مسئله امام موسی صدر فارغ از دین، انسان بود/ چرا دیگرستیز شده‌ایم
گروه ادب ــ محمدرضا زائری در آیین رونمایی از «ادیان در خدمت انسان» با بیان اینکه اهل بیت(ع) دیگرستیز نبوده‌اند، گفت: مسئله امام موسی صدر این نبود که چند نفر مسیحی یا اهل هر دینی را مسلمان کند، بلکه مسئله‌اش انسان بود.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ آیین رونمایی از ترجمه ایتالیایی کتاب «ادیان در خدمت انسان» عصر امروز یکشنبه، ۷ مهرماه، با حضور رافائل مائوریللو، استاد دانشگاه و بنیانگذار گروه تحقیقاتی روابط بین‌المللی و مطالعات اسلامی در مرکز پژوهش‌های دیپلماسی ایرانی، کارلو چرتی، ایران‌شناس ایتالیایی، میرکو کولئونی، مترجم کتاب و محمدرضا زائری در شهر کتاب مرکزی برگزار شد.
علی اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی مؤسسه شهر کتاب در این نشست گفت: روابط فرهنگی ایران و ایتالیا به ویژه در حوزه ادیان روابط خوبی بوده و آثاری که از ایتالیا در ایران منتشر شده، فراوان است و گروه‌های زبان و ادبیات ایتالیایی نیز فعال است و در مقابل آثار ایرانی نیز در ایتالیا به زبان ایتالیایی ترجمه شده و علاوه بر آثار کلاسیک، آثار معاصر نیز مورد توجه قرار گرفته است.
وی در ادامه درباره کتاب «ادیان در خدمت انسان» گفت: این کتاب دربردارنده هشت جستار از امام موسی صدر است که عبارت‌اند از: «ادیان در خدمت انسان»، «اسلام»، «در پاسداشت آزادی»، «اسلام و کرامت انسان»، «ابعاد اجتماعی اسلام»، «اسلام، ارزش‌ها و مفاهیم انسانی»، «اسلام و عدالت اجتماعی و اقتصادی» و «لبنان و تمدن بشری». زندگینامه‌ای مختصر از امام موسی صدر نیز یکی دیگر از مطالب منتشر شده در این کتاب است.
محمدخانی با اشاره به نقش امام موسی صدر در اروپا، لبنان و ایران ادامه داد: امام موسی صدر بر کرامت انسان، آزادی و گفت‌وگوی میان شرق و غرب تأکید کرده است، زیرا مورد نیاز انسان امروز بوده و باید صداهای افرادی مانند امام موسی صدر شنیده شود.
ویراست سخنان امام موسی به زبان ایتالیایی
در ادامه مراسم، رافائل مائوریللو، ویراستار کتاب «ادیان در خدمت انسان» گفت: من عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی هستم و هم در رشته ادبیات فارسی و هم ادبیات ایتالیا تدریس می‌کنم. مؤسسه امام موسی صدر قصد داشت هشت سخنرانی از امام موسی صدر را به زبان ایتالیایی ترجمه کند که قبلاً به زبان اسپانیایی ترجمه شده بود و به زبان انگلیسی نیز در حال ترجمه است. من به یکی از دوستانم که تخصصش در زبان عربی است پیشنهاد دادم که آن را ترجمه کند. او اسلام‌شناس اهل تسنن است. پس از ترجمه ویراستاری آن را انجام دادم، زیرا ویراستاری اهمیت ویژه‌ای دارد و قرار بود مترجم هر جا که تردید دارد، علامت بگذارد و فقط یک علامت گذاشته بود، در حالی که وقتی ویراستاری کردم، اشکالات بسیاری گرفتم.
وی افزود: مشکل از ترجمه نبود، بلکه زمان فعل‌ها در متن عربی صحیح نبود. در واقع این متن از صدای (سخنرانی) امام موسی صدر پیاده شده است. از این رو ویراستاری این متن از نظر تاریخی انجام شده و خواندن آن برای یک ایتالیایی بسیار سهل و آسان است.
مائوریللو تصریح کرد: ما تلاش کردیم، در ترجمه، متن سخنرانی را اساس قرار دهیم. یکی از ویژگی‌های این ترجمه این بود که تاریخ در آن اهمیت دارد، زیرا در ایتالیا تاریخ محوریت دارد، در حالی که در ایران فلسفه و کلام محوریت دارد و تاریخ را درنظر نمی‌گیرند. چون وقتی ما می‌خواهیم درباره امام موسی صدر بحث کنیم، اندیشه امام موسی صدر به زندگی امروز من مربوط است، اما زمان و مکان آن اهمیت دارد. ویژگی دیگر ترجمه این است که واژه‌هایی مانند (جهاد و ولایت) در پرانتز هم توضیح داده شده تا هر کسی اگر اسلام‌شناس هم نیست، بتواند آن را بخواند.
وی ادامه داد: این ترجمه پانوشت‌های بسیاری دارد، زیرا سخنرانی امام موسی صدر دارای ارجاعات بسیاری از قرآن و حدیث دارد و باید در پانوشت می‌آمد و این ارجاعات به گونه‌ای است که گویی قرآن می‌خوانید.
مائوریللو در ادامه بیان کرد: متأسفانه فضا طوری شده که دین را کوچک کردیم، در حالی که اسلام از اول در ارتباط با مسیحیت، یهودیت و ... بوده و باید به آنها نیز توجه کرد و امام موسی صدر بیانگر روشن این واقعیت تاریخی است.
چرتی: به جای جنگ، راه امام موسی صدر را انتخاب کنیم
کارلو چرتی، رایزن فرهنگی سابق ایتالیا در ایران گفت: متأسفانه ایرانی نیستم و می‌خواهم ایرانی بشوم، اما به من شهروندی نمی‌دهند.
وی افزود: مائوریللو راست گفت که برای فرهنگ اروپا به ویژه ایتالیا، تاریخ مهم است. من نیز نگاه تاریخی دارم. سخنرانی‌های این کتاب مربوط به سال‌های ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۷ است، در این دوره جوانان ما در اروپا سعی کردند جهان را تغییر دهند. می‌دانید که آنها به دنبال گفت‌وگو بین اقوام و ادیان گوناگون بودند. در آن زمان یک کاتولیک تصور می‌کرد خدای او بهتر است و ما با ارتودکس صحبت نمی‌کردیم، اما از دهه ۶۰ به بعد اغلب آنها به این نتیجه رسیدند که بدون گفت‌وگوی ادیان، اسلام، یهود، مسیحیت و ... آینده‌ای نخواهند داشت و فهمیدند که خدا یکی است، هر چند با واژگان مختلفی مانند خدا، الله، Dio و ... او را می‌نامند.
چرتی ادامه داد: در ایران امروز، ادیان دیگر حضور دارند و اروپا نیز اقوام مختلفی از دین اسلام وجود دارند، اما باید شرایطی به وجود آید که با هم گفت‌وگو کنند. لبنان کشور کوچکی است که بین دریای مدیترانه و خاورمیانه قرار دارد و مسیحی، شیعه، سنی، کاتولیک و اوتودوکس و ... در آن زندگی می‌کنند. امام موسی صدر در حالی که در قم به دنیا آمده و ایرانی است، در دوره‌ای به لبنان می‌رود که اوج پان عربیسم است و ایران از دیدگاه پان عربیست‌ها جزء اسلام محسوب نمی‌شد. با این حال، امام موسی صدر شیعه را که در لبنان ضعیف‌ترین قوم بود، احیا کرد و به فکر این نبود که با قوم‌های دیگر بجنگد، بلکه می‌خواست با آنها گفت‌وگو کند و این اندیشه امام موسی صدر اهمیت دارد. او بود که نشان داد همه ادیان و اقوام در کنار هم می‌توانند قوی و خوش باشند و رشد کنند.
وی تصریح کرد: امام موسی صدر در سال ۱۹۷۸ به لیبی رفت که یک دولت دیکتاتور پان‌عربیست در آن حاکم بود و این حاکم برای صلح در خاورمیانه خوب نبود و امام موسی را ربود و او نتوانست در خدمت لبنان باشد و اگر می‌توانست به لبنان برگردد، نمی‌گذاشت جنگ در لبنان طولانی شود.
چرتی گفت: در حال حاضر دو راه وجود دارد، یا باید جنگید و یا راه امام موسی را رفت که همه روشنفکران جهان باید راه امام موسی صدر را که گفت‌وگو است، انتخاب کنند و این مسیر را ادامه دهند.
زائری: دیگرستیز شده‌ایم
در ادامه این نشست، محمدرضا زائری گفت: اهل بیت(ع) به راحتی از دیگری نقل می‌کردند و گفت‌وگو در میان آنها رایج بود و دیگرستیز نبودند. اما این سؤال مطرح است که چرا ما این اندازه دیگرستیز و دیگری‌گریز شده‌ایم؟ به نظر می‌رسد در ادوار تاریخ، به دلیل هجوم کشور‌های دیگر است که دیگرستیز شده‌ایم و این امر در دوره صفویه که قدرت بیشتری داشتیم، بیشتر رایج شد. چون نیازی به دیگری احساس نمی‌شد.
وی افزود: امام موسی صدر مسئله‌اش این نیست که چند نفر مسیحی یا هر فردی از دین دیگری را مسلمان کند، بلکه مسئله‌اش انسان و زندگی اوست و در سخنرانی می‌گوید: من آمده‌ام تا انسان را حفظ و زندگی او را درست کنم. ما در ادوار تاریخی، هیچ زمانی با این دید در ارتباط با دیگری نبوده‌ایم؛ و امروز به نقطه‌ای رسیده‌ایم که باید این ارتباط به وجود آید و شرایط ما را ناگزیر از این عمل کرده است.
زائری تصریح کرد: کتاب «ادیان در خدمت انسان» بهترین منبع و راهنما در ارتباط و گفت‌وگو با دیگری است. بدون اینکه خودم یا دیگری را حذف کنم و اینجاست که ارتباط، رشددهنده خواهد بود. امروز نسل جدید، اعتقادات و باور‌های ما را نمی‌پذیرد و ما باید با ادبیات مناسب با آنها صحبت کنیم. امروز بسیاری از جوانان مذهبی ما دچار مشکل هستند، زیرا ما فرصت پرسش و طرح دیدگاه را به آنها نداده‌ایم.
یادآور می‌شود؛ مجموعه‌ای از گفتار‌ها و مقالات امام موسی صدر در مجلدی با عنوان «ادیان در خدمت انسان» با همکاری مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر در تهران، مرکز امام موسی صدر در بیروت، انتشارات ایل سرچیوی ایتالیا و با ترجمه میرکو کولئونی به زبان ایتالیایی آماده انتشار است. ویرایش این اثر را رافائل مائوریللو بر عهده داشته است.
گزارش تصویری این مراسم را اینجا ببینید.
انتهای پیام
