عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی:
بهره‌گیری از نقاط ضعف تبلیغی وهابیت در کشور‌های مختلف/ اساس وهابیت بر تکفیر است
گروه حوزه‌های علمیه ــ عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه در حوزه علمیه بخش‌های تخصصی در وهابیت‌پژوهی ایجاد شده، گفت: مسئله بسیار مهم که حوزه باید روی آن متمرکز شود جذب مخاطب در کشور‌های مختلف است؛ در برخی کشور‌ها محیط زیست و در برخی حقوق زن و کودک و ... مهم است و وهابیت در تضاد با تمامی این مسائل است و می‌تواند برد تبلیغی برای ما داشته باشد.
سیدعلی سادات، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفتگو با ایکنا؛ گفت: وهابیت یکی از فرقه‌های انحرافی در مجموعه مکاتب اسلامی است که خود را به اسلام منتسب کرده و آنچه در وهابیت بسیار برجسته شده مسئله توحید و شرک است، زیرا این فرقه هر تفکری غیر از خود را تکفیر می‌کند و به لحاظ فقهی معتقدند که باید آنان را بکشند.
این پژوهشگر با بیان اینکه وهابیت ریشه در سلفیت دارد، تصریح کرد: ابن‌تیمیه بنیانگذار تفکر سلفی است و هویت گروه‌های وهابی در ذیل سلفیت با تکفیر شکل می‌گیرد؛ خیلی گروه‌ها و فرقه‌ها هستند که اگر تفکری در مقابل او نباشد باز هم یک هویت ولو هویت غلط را دارند، ولی اساس وهابیت بر تکفیر است.
سادات با بیان اینکه گروه‌هایی مانند داعش، القاعده، جبهة النصره و ... اولویتشان نابودی عدو قریب است، تصریح کرد: این تفکر تا جایی است که حتی کسانی که به زعم آنان مشرک هستند باید کشته شوند و توبه آنان هم فایده‌ای ندارد.
«الدعوة بالسیف»
وی افزود: نکته دیگر در مورد وهابیت آن است که در دعوت به اسلام بزعم آنان، جهاد بر هر کار دیگری اولویت دارد، لذا شعار آنان «الدعوة بالسیف» است و از نماد‌هایی مانند شمشیر و ... بهره می‌برند و تصور می‌کنند اسلام را می‌توان با شمشیر توسعه داد.
سادات با بیان اینکه بخشی از این تفکر واقعی و ریشه در مبانی فکری آنان دارد، بیان کرد: بخشی نیز از روی اغراض سیاسی و تأمین نظر کسانی است که این گروه‌ها را به وجود آورده و تقویت کرده‌اند، زیرا چنین گروه‌هایی درست شدند تا نسخه بدلی در برابر نسخه معرفی شده توسط انقلاب اسلامی و امام(ره) باشند.
وهابیت سفلی‌های افراطی
سادات در پاسخ به این سؤال که تشکیل و توسعه چنین گروه‌هایی عمدتاً ریشه مذهبی دارد یا سیاسی دارد؟ تصریح کرد: هرگز نمی‌توان بحث سیاسی را منتفی دانست، ولی بحث اصلی این است که وهابیت زاییده سلفیت است و باید روی این مسئله کار کنیم؛ زیرا این گروه‌ها همه جنایات خود را هم طبق تعریفی که اهل سنت از صحابه دارند به رفتار صحابه منتسب می‌کنند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: یکی از مشکلات بزرگ فکری در اهل سنت که جواب دقیقی هم برای آن ندارند بحث سنت صحابه و حجیت آن است؛ آنان در تعریف صحابی نظرات مختلفی دارند؛ از جمله کسی که پیامبر(ص) دیده ولو اینکه در یک نظر باشد صحابی است یا کسی که با ایشان در سفر و حضر حضور داشته است.
سادات با بیان اینکه اهل سنت رفتار و سخنان صحابه در همه این طیف‌ها را محترم و معتبر می‌دانند، بیان کرد: یکی از استنادات برخی جنایات داعش، رفتار برخی صحابه در صدر اسلام مانند ماجرای مالک بن نویره است؛ مالک بن نویره از صحابه رسول خدا(ص) و از بزرگان جاهلیت و اسلام و نماینده پیامبر(ص) در گرفتن صدقات قبیله‌اش بود. پس از درگذشت پیامبر(ص) با خودداری از بیعت با ابوبکر، خالد بن ولید به سوی قبیله‌اش رفت و با اینکه مالک آهنگ جنگ نداشت، خالد دستور داد گردنش را زدند. سپس همسرش را اسیر کرد و با او همبستر شد. این کار خالد اگرچه از طرف برخی همچون ابوقتاده و عمر محکوم و عمر خواهان سنگسار خالد شد، ابوبکر با خالد برخوردی نکرد و گفت که خطا کرده و دیه مالک را از بیت‌المال پرداخت؛ آیا چنین فردی را می‌توان در قلمرو صحابه بدانیم که مسلماً از منظر شیعه مورد پذیرش نیست.
سادات با بیان اینکه شیعه معتقد است که قول و فعل و رفتار معصومین(ع) حجت است، اظهار کرد: این در حالی است که وهابیت با تفسیر اشتباه از دین در سرزمینی که اشغال می‌کنند با اهل کتاب آن کاری ندارند، ولی در مورد شیعیان که در توحید، نبوت، قرآن و اصل اسلام مشترک هستند معتقد به کشتارند.
وی با تأکید بر اینکه سنت و عدالت صحابه پوششی برای رفتار‌های آنان است و ابن تیمیه در تعریفی بی‌قید، سنت سلف را شامل سنت صحابه، تابعین و تابعین تابعین تعریف کرده است، ادامه داد: آل سعود امروز با دوگانه قدرت سیاسی و مذهبی بر این منصب نشسته است و بر همین دو پایه به دنبال توسعه قدرت خود هستند. البته تفکری که بخواهد با پول‌های نفت و بادآورده اداره شود ممکن است تضعیف شود و از بین برود.
سادات با بیان اینکه گروه‌هایی مانند داعش، القاعده، جبهة النصره و ... اولویتشان نابودی عدو قریب است، تصریح کرد: این تفکر تا جایی است که حتی کسانی که به زعم آنان مشرک هستند باید کشته شوند و توبه آنان هم فایده‌ای ندارد.
«الدعوة بالسیف»
وی افزود: نکته دیگر در مورد وهابیت آن است که در دعوت به اسلام بزعم آنان، جهاد بر هر کار دیگری اولویت دارد، لذا شعار آنان «الدعوة بالسیف» است و از نماد‌هایی مانند شمشیر و ... بهره می‌برند و تصور می‌کنند اسلام را می‌توان با شمشیر توسعه داد.
سادات با بیان اینکه بخشی از این تفکر واقعی و ریشه در مبانی فکری آنان دارد، بیان کرد: بخشی نیز از روی اغراض سیاسی و تأمین نظر کسانی است که این گروه‌ها را به وجود آورده و تقویت کرده‌اند، زیرا چنین گروه‌هایی درست شدند تا نسخه بدلی در برابر نسخه معرفی شده توسط انقلاب اسلامی و امام(ره) باشند.
وهابیت سفلی‌های افراطی
سادات در پاسخ به این سؤال که تشکیل و توسعه چنین گروه‌هایی عمدتاً ریشه مذهبی دارد یا سیاسی دارد؟ تصریح کرد: هرگز نمی‌توان بحث سیاسی را منتفی دانست، ولی بحث اصلی این است که وهابیت زاییده سلفیت است و باید روی این مسئله کار کنیم؛ زیرا این گروه‌ها همه جنایات خود را هم طبق تعریفی که اهل سنت از صحابه دارند به رفتار صحابه منتسب می‌کنند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: یکی از مشکلات بزرگ فکری در اهل سنت که جواب دقیقی هم برای آن ندارند بحث سنت صحابه و حجیت آن است؛ آنان در تعریف صحابی نظرات مختلفی دارند؛ از جمله کسی که پیامبر(ص) دیده ولو اینکه در یک نظر باشد صحابی است یا کسی که با ایشان در سفر و حضر حضور داشته است.
سادات با بیان اینکه اهل سنت رفتار و سخنان صحابه در همه این طیف‌ها را محترم و معتبر می‌دانند، بیان کرد: یکی از استنادات برخی جنایات داعش، رفتار برخی صحابه در صدر اسلام مانند ماجرای مالک بن نویره است؛ مالک بن نویره از صحابه رسول خدا(ص) و از بزرگان جاهلیت و اسلام و نماینده پیامبر(ص) در گرفتن صدقات قبیله‌اش بود. پس از درگذشت پیامبر(ص) با خودداری از بیعت با ابوبکر، خالد بن ولید به سوی قبیله‌اش رفت و با اینکه مالک آهنگ جنگ نداشت، خالد دستور داد گردنش را زدند. سپس همسرش را اسیر کرد و با او همبستر شد. این کار خالد اگرچه از طرف برخی همچون ابوقتاده و عمر محکوم و عمر خواهان سنگسار خالد شد، ابوبکر با خالد برخوردی نکرد و گفت که خطا کرده و دیه مالک را از بیت‌المال پرداخت؛ آیا چنین فردی را می‌توان در قلمرو صحابه بدانیم که مسلماً از منظر شیعه مورد پذیرش نیست.
سادات با بیان اینکه شیعه معتقد است که قول و فعل و رفتار معصومین(ع) حجت است، اظهار کرد: این در حالی است که وهابیت با تفسیر اشتباه از دین در سرزمینی که اشغال می‌کنند با اهل کتاب آن کاری ندارند، ولی در مورد شیعیان که در توحید، نبوت، قرآن و اصل اسلام مشترک هستند معتقد به کشتارند.
وی با تأکید بر اینکه سنت و عدالت صحابه پوششی برای رفتار‌های آنان است و ابن تیمیه در تعریفی بی‌قید، سنت سلف را شامل سنت صحابه، تابعین و تابعین تابعین تعریف کرده است، ادامه داد: آل سعود امروز با دوگانه قدرت سیاسی و مذهبی بر این منصب نشسته است و بر همین دو پایه به دنبال توسعه قدرت خود هستند. البته تفکری که بخواهد با پول‌های نفت و بادآورده اداره شود ممکن است تضعیف شود و از بین برود.
راهکاری برای مقابله با وهابیت
این پژوهشگر با بیان اینکه سلفیت تفکر مذهبی است و در برخی کشور‌ها مانند مصر، لیبی و تونس و ... طرفدار دارد، اظهار کرد: در وهابیت در قیاس با گرایش‌های دیگر سلفی، بُعد سیاسی پررنگتر از بُعد مذهبی است؛ ابن‌تیمیه بار‌ها به خاطر افکارش به زندان افتاد، ولی وهابیت امروز در قدرت و همراه قدرت است.
وی در پاسخ به سؤالی در مورد نحوه مواجهه با این گروه‌ها بیان کرد: آنچه برای شیعه مهم است این است که شیعه را در رفتار و افکار و به ویژه در دعوت به تشیع معرفی کنیم؛ اینکه مثلاً جهاد ابتدایی تنها مخصوص دوره معصوم(ع) است؛ روش انسان‌مدارانه و حق تفکر و آزادی انتخاب در شیعه از جمله مؤلفه‌های مهم در معرفی تشیع است، زیرا شیعه معتقد است که ایمان باید با باور قلبی و منطق و عاطفه همراه باشد و با زور و سلاح ممکن نیست.
مخاطبان شرق و غرب اروپا را دریابیم
سادات در پاسخ به این سؤال که حوزه چه عملکردی داشته و باید داشته باشد، تأکید کرد: در حوزه علمیه بخش‌های تخصصی در بحث سلفیت و وهابیت‌پژوهی ایجاد شده و تا حدودی توزیع مسئولیت انجام شده است، ولی مسئله بسیار مهم که حوزه باید روی آن متمرکز شود و الان نقطه ضعف است، جذب مخاطب در کشور‌های مختلف است؛ مثلاً برای مخاطب غرب و شرق اروپا کمتر کار کرده‌ایم؛ در برخی کشور‌ها محیط زیست و در برخی حقوق زن و کودک و ... مهم است و وهابیت در تضاد با تمامی این مسائل است و می‌تواند برد تبلیغی برای ما داشته باشد.
سادات در پایان گفت: از دیگر نقاط بارز ضعف حوزه علمیه این است که محصولاتی در زمینه وهابیت و سلفیت تولید می‌شود، ولی به زبان‌های متعدد ترجمه نمی‌شود و باید با استفاده از کسانی که ایرانی نیستند، ولی به زبان فارسی مسلط هستند این کار انجام شود.
انتهای پیام
مخاطبان شرق و غرب اروپا را دریابیم
سادات در پاسخ به این سؤال که حوزه چه عملکردی داشته و باید داشته باشد، تأکید کرد: در حوزه علمیه بخش‌های تخصصی در بحث سلفیت و وهابیت‌پژوهی ایجاد شده و تا حدودی توزیع مسئولیت انجام شده است، ولی مسئله بسیار مهم که حوزه باید روی آن متمرکز شود و الان نقطه ضعف است، جذب مخاطب در کشور‌های مختلف است؛ مثلاً برای مخاطب غرب و شرق اروپا کمتر کار کرده‌ایم؛ در برخی کشور‌ها محیط زیست و در برخی حقوق زن و کودک و ... مهم است و وهابیت در تضاد با تمامی این مسائل است و می‌تواند برد تبلیغی برای ما داشته باشد.
سادات در پایان گفت: از دیگر نقاط بارز ضعف حوزه علمیه این است که محصولاتی در زمینه وهابیت و سلفیت تولید می‌شود، ولی به زبان‌های متعدد ترجمه نمی‌شود و باید با استفاده از کسانی که ایرانی نیستند، ولی به زبان فارسی مسلط هستند این کار انجام شود.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
