مومنان از آزمایش الهی مستثنی نیستند / پزشکان مظهر طبابت الهی

به گزارش ایکنا؛ حوادث همراه همیشگی زندگی بشر است، ولی ممکن است در خلال این حوادث برای مردم سؤالات و ابهاماتی به وجود آید، از این حیث که بگویند منشأ این حوادث چیست و چرا باید مردم مبتلا به این رخدادهای تلخ شوند. یکی از پرسش‌هایی که ممکن است برای عموم مردم پیش بیاید، پرسش از فلسفه و چرایی ظهور وقایع طبیعی نامطلوب همچون سیل، زلزله، بیماری و اموری از این قبیل است. فلسفه آن چیزی که در منطق دین در قالب ابتلا و امتحان مطرح می‌شود، چیست؟ چرا با آنکه نظام عالم به دست خداوند ایجاد شده، گونه بشر درگیر بلاها و مشکلات است؟

رخدادهایی که در سال جاری برای جامعه ما پیش آمده، به ویژه بیماری کرونا که این روزها به مشکلات مردم اضافه شده است، بر حجم و اهمیت این سؤالات افزوده است؛ به منظور بررسی علمی و یافتن پاسخ این موضوعات، با حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا مصطفی‌پور، شاگرد آیت‌الله جوادی آملی و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، به گفت‌وگو پرداختیم.

بیشتر بخوانید:

• دنیایی به‌ هم ریخته در اذهان مردم ترسیم کرده‌ایم
• بیش از سلامت معنوی به وهم‌زدایی نیاز داریم
• هر امر دشواری را نباید به امتحان الهی نسبت داد

حجت‌الاسلام مصطفی‌پور در ابتدای این گفت‌وگو به منشأ پیدایش این حوادث در عالم اشاره و بیان کرد: حوادث دارای چند بعد هستند؛ یکی از ابعاد آن به منشأ انسانی مربوط می‌شود. در این زمینه باید همه انسان‌ها تلاش کنند که از به وجود آمدن بیماری و سایر حوادث پیشگیری کنند و اگر مشکلی وجود دارد، به درمان آن بکوشند. برای این پیشگیری نیز علاوه بر رعایت‌های شخصی و فردی، عزم عمومی لازم است.

وی تصریح کرد: یک بعد دیگر که برای این قبیل اتفاقات می‌توان در نظر گرفت، بعد الهی است که منشأ الهی خود دارای دو قسم دیگر است؛ گاهی ممکن است این اتفاقات بلا و عذاب الهی باشند و گاهی نیز امکان دارد که از سنخ آزمایش الهی محسوب شوند. یعنی جامعه به دلیل تخلف از دستورات الهی و شرعی به شرایطی برسد که خداوند بلا را بر آن نازل کند. این بلا نیز می‌تواند برای این باشد که خداوند به وسیله آن موجبات بیداری مردم را فراهم کند.

عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی افزود: بنابراین مردمی که دچار این رخدادها می‌شوند، باید بررسی کنند و ببیند چه کارهایی کرده‌اند که موجب نزول این بلایا شده است. در حال حاضر در کشور ما پس از شیوع این بیماری شاهد این بودیم که عده‌ای دست به احتکار ماسک و اقلام بهداشتی زدند، اما ما باید بدانیم این اقدامات بدون واکنش باقی نخواهد ماند و درست است که این افراد سودجو دنبال منافع مالی خود هستند، اما همین اقدامات را می‌توان کروناهایی تلقی کرد که در جامعه وجود دارد و موجب از بین رفتن رحم و مروت و جوانمردی شده است.

وی تصریح کرد: در این میان مومنان نیز از این آزمایش الهی مستثنی نیستند و نمی‌توان گفت چرا به سراغ آنان نیز می‌رود، نمونه بارز آن نیز مرحوم آقای خسروشاهی است که عمری زندگی مؤمنانه داشت و به کارهای علمی و پژوهشی خود سرگرم بود، اما ایشان نیز به این آزمایش الهی مبتلا شد و از دنیا رفت. بنابراین، خداوند با این قبیل حوادث و ابتلائات می‌خواهد بسنجد که ما چه واکنشی نشان می‌دهیم.

مصطفی‌پور با اشاره به آیه‌ای از قرآن بیان کرد: خداوند در آیه 155 سوره بقره می‌فرماید «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ؛ و قطعاً شما را به چيزى از [قبيل] ترس و گرسنگى و كاهشى در اموال و جان‌ها و محصولات مى‌آزماييم و مژده ده شكيبايان را». در این آیه به صورت کلی اشاره می‌کند که انسان‌ها همواره با خیر و شر آزمایش می‌شوند و از همین رو نباید ارتباطشان را با خداوند قطع کنند. بلکه این حوادث باید عاملی برای رجوع به خدا باشد. در پایان آیه نیز خداوند به صبر اشاره می‌کند. در حقیقت این حوادث خیلی اوقات در اختیار ما نیست و ما نیز چاره‌ای جز صبر و شکیبایی در برابر آنها نداریم.

وی تصریح کرد: امروزه پزشکان نیز روی این نکته تأکید دارند که انسان‌ها نباید خطر را چنان به خود و دیگران تلقین کنند که موجب استرس و خطرات دیگر شود. در قرآن نیز می‌بینیم که روی همین نکته تأکید شده و خداوند با توصیه به صبر دعوت می‌کند انسان‌ها به وحشت و ترس عمومی دامن نزنند.

این محقق و پژوهشگر دینی با اشاره به اینکه این قبیل آزمون‌ها و ابتلائات الهی منحصر به جامعه ایران نیست و هر کشوری را ممکن است درگیر کند، گفت: این حوادث در همه جای دنیا ممکن است اتفاق بیفتد. امروزه دنیا به دلیل این بیماری به وحشت افتاده و یکی از دلایلش همین فسادهایی است که وجود دارد. البته که در برخی از این کشورها نیز گرایش به سوی خداوند وجود دارد و به صورت فطری در تنگناها به سوی خداوند می‌روند، اما در مقابل، یک عده نیز هستند که همواره در خواب غفلت به سر می‌برند و حتی با این حوادث نیز بیدار نمی‌شوند. درست است که ما مردم دیگر کشورها را کافر می‌دانیم، اما این بدان معنا نیست که آنها به هیچ دینی معتقد نباشد. همان دینی که مورد قبول آنها است موجب می‌شود آنها نیز به درگاه الهی تضرع کنند و بیدار شوند. بنابراین در تحلیل این قبیل حوادث باید همه مسائل اعم از منشأ انسانی و الهی را در نظر گرفت.

نیایش و دارو جایگزین یکدیگر نیستند

وی با اشاره به این نکته که نباید در مقابل نظر متخصصان پزشکی مقاومت کرد، گفت: ما نباید بگوییم که دعا و نیایش جایگزین دارو و درمان می‌شود و برعکس. بلکه باید به هر دو توجه داشت و علمای ما نیز همین را می‌گویند. یکی از اسماء خداوند «طبیب» است که در دعای جوشن کبیر نیز این اسم آمده است. بنابراین پزشکان از این حیث مظهر طبابت الهی هستند و نباید این نکته را نادیده بگیریم. البته که در کنار توجه به نکات بهداشتی و پزشکی حتما باید به دعا و نیایش هم توجه داشه باشیم. چراکه خداوند به انسانی که در مقام تضرع و زاری است کمک خواهد کرد.

شاگرد آیت‌الله جوادی آملی در ادامه بیان کرد: افرادی که در مقابل دستورات پزشکان که مطابق با عقل است، مقاومت‌های بی‌جا نشان می‌دهند، از جمله کسانی که فیلم آنها نیز در فضای مجازی منتشر شد که ضریح حرم امام رضا(ع) یا حضرت معصومه(س) را لیس می‌زدند، این افراد درست است که عاقل و بالغ هستند و دیوانه محسوب نمی‌شوند، اما در حقیقت رشد نکرده‌اند. شهید مطهری معتقد بود انسان علاوه بر بلوغ عقلی نیازمند رشد نیز هست. یعنی باید سرمایه‌های خود را شناسایی کند و بداند که این سرمایه‌ها را چطور مصرف می‌کند.

مصطفی‌پور در پایان صحبت‌های خود تصریح کرد: مجدداً توصیه می‌کنم که نباید ارتباط خود را با خداوند قطع کنیم. ضمن اینکه خداوند نیز امور را بر اساس اسباب پیش می‌برد و طبیعتاً اگر آفتاب وجود نداشته باشد، حیات هم وجود نخواهد داشت و نمی‌شود ما یکجا بنشینیم و فقط از خدا بخواهیم که نیازهای ما را برطرف کند، بلکه باید تلاش کنیم که این تلاش نشان از رشد ما دارد.