فرهاد تیمورزاده تصریح کرد:
90 درصد بار تالیف و ترجمه بر دوش دانشجوست
گروه دانشگاه: مدیرمسئول انتشارت تیمورزاده با بیان اینکه در ایران تالیف وجود ندارد و گردآوری چند کار را تالیف می‌نامند، عنوان کرد: در حوزه پزشکی، بیش از 90 درصد بار ترجمه یا به عبارتی پدیدآوردن کتاب در بر دوش دانشجوست.
انتشارات تیمورزاده، از آبان‌ماه 1374 تا کنون با انتشار بیش از 3 هزار عنوان كتاب در حوزه پزشكی، یکی از ناشران برگزیده طی دوره‌های مختلف جشنواره کتاب سال دانشجویی بوده و عناوين متعددی از كتابهای اين انتشارات در جشنواره‌های مختلف كتاب سال جمهوری اسلامی ايران، کتاب فصل، كتاب سال دانشگاهی، كتاب سال دانشجويی، كتابهای آموزشی رشد و كتاب برتر مورد تقدير قرار گرفتهاند. فرهاد تیمورزاده، مدیرمسئول این انتشارات در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، درباره وضعیت نشر دانشگاهی و تاثیر جشنواره کتاب سال دانشجویی در تولید آثار علمی، دیدگاه‌های خود را مطرح کرد که مشروح سخنان وی را در ادامه می‌خوانید؛
فرهاد تیمورزاده با بیان اینکه هر دوره به عنوان ناشر برگزیده انتخاب شده‌ایم، اظهار کرد: تا دوره هفتم ناشر برگزیده انتخاب نمی‌شد، از سال 79 که این بخش به جشنواره کتاب سال دانشجویی اضافه شد، به جز دو یا سه دوره، که به عنوان ناشر برگزیده نبودیم، در تمام دوره‌ها ناشر برگزیده شناخته شدیم، 2 دوره اثری ارسال نکردیم و یک دوره هم انتخاب نشدیم، به جز این موارد در هر دوره تا سال گذشته به عنوان ناشر برگزیده انتخاب شدیم. و 14 یا 13 دوره نشر تیمورزاده به عنوان ناشر برتر در این جشنواره تقدیر شد.
تاثیر جشنواره در ترغیب دانشجویان به تالیف و ترجمه
وی ادامه داد: میزان تاثیر و حجم تاثیر را نمی‌توان به عدد و رقم گفت، اما می‌توان گفت قطعا جشنواره کتاب سال دانشجویی در تحریک دانشجویان به تالیف و ترجمه نقش به سزایی داشته، شاید سالیان اول خیلی آشنایی با این جشنواره وجود نداشت، اما به مرور زمان این جشنواره جایگاه خود را در میان دانشجویان و دانشگاهیان باز کرده است، چرا که کتاب آنها، یک جایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و نامشان به عنوان یک مولف یا مترجم و پدیدآورنده مطرح میشود و این برای آنها ارزشمند است.
وی ادامه داد: میزان تاثیر و حجم تاثیر را نمی‌توان به عدد و رقم گفت، اما می‌توان گفت قطعا جشنواره کتاب سال دانشجویی در تحریک دانشجویان به تالیف و ترجمه نقش به سزایی داشته، شاید سالیان اول خیلی آشنایی با این جشنواره وجود نداشت، اما به مرور زمان این جشنواره جایگاه خود را در میان دانشجویان و دانشگاهیان باز کرده است، چرا که کتاب آنها، یک جایی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و نامشان به عنوان یک مولف یا مترجم و پدیدآورنده مطرح میشود و این برای آنها ارزشمند است.
بهترین روش‌های حمایتی از جشنواره
تیمورزاده بحث «عدالت در داوری» را نوعی روش برای حمایت بیشتر از جشنواره کتاب سال دانشجویی عنوان و تصریح کرد: ناشران برای آنکه رزومه کاری خود را غنی‌تر نشان دهند، از هر جشنواره‌ای که بتوانند به آن اثری ارسال کنند و کتاب‌هایشان در آنجا دیده شود، استقبال می‌کنند. جشنواره کتاب سال دانشجویی نیز از این قاعده مستثنا نیست، خصوصا در بحث عدالت در داوری که ناشران را برای شرکت در جشنواره ترغیب می‌کند. این موضوع هم برای دانشجویان و هم برای ناشران، حائز اهمیت است. مهم‌ترین کاری که جهاد دانشگاهی می‌تواند در این حوزه انجام دهد، غنی‌تر کردن وضعیت داوری کتاب‌هاست. متاسفانه در برخی جشنواره‌ها شاهد کتاب‌هایی هستیم که کپیبرداری است و در جشنواره‌ها شرکت داده میشود و البته برخی حائز رتبه هم شده‌اند، شاید در برخی جشنواره‌ها، راه‌های تشخیصی برای این موضوع وجود نداشته باشد.
تیمورزاده بحث «عدالت در داوری» را نوعی روش برای حمایت بیشتر از جشنواره کتاب سال دانشجویی عنوان و تصریح کرد: ناشران برای آنکه رزومه کاری خود را غنی‌تر نشان دهند، از هر جشنواره‌ای که بتوانند به آن اثری ارسال کنند و کتاب‌هایشان در آنجا دیده شود، استقبال می‌کنند. جشنواره کتاب سال دانشجویی نیز از این قاعده مستثنا نیست، خصوصا در بحث عدالت در داوری که ناشران را برای شرکت در جشنواره ترغیب می‌کند. این موضوع هم برای دانشجویان و هم برای ناشران، حائز اهمیت است. مهم‌ترین کاری که جهاد دانشگاهی می‌تواند در این حوزه انجام دهد، غنی‌تر کردن وضعیت داوری کتاب‌هاست. متاسفانه در برخی جشنواره‌ها شاهد کتاب‌هایی هستیم که کپیبرداری است و در جشنواره‌ها شرکت داده میشود و البته برخی حائز رتبه هم شده‌اند، شاید در برخی جشنواره‌ها، راه‌های تشخیصی برای این موضوع وجود نداشته باشد.
وی افزود: بحث دیگر و یک اشکالی که پیش می‌آید این است که یکی از شروط شرکت در این جشنواره این است که فرد باید لزوما دانشجو باشد، کتابی را یک غیردانشجو ترجمه کرده و دانشجو از آن ترجمه کپیبرداری کرده و آن غیردانشجو کتابش در جشنواره شرکت داده نمی‌شود و این دانشجو کپی کار آن فرد را در جشنواره ارائه می‌دهد و این متاسفانه خصوصا در حوزه پزشکی که حوزه تخصصی انتشارات ما نیز است، وجود دارد، این اتفاقات افتاده است. لازم است برای رفع این آفت‌ها، جهاد دانشگاهی راهکاری اندیشید. هر چه قدر آن‌چه که تالیف میشود میشود، از سلامت و صحت بیشتری برخوردار باشد، هم اقبال دانشجو و هم اقبال ناشر و همچنین اقبال جامعه مخاطبین نسبت به این جشنواره و هم کتابهای آن افزایش پیدا می‌کند.
مدیرمسئول انتشارات تیمورزاده اعتبار جشنواره را به جایگاه آن در میان مخاطبان دانست و گفت: جشنواره‌ای معتبر قلمداد میشود که جای خود را در میان مخاطبان آن آثار باز کند، وقتی در جایی درج میشود فلان کتاب برگزیده جشنواره کتاب سال دانشجویی است، باید به آن اعتبار دهد، نه آنکه از اعتبار آن بکاهد. در سایر جشنواره‌ها نیز همین است، کتاب سال جمهوری اسلامی، جشنواره کتاب برتر در حوزه کودک و نوجوان، لاک‌پشت پرنده، در حوزه کودک و نوجوان، هر چه قدر به داوری این جشنواره‌ها بیشتر پرداخته شود و از داوران منصف‌تر و با دانش‌تری استفاده شود این اعتبار را بیشتر شاهد خواهیم بود.
جشنواره کتاب سال دانشجویی و نقش آن در تولید آثار علمی
این ناشر کتب پزشکی، خاطرنشان کرد: نشر کتب علمی در کشور ما متاسفانه آن‌قدر پیچیده شده و مشکلاتی پیدا کرده که به سادگی با برگزاری جشنواره‌هایی مانند کتاب سال دانشجویی برطرف نشود. اما اینکه بخواهیم بگوییم این جشنواره نقشی نداشته، غیرمنصفانه است، آن هم به این دلیل که تعدادی دانشجوی علاقه‌مند وقتی در این عرصه وارد می‌شوند می‌خواهند برای خود یک کارنامه فرهنگی ایجاد کنند، در حالی که رغبت اقتصادی در این امر اندک است و کار کتاب برای دانشجویان و مولفین خیلی کار پررغبتی نیست و دریافتی خوبی برای تالیف و ترجمه پیدا نمی‌کنند.
این ناشر کتب پزشکی، خاطرنشان کرد: نشر کتب علمی در کشور ما متاسفانه آن‌قدر پیچیده شده و مشکلاتی پیدا کرده که به سادگی با برگزاری جشنواره‌هایی مانند کتاب سال دانشجویی برطرف نشود. اما اینکه بخواهیم بگوییم این جشنواره نقشی نداشته، غیرمنصفانه است، آن هم به این دلیل که تعدادی دانشجوی علاقه‌مند وقتی در این عرصه وارد می‌شوند می‌خواهند برای خود یک کارنامه فرهنگی ایجاد کنند، در حالی که رغبت اقتصادی در این امر اندک است و کار کتاب برای دانشجویان و مولفین خیلی کار پررغبتی نیست و دریافتی خوبی برای تالیف و ترجمه پیدا نمی‌کنند.
وی ادامه داد: بیشتر نگاهشان به همین اعتباری است که از طریق این جشنواره‌های کتابی ایجاد میشود و برای حضور در این جشنواره تلاش می‌کنند، به خصوص به خاطر قدمتی که دارد و به ربع قرن نزدیک میشود، 24 سال زمان کمی نیست. ادامه این راه پرزحمت، با هزینه‌هایی که جهاد باید صرف کند، کار سختی است. نزدیک ربع قرن گذشته و به استواری و به استقامت جشنواره افزوده شده و با تلاش‌هایی که جهاد دانشگاهی در این سال‌ها انجام داده، این استحکام باعث ایجاد اعتبار برای جشنواره شده و این اعتبار جشنواره به کتابهای بازار هم منتقل شده و در روند فروش و نشر کتاب‌ها موثر بوده و آنها را رونق بخشیده است.
وضعیت کیفی آثار دانشجویان و استقبال ناشران از این آثار
تیمورزاده گفت: انتشارات تیمورزاده در حوزه پزشکی فعالیت دارد و در این حوزه، بار ترجمه کتاب بر دوش دانشجویان است و وقتی از رشته‌های خود فارغ‌التحصیل می‌شوند، بلافاصله جذب بازار کار می‌شوند، وقتی جذب بازار کار شدند، تقریبا 90 درصد آنها از کار کتاب فاصله می‌گیرند. یک دلیل این است که کار کتاب خیلی کار سودآور و از لحاظ اقتصادی خیلی توجیه‌پذیر نیست و در نتیجه، تعداد فعالان حوزه که به تالیف روی می‌آورند اندک‌اند، هر چند در ایران تالیف نداریم، گردآوری چند کار را اسمش را تالیف می‌گذارند!
تیمورزاده گفت: انتشارات تیمورزاده در حوزه پزشکی فعالیت دارد و در این حوزه، بار ترجمه کتاب بر دوش دانشجویان است و وقتی از رشته‌های خود فارغ‌التحصیل می‌شوند، بلافاصله جذب بازار کار می‌شوند، وقتی جذب بازار کار شدند، تقریبا 90 درصد آنها از کار کتاب فاصله می‌گیرند. یک دلیل این است که کار کتاب خیلی کار سودآور و از لحاظ اقتصادی خیلی توجیه‌پذیر نیست و در نتیجه، تعداد فعالان حوزه که به تالیف روی می‌آورند اندک‌اند، هر چند در ایران تالیف نداریم، گردآوری چند کار را اسمش را تالیف می‌گذارند!
وی افزود: یک دلیل دیگر؛ زمان طولانی دوران تحصیل دانشجویان است، دوره‌های طولانی و متعدد. در دوره پزشکی عمومی 7 سال بایستی دانشجو باشند، بین 3 تا 4 سال دوره رزیندتی است و بعد وارد دوره فلوشیت یا فوق تخصص می‌شوند که 2 سال در این دوره مشغول تحصیل‌اند و در نتیجه یک دوره طولانی دانشجو در دوره پزشکی را طی می‌کند و عموما این‌ها هستند که کار ترجمه کتاب را انجام می‌دهند، ما نیز از این کار استقبال می‌کنیم و کمتر ترجیح می‌دهیم پزشک عمومی باشند. آمار نیز در این زمینه اهمیت دارد، ناشران حوزه پزشکی که اینگونه هستند، از وزارت علوم اطلاعی ندارم، من از نشر در حوزه وزارت بهداشت صحبت می‌کنم؛ بیش از 90 درصد بار ترجمه یا به عبارتی پدیدآوردن کتاب در این حوزه بر دوش دانشجو است.
مدیرمسئول انتشارات تیمورزاده به رونق حوزه نشر در میان دانشجویان اشاره و افزود: دانشجویان عموما بعد از فراغت از تحصیل، جذب بازار کاری می‌شوند که برای آن تربیت شده‌اند، پزشک عمومی در مطب عمومی و پزشک متخصص باشد، در مطب تخصصی طبابت می‌کند. متخصص گوارش یک آندوسکوپی انجام می‌دهد که به اندازه 2 الی 3 ساعت وقت او را می‌گیرد، دستمزدی که به ازای آن کار دریافت می‌کند، ارزش اقتصادی آن از دستمزد ترجمه کتابی که یکسال روی آن وقت گذاشته بیشتر است. کسانی که در حوزه تالیف و ترجمه کتاب کار می‌کنند، علاقه‌مندند و این حال و هوای فرهنگی در دوران دانشجویی به مراتب بیشتر است و به خصلت‌های دوران دانشجویی برمی‌گردد.
نگاه به آینده جشنواره و چشم‌انداز آن؛ غنی‌سازی بخش داوری
وی با تاکید بر چشم‌انداز جشنواره کتاب سال دانشجویی گفت: بعضی اوقات اتفاق می‌افتد یک کتاب به عنوان برگزیده و اثر برتر انتخاب میشود، دیگری به عنوان شایسته تقدیر و ...، جایگاه هر کدام متفاوت است و اگر بتوان به یکی از این‌ها ایرادهای کوچک وارد کرد، وجهه خوبی ندارد. معتقدم این جشنواره باید با قوت ادامه پیدا کند و برای آنکه اعتبار و قدرتش در حوزه کتاب دانشجویی افزایش پیدا کند، یک بازنگری در مقوله داوری باید صورت گیرد. الزاما کسی که عضو هیئت علمی است، داور خوبی نیست. کتاب خصوصیات دیگری دارد، یک پزشک و یک دامپزشک گذاشته‌اند برای ارزیابی کتاب‌ها، نباید نگاه کنند نام او به عنوان ناظر جایی درج شده، این‌ها ملاک انتخاب داور نباید باشد. داور باید مسلط به زبان مبدا و مقصد باشد، نه آنکه فقط عنوان دانشگاهی داشته باشد، در هر حوزه‌ای باید این نگاه به مقوله داوری جشنواره وجود داشته باشد. اگر این هدف را بتوانند محقق کنند، سیستم نقص در داوری برطرف خواهد شد و جشنواره کتاب سال دانشجویی از قوت بیشتری برخوردار خواهد شد.
وی با تاکید بر چشم‌انداز جشنواره کتاب سال دانشجویی گفت: بعضی اوقات اتفاق می‌افتد یک کتاب به عنوان برگزیده و اثر برتر انتخاب میشود، دیگری به عنوان شایسته تقدیر و ...، جایگاه هر کدام متفاوت است و اگر بتوان به یکی از این‌ها ایرادهای کوچک وارد کرد، وجهه خوبی ندارد. معتقدم این جشنواره باید با قوت ادامه پیدا کند و برای آنکه اعتبار و قدرتش در حوزه کتاب دانشجویی افزایش پیدا کند، یک بازنگری در مقوله داوری باید صورت گیرد. الزاما کسی که عضو هیئت علمی است، داور خوبی نیست. کتاب خصوصیات دیگری دارد، یک پزشک و یک دامپزشک گذاشته‌اند برای ارزیابی کتاب‌ها، نباید نگاه کنند نام او به عنوان ناظر جایی درج شده، این‌ها ملاک انتخاب داور نباید باشد. داور باید مسلط به زبان مبدا و مقصد باشد، نه آنکه فقط عنوان دانشگاهی داشته باشد، در هر حوزه‌ای باید این نگاه به مقوله داوری جشنواره وجود داشته باشد. اگر این هدف را بتوانند محقق کنند، سیستم نقص در داوری برطرف خواهد شد و جشنواره کتاب سال دانشجویی از قوت بیشتری برخوردار خواهد شد.
مشارکت دانشجویان در فرایند برگزاری جشنواره؛ آری یا خیر؟
مدیرمسئول انتشارات تیمورزاده مشارکت دانشجویان در فرایند جشنواره را با پیش شرط‌هایی پذیرفت و خاطرنشان کرد: این مشارکت خوب است، اما نه توسط هر دانشجویی! دانشجو باید مسلط به دو زبان باشد که غالبا هم زبان دوم، انگلیسی است. بایستی در حوزه رشته خود مسلط بوده و مفاهیم را بلد باشند، چه دانشجو و چه فارغ‌التحصیل باشند. برخی هم ممکن است نه دانشجو باشند و نه عضو هیئت علمی، اما فی‌المثل مترجم مسلط به زبان است و بلافاصله تا کتاب را ورق بزند، اشکالات را در می‌آورد، گمان نمی‌کنم اساتید و اعضای هیئت علمی این کار را بتوانند انجام دهند. روش کار خود را دارند و برخی حتی یکبار هم کتاب را نخوانده‌اند و این مقوله حتی در تدوین پایان نامه‌ها و رساله‌های دکتری وجود دارد.
مدیرمسئول انتشارات تیمورزاده مشارکت دانشجویان در فرایند جشنواره را با پیش شرط‌هایی پذیرفت و خاطرنشان کرد: این مشارکت خوب است، اما نه توسط هر دانشجویی! دانشجو باید مسلط به دو زبان باشد که غالبا هم زبان دوم، انگلیسی است. بایستی در حوزه رشته خود مسلط بوده و مفاهیم را بلد باشند، چه دانشجو و چه فارغ‌التحصیل باشند. برخی هم ممکن است نه دانشجو باشند و نه عضو هیئت علمی، اما فی‌المثل مترجم مسلط به زبان است و بلافاصله تا کتاب را ورق بزند، اشکالات را در می‌آورد، گمان نمی‌کنم اساتید و اعضای هیئت علمی این کار را بتوانند انجام دهند. روش کار خود را دارند و برخی حتی یکبار هم کتاب را نخوانده‌اند و این مقوله حتی در تدوین پایان نامه‌ها و رساله‌های دکتری وجود دارد.
تیمورزاده در پایان گفت: تنها استادی که می‌شناسم و می‌دانم کتابهای تالیف و یا ترجمه را کامل می‌خواند و اکنون در آستانه 100 سالگی است، دکتر مسلم بهادری، متخصص پاتولوژی از اساتید قدیمی دانشگاه تهران است. ایشان همیشه برای مترجم‌ها جلسه برگزار می‌کند و ترجمه‌ها را می‌خواند و اشکالات را به دانشجویان گوشزد می‌کند. سایر اساتید بعید می‌دانم این کار را انجام دهند، بعد این‌ها نامشان به عنوان داور حتی در «کتاب سال جمهوری اسلامی» دیده میشود.
مطالب مرتبط
