«بند بند عشق»؛ پژوهش ادبی ترکیب‌بند‌های عاشورایی
گروه ادب ــ کتاب «بند بند عشق» پژوهشی ادبی است که با نگاهی همه‌جانبه به تاریخ، شعرا و ترکیب‌بند‌های عاشورایی به قلم محمدرضا جدیدی به نگارش درآمده است.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ کتاب «بند بند عشق» نوشته محمدرضا جدیدی با زیرعنوان «نگاهی به تاریخ، شعرا و ترکیب‌بند‌های عاشورایی» به همت انتشارات چکامه باران منتشر شده و به عنوان اثر شایسته تقدیر در دومین دوره جایزه کتاب سال عاشورا بوده است.
کتاب «بند بند عشق» در ۱۱ فصل شامل کلیات، ترکیب‌بند، مقتل و مقاتل عاشورایی، کربلا و امام حسین(ع)، تحریف‌شناسی واقعه کربلا، تمهیدات، ترکیب‌بند سرایان مرثیه‌سرا و عاشورایی تا وفات محتشم کاشانی، محتشم کاشانی، ترکیب‌بندسرایان عاشورایی از وفات محتشم تا قاجاریه، ترکیب‌بند سرایان عاشورایی عهد قاجار، ترکیب بند سرایان عاشورایی معاصر به رشته تحریر درآمده است.
نگارنده کتاب در اثر خود کوشیده تا با روش تحلیلی – توصیفی و مقایسه‌ای با نگاهی همه‌جانبه به وقایع کربلا، ادبیات عاشورایی و ساختار ترکیب‌بند‌های این رخداد تاریخی و همچنین زندگی و آثار شاعران این عرصه را به استناد منابع و مآخذ معتبر بیان کرده و نمونه‌های فاخری از سروده‌های عاشورایی را در این کتاب ارائه کند.
در این پژوهش با بررسی دیوان‌ها، جنگ‌ها، کتب مراثی، مجموعه‌های فارسی و پژوهش‌های عاشورایی از آغاز تاکنون، متقدمان و مقلدان محتشم شناسایی شده و سروده‌هایشان از دیدگاه ادبی، تاریخی، سبکی و محتوایی مورد ارزیابی قرار گرفته است. بیش از یکصد و بیست شاعر پس از بررسی هزاران مجموعه و دیوان که از دو تا هزار بند عاشورایی آفریده‌اند، در این نوشتار جای گرفته‌اند.
از نظر بسامدی، پس از عهد قاجار و معاصر، دوره صفویه بیشترین شاعران ترکیب‌بند سرای عاشورایی را دارا هستند. قبل از آن نیز بخش‌هایی مبسوط پس از کلیات تحقیق در معرفی قالب ترکیب‌بند، مقتل‌نگاری و معرفی مقاتل مشهور عربی و فارسی، خلاصه‌ای از زندگانی امام حسین(ع) و نهضت عاشورا و وقایع مهم پس از آن، تحریف‌شناسی واقعه عاشورا، ویژگی‌های ادب عاشورایی در دوران مختلف، خصوصیات ترکیب‌بند‌های عاشورایی فراهم آمده است.
هدف اصلی پژوهش که شناسایی شاعران ترکیب‌بندسرا و سروده‌های آیینی و آشکار کردن ارزش‌های ادبی، هنری، تاریخی و محتوایی آن‌ها با گذری بر مقاتل و کتب تاریخی با مرکزیت و مقایسه با شعر محتشم کاشانی است، بیشتر مورد توجه بوده است.
نویسنده در بخشی از این کتاب می‌نویسد: شعر عاشورایی زیرمجموعه ادب آیینی از نوع غنایی محسوب می‌شود که در ادبیات پارسی سابقه‌ای بیش از هزار سال دارد. محتشم کاشانی خالق دوازده بند مرثیه شهدای کربلا مشهورترین شاعر این عرصه است. او متاثر از اندیشه و سبک بعضی سخن‌سنجان قبل از خود با توجه به فضای حاکم روزگارش، پس از توفیق در ساخت این سوگ‌سروده، الگوی بسیاری از شاعران همروزگار و عصر‌های پس از خود قرار گرفت. شاعران گمنام و شهیر، روحانیون، واعظان، عرفا حتی شاهان و دولتمردان ارادتمند به سالار شهیدان(ع) در زمان‌های گوناگون با تأسی به وی به ساخت ترکیب‌بند‌هایی با محتوا و مضمون عاشورایی پرداخته‌اند.
یادآور می‌شود محمدرضا جدیدی متولد ۱۳۴۹ مترجم و پژوهشگر ادبیات، دکترای زبان و ادبیات فارسی، عضو پیوسته انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی است و تاکنون آثاری همچون «سوگنامه حجت خدا بر مراثی خون خدا»، «رج‌ها تا ترنج‌ها»، «از پیله تا پروانه»، «اشک حماسه (زیارت ناحیه مقدسه و عاشورا)»، «خیمه‌های سوخته» و «عطش، آتش و فرات» از وی به چاپ رسیده است.
انتهای پیام
