اطعام‌دهی متوفی؛ عملی غیرشرعی و غیرعقلانی
گروه معارف ــ معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه علمیه مازندران گفت: هیچ استناد شرعی درباره اطعام‌دهی برای متوفی وجود ندارد و از لحاظ منطقی یک مسئله عقلانی نیست.
حجت‌الاسلام لطیف صادقی، معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه علمیه مازندران در گفت‌وگو با ایکنا از مازندران، اطعام‌دهی اموات را یک مسئله مهم اجتماعی دانست و اظهار کرد: اطعام‌دهی، همان احسان و خرج در قالب مراسم‌های سوم، هفتم، چهلم و سالگرد است و نباید این موضوع را با ولیمه‌دهی که امری مستحب برای مراسم عروسی و ساخت منزل و سفر به عتبات و عالیات است اشتباه گرفت.
وی با اشاره به اینکه هیچ استناد شرعی درباره اطعام‌دهی برای متوفی وجود ندارد و این عمل فقط یک سنت عرفی است، افزود: صرف هزینه اطعام‌دهی برای متوفی، مشروعیت ندارد و از لحاظ منطقی یک مسئله عقلانی نیست.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه علمیه مازندران تصریح کرد: سنت اطعام‌دهی بدون اینکه دارای پشتوانه اعتقادی، معرفتی، فکری و دینی باشد، به وجود آمد و متأسفانه برخی چنان باورشان شده اگر اطعام‌دهی نکنند، چار عقوبت خواهند شد.
وی با بیان اینکه، فرد مصیبت دیده از لحاظ روحی نیاز به حمایت دارد، افزود: حضور برخی مهمانان و انتظارات بی‌مورد آنها از نحوه پذیرایی با دستورات دینی ما منافات دارد.
صادقی گفت: حقوق خانواده مصیبت‌زده باید رعایت شود و اجازه بدهیم که عزاداری کنند تا آلامشان تسکین یابد.
اطعام‌دهی متوفی ریشه در جهل و باور غلط دارد
وی پهن شدن سفره‌های اطعام‌دهی را خود مصیبتی بالاتر از مصیبت اول خواند و افزود: در این وضعیت نابسامان اقتصادی، یک فرد نیازمند مصیبت‌زده چگونه می‌تواند، مخارج سنگین سوم، هفتم و چهلم آن هم که اغلب بدون پیش‌بینی است تامین کند این امر ریشه در جهل و باورهای غلط دارد و بدون توجیه شرعی و عقلی است.
صادقی درباره دستورات و سفارشات دین اسلام درباره مراسم میت، بیان کرد: در روایات آمده است اگر کسی رحلت کرد مستحب است تا سه روز غذایی از بیرون خانه متوفی تهیه و برای بازماندگان فرستاده شود و این سنت در برخی ازکشورهای اسلامی و در برخی استان‌های کشورمان رایج است.
وی ادامه داد: در جلد دوم وسائل‌الشیعه صفحه 889 از امام محمدباقر(ع) چنین نقل شده است: «سزاور نیست همسایگان صاحب عزا، برای صاحب عزا زحمت ایجاد کنند بلکه شایسته آن است که همسایگان برای صاحب عزا طعام درست کنند» و همچنین روایتی دیگربه همین مضمون از امام صادق(ع) نقل شده که می‌فرمایند: «غذا خوردن نزد اهل مصیبت از کارهای دوره‌ی جاهلیت است و سنت پسندیده نیست، سنت پسندیده آن است که برای اهل عزا غذا ارسال کنند نه از غذای او استفاده کنند.»
صادقی با بیان اینکه، برای نهادینه کردن سنت اسلامی درباره اموات ابتدا باید نگاه برخاسته از جهل را بزدائیم و سپس جایگزین مناسبی برای آن بیابیم، اظهار کرد: درروایتی از رسول اکرم(ص) آمده که به امام علی(ع) می‌فرمایند: «زمانی دیدی مردم سراغ مستحبات می‌روند تو به دنبال واجبات برو.» این بدین معنا است در همه امور ابتدا باید به واجبات پرداخت و اگر قرار است برای میت کاری انجام شود بهتر است با رد مظلمه، پرداختن به نماز و روزه میت و پرداختن بدهکاری و کفاره روحش را شاد کنیم.
خیرات بلندمدت جایگزین اطعام‌دهی متوفی
وی افزود: خانواده مصیبت‌زده می‌تواند به جای صرف هزینه در اطعام‌دهی که اثری کوتاه‌مدت دارد و به جمع کثیری از آشنایانی که غالباً از اغنیا و بی‌نیاز از غذای میت هستند، داده می‌شود، در امور خیر همچون؛ تهیه جهیزیه عروس، عمران و آبادی شهر و یا مناطق محروم، تهیه ملزومات تحصیل اقشار کم درآمد و بی بضاعت که آثاری بلندمدت دارد، هزینه کند.
مدرس حوزه و دانشگاه در پاسخ به اینکه خانواده‌های مصیبت‌زده کم بضاعت چگونه می‌توانند از اموات خود یاد کنند، افزود: عمل به نیت بستگی دارد خانواده کم‌بضاعت کافی است با اعمالی نظیر؛ خواندن فاتحه در سر سفره غذا، زیارت قبر متوفی و حتی اعمال بسیار ناچیز همچون برداشتن یک سنگ از سر راه مردم وقتی با نیت خیرات اموات باشد، نزد خداوند پذیرفته و باقی است و اموات هم بهره‌مند می‌شوند.
وی افزود: سنت اطعام‌دهی اموات طبق دستورات شرعی باید به گونه‌ای باشد که افراد، نیازمند حقیقی از آن بهره‌مند شوند و در حقیقت سیر کردن گرسنه باشد.
رونق تولید با جهت‌دهی هزینه اطعام اموات
صادقی با بیان اینکه، می‌توان هزینه‌های اطعام‌دهی اموات را به خیرات بزرگ تبدیل کرد، تصریح کرد: اگر بتوانیم هزینه هر نفر از مراسم اطعام‌دهی را روزانه در سطح یک شهر جمع‌آوری کنیم مبلغ چشمگیری بدست می‌آید که می‌توانیم با آن تولید را رونق ببخشیم و برای جوانان شغل ایجاد کنیم و بدین روش برای اموات، خیرات درازمدت هدیه کنیم.
وی با بیان اینکه، برخی از رسومات شکل «خورده فرهنگ» به خود گرفته و مقابله با آن بسیج عمومی نیاز است، ادامه داد: بهره‌گیری از شخصیت‌های مذهبی دارای تریبون، خطیبان، رسانه‌ها و... می‌تواند در نهادینه کردن فرهنگ و سنت صحیح اسلامی موثر باشد.
معاون تبلیغ و امور فرهنگی حوزه علمیه مازندران با بیان اینکه برخی افزاد برخلاف میل باطنی و فقط از روی اجبار به اطعام‌دهی برای اموات می‌پردازند، گفت: برای ترویج فرهنگ درست مراسم اموات لازم است اغنیا با حذف رسوم نامتعارف و غیراسلامی، دست کم در منطقه و محیط خود مروج الگوهای صحیح و عقلی و اسلامی باشند.
تحمیل هزینه بر بازماندگان متوفی تضییع حق‌الناس است
وی افزود: از منظر دین، تحمیل هزینه بر بازماندگان متوفی نوعی زحمت است و تحمیل زحمت بر مومن شرعا جایز نیست و نوعی تضییع حق‌الناس است.
صادقی با بیان اینکه، برای حذف اطعام‌دهی میت باید گام به گام عمل کرد، گفت: به صورت جزیره‌ای و منطقه‌ای اقداماتی برای حذف اطعام‌دهی میت انجام شده و بنده در این گونه مراسم‌ها، توصیه کرده‌ام به جای ناهاردهی، بعد از ظهر یک مراسم ساده برگزار شود و مثالی آوردم که در زمان فوت مرجع تقلیدی در قم، مراسمی با صرف چای گرفته شد. بنابراین با حذف گام به گام اطعام‌دهی، هزینه آن را می‌توان برای خیرات میت در ساخت مساجد، خانه عالم، مدارس و تجهیز وسایل سرما دهی و گرمادهی آن صرف کرد.
انتهای پیام
