لزوم نقش آفرینی دانشگاه و حوزه در ترویج گفتمان علم دینی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از چهارمحال و بختیاری، 27 آذرماه در تقویم رسمی کشور روز وحدت حوزه و دانشگاه نامیده شده است. روزی که بر اساس شواهد و قرائن به نظر می‌رسد هنوز آنچنان برای دانشگاهیان مأنوس و شناخته شده نیست ومورد توجه جدی مجامع حوزوی و دانشگاهی قرار نگرفته است.  در هر صورت، آرمان وحدت حوزه و دانشگاه از یادگارهای ارزشمند امام بزرگوار ماست. این مسئله هم مثل همه تدابیر و تصمیم‌های مهمی که در راه جریان صحیح و اسلامی جامعه ما، آن حکیم عالی مقام و آن انسان والا و بصیر مطرح کردند، یکی از برکات وجودی ایشان بوده و هست و ان‌شاءالله خواهد بود.
حضرت امام خمینی (ره) در خصوص وحدت حوزه و دانشگاه می‌فرماید: «ائتلاف این دو قشر یعنی، ائتلاف همه ملت. اینها سالهای طولانی زحمت کشیدند و این دو قشر را از هم جدا کردند، نقشه بود، نه این‌که همین طور من باب اتفاق؛ در دانشگاه، به روحانی فحش می‌دادند و در محیط روحانی، به دانشگاهی. مسئله اتفاقی نبود، مسئله‌ای بود که در گوشها خواندند. هی تمام رسانه‌ها که به خدمت آنها بود، در مقابل روحانیون ایستاد و هی فحاشی کرد. شعرایشان آن شعرها را گفتند: تا آخوند در این مملکت هست، این مملکت درست نمی‌شود مقصد این بود که این دو تا طایفه از هم جدا بشوند...»
مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای (مد ظله العالی) نیز در خصوص وحدت حوزه و دانشگاه می فرماید: «وحدت حوزه و دانشگاه گمشده‌ای است که باید آن را بیابیم تا مجموعه نظام آموزشی و علمی ـ فرهنگی کشور به عنوان پیکر واحد در راستای مصالح عالیه اسلامی قرار گیرد.»
ایشان در جایی دیگر در تببین مفهوم این وحدت می فرماید: «وحدت حوزه و دانشگاه یعنی وحدت در هدف، و هدف این است که همه به سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته مستقل، جامعه امام، جامعه پیشاهنگ، جامعه الگو حرکت نمایند.»
اگر فرمایش اخیر مقام معظم رهبری یعنی وحدت در هدف را ملاک وحدت حوزه و دانشگاه در نظر بگیریم یکی از بسترها و زمینه های مهم برای تحقق آرمان وحدت حوزه و دانشگاه، تحول در علوم انسانی و به صورت دقیق‌تر اسلامی سازی علوم انسانی در دانشگاه‌ها و دیگری تبیین علم دینی است که عام است و تمامی علوم اعم از انسانی و تجربی را در بر می گیرد.
در خصوص تحول و اسلامی سازی علوم انسانی باید گفت: پرچم‌دار این حرکت بزرگ، خلف صالح امام راحل و رهبر بزرگ انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله امام خامنه‌ای است که در موقعیت‌های مختلف به تبیین این موضوع پرداخته و در سال‌های اخیر به صورت مستمر این مساله مهم را از مسئولان ذیربط مطالبه نموده است.
ایشان در یکی از بیانات خود در جمع طلاب، فضلاء و اساتید حوزه علمیه قم می فرماید: «این علوم انسانى‌اى که امروز رائج است، محتواهائى دارد که ماهیتاً معارض و مخالف با حرکت اسلامى و نظام اسلامى است. متکى بر جهان‌بینى دیگرى است؛ حرف دیگرى دارد، هدف دیگرى دارد. وقتى اینها رائج شد، مدیران بر اساس آنها تربیت می‌‌شوند؛ همین مدیران مى‌آیند در رأس دانشگاه، در رأس اقتصاد کشور، در رأس مسائل سیاسى داخلى، خارجى، امنیت، غیره و غیره قرار می گیرند. حوزه‌هاى علمیه و علماى دین پشتوانه‌هائى هستند که موظفند نظریات اسلامى را در این زمینه از متون الهى بیرون بکشند، مشخص کنند، آنها را در اختیار بگذارند، براى برنامه‌ریزى، براى زمینه‌سازى‌هاى گوناگون. پس نظام اسلامى پشتوانه‌اش علماى دین و علماى صاحب‌نظر و نظریات اسلامى است...»
اما آنچه در بخش پایانی این نوشتار می خواهم به آن بپردازم و بهانه ای برای تهیه این گزارش شد پیامی است که استاد و مفسر بزرگ قرآن و حکیم متأله حضرت آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) برای همایش وحدت حوزه و دانشگاه - که روز 24 آذرماه 94  در وزارت علوم برگزار شد- صادر نمود و در این پیام حیکمانه نکات بسیار مهم و بیانات راهبردی در خصوص وحدت حوزه و دانشگاه با محوریت علم دینی ارائه نمودند.
حضرت آیت الله جوادی آملی (حفظه الله) به عنوان یکی از اندیشمندان بزرگ و برجسته حوزه در سال‌های اخیر و در موقعیت‌های مختلف به تبیین راهبردهای اساسی وحدت حوزه و دانشگاه پرداخته است و از جمله نظریه علم دینی را به عنوان راهکار وحدت حوزه و دانشگاه مطرح و بسط نموده است.
این استاد بزرگ قرآن در پیام اخیر در خصوص راهکار وحدت حوزه و دانشگاه می‌فرماید:
«دو نهاد علمی مانند حوزه و دانشگاه اگر بخواهند متحد شوند، تنها علم است که می‌تواند آنها را متحد کند و تنها علمی که می‌تواند سبب وحدت اینها شود، علمی است که به یکتایی خدا می‌رسد، زیرا چیزی که خود را متکثر است هرگز عامل وحدت نخواهد بود و کسی که از چیزی که خود واحد است، هرگز سبب تکثر نمی‌شود.» (پیام حضرت آیت الله جوادی آملی به همایش وحدت حوزه و دانشگاه، 24/9/94)
حضرت آیت الله جوادی آملی در تببین علم دینی این چنین می‌فرماید:
«علم غیر دینی نداریم مگر آن علمی که موضوعش فعل انسان باشد نه خدا. دینی بودن علم به موضوع علم بسته است، علمی که موضوع آن خدا، اسماء، اوصاف و اقوال خدا باشد دینی است. علمی که موضوع آن افعال انسان است مثل نوازندگی و هنر پیشگی می‌تواند دینی باشد اگر موافق دستورات شرع باشد و اگر اینگونه نباشد علم دینی نخواهد بود.» (پیام حضرت آیت الله جوادی آملی به همایش وحدت حوزه و دانشگاه، 24/9/94)
وی اضافه می نماید:«علومی که در دانشگاه‌ها مطرح است همه، علوم دینی هستند و علوم غیر دینی نخواهیم داشت، اگر فعلی مربوط به کار خداست یقیناً دینی است و غیر دینی نخواهد بود....علومی که در دانشگاه‌هاست و موضوع آن درباره جهان هستی است دینی است.» (پیام حضرت آیت الله جوادی آملی به همایش وحدت حوزه و دانشگاه، 24/9/94)

حضرت آیت الله جوادی در قسمتی دیگر از این پیام تاکید می نماید:«حوزه درباره قول خدا و دانشگاه درباره فعل خدا صحبت می‌کند، محور هر دو خداست، قهراً حوزه و دانشگاه زیر لوا و پرچم توحید به سر می‌برند، گاهی ممکن است مشکلاتی یکی را از دیگری جدا کند. تنها چیزی که موجب هماهنگی این دو نهاد است همان علم دینی است.» (پیام حضرت آیت الله جوادی آملی به همایش وحدت حوزه و دانشگاه، 24/9/94)
نتیجه گیری مهم از محتوای این پیام، همان توجه مجدد دانشگاه‌ها و استادان دانشگاهی به علم دینی با تعریف مشخص آن در این پیام است. و به نظر می رسد دانشگاه‌ها و مجامع دانشگاهی همچون نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، بسیج اساتید و عموم اساتید دلسوز و معتقد به راه اصیل امام و رهبری و نیز مراکز پژوهشی حوزه، باید در خصوص انتقال این پیام مهم به دانشگاه‌ها در مقطع فعلی انقلاب اسلامی نقش آفرینی کنند و کرسی‌های نظریه پردازی و جلسات هم اندیشی برای تبدیل علم دینی به گفتمان رایج در دانشگاه‌ها راه‌اندازی نمایند.