به گزارش خبرنگار ایکنا، این روزها ویروس کرونا در اغلب شهرهای کشورمان شیوع پیدا کرده و اکنون حدود چهار هفته میهمان ناخوانده ایرانیان است و در هفته نخست شیوع بسیاری از برنامههای فرهنگی و هنری اعم از اکران فیلم در سینماها، تئاتر و کنسرت تعطیل شد، اما برخی نیز عرصه را خالی نگذاشته و سعی کردهاند با اجرای برنامههای گوناگون در فضای مجازی یا برخی ابتکارات مخاطبان خود را بیبهره نگذارند و حتی برخی فراتر از وظایف خود به تولید ماسک، آگاه کردن مردم برای پیشگیری و ... اقدام کردهاند. در گزارش پیش رو نگاهی به فعالیتهای مراکز فرهنگی و هنری در روزهای کرونایی داریم.
یکی از فعالیتهای داوطلبانه در مقابله با کرونا پویش «تئاتر تعطیل نیست» بود. در واقع پس از فعالیت داوطلبانه مصطفی بیات، یکی از هنرمندان عرصه تئاتر کشور، در زمینه تولید ماسک برای هموطنان نیازمند، تعداد دیگری از هنرمندان تئاتر نیز با انتشار ویدئویی از تشکیل پویشی به نام «تئاتر تعطیل نیست» برای شکست کرونا خبر دادند.
در این ویدئو که توسط الهام شعبانی، بازیگر و طراح لباس تئاتر، ضبط و در صفحه اینستاگرامش منتشر شد، هنرمندان تئاتر در حالی که مشغول دوخت ماسکهای بهداشتی بودند، شکست کرونا را هدف اصلی خود برشمرده و اعلام کردند که این پویش در پی تهیه و توزیع ماسک میان کودکان کار و هموطنان مناطق محرومی است که در زمینه تأمین ماسک مشکل دارند. از این رو انجمن تئاتر انقلاب و دفاع مقدس تماشاخانه سرو را در اختیار هنرمندان داوطلب قرار داد و به تازگی ادارهکل هنرهای نمایشی نیز به این پویش پیوسته است.
از جمله هنرمندان حامی این پویش میتوان به الهام شعبانی، حسین پورکریمی، ستاره پسیانی، رویا میرعلمی، توماج دانشبهزادی، شبنم مقدمی، نوید محمدزاده، افشین هاشمی، مهران رنجبر، سارا بهرامی، آرش فصیح، بانیپال شومون، پوریا رحیمیسام، آناهیتا همتی، الهام پاوهنژاد و نازنین بیاتی اشاره کرد.
سازمان مردمنهاد «نیمدری سبز» نیز با همکاری دفتر تئاتر خیابانی ادارهکل هنرهای نمایشی در راستای بالا بردن روحیه افراد در هنگام قرنطینه و بهبود فضای روحی و روانی افراد درگیر با بحران ویروس کرونا، قصد دارد جشنواره «نمایشخانه» را با شعار «هر خانه، یک تماشاخانه تئاتر» در سطح غیرحرفهای و با مشارکت کودکان و نوجوانان و همراهی مادران و پدران برگزار کند.
این جشنواره موضوعی با تمرکز بر محورهای «چگونه کرونا را شکست دهیم»، «نوروز را در خانه بمانیم» و «مثلها و قصههای قدیمی سرزمین مادری را احیا کنیم» در چهار بخش «نمایشهای ایرانی»، «نمایش عروسکی»، «نمایش کوتاه» و «استندآپ کمدی» برگزار میشود.
از دیگر نهادهای مشارکتکننده در این رویداد هنری میتوان به دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری بوشهر، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و انجمن هنرهای نمایشی استان بوشهر اشاره کرد.
شب شعر طنز «در حلقه رندان» نیز از برنامههای حوزه هنری است که در روال عادی خود آخرین یکشنبههای هر ماه در حوزه هنری برگزار میشد، در نوبت یکصد و شصتم خود به منظور توجه به حفظ سلامت مخاطبان و پیشگیری از شیوع کرونا، به صورت ضبطی از آپارات پخش شد. مؤسسه فرهنگی هنری سپهر سوره هنر همچنین در نظر دارد تا زمان رفع خطر ابتلا به ویروس کرونا و طبق توصیههای وزارت بهداشت مبنی بر پرهیز از حضور در محافل گروهی، برخی محافل و رویدادهای خود را از طریق سامانه اینترنتی آپارات به سمع و نظر مخاطبان خود برساند.
در عرصه موسیقی نیز روزبه نعمتاللهی، خواننده پاپ، به همراه گروهش ۲۴ اسفندماه با همکاری برج میلاد و در قالب برنامههای «نوروزخانه» آخرین کنسرت سال خود را در مقابل صندلیهای خالی روی صحنه برد. این کنسرت به صورت زنده از سایت آپارات و همچنین صفحههای اینستاگرام شخصیت هنرمندانی همچون رامبد جوان بصورت زنده پخش شد و مورد استقبال شهروندان قرار گرفت.
روزبه نعمت اللهی در این کنسرت که در مقابل صندلیهای خالی اجرا کرد، از همه خوانندگان جهان دعوت کرد با اجرای کنسرتهایی اینچنینی در فضای مجازی به قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا کمک کنند. این هنرمند که کنسرت خود را با قطعه «بی تو نفس کشیدن سخته» آغاز کرد.
قاسم افشار خواننده موسیقی پاپ نیز به منظور پاسداشت تلاش پزشکان و پرستاران بیمارستانهای میزبان افراد مبتلا به کرونا در روزهای اخیر قطعه «پرستار» را منتشر کرد. در این قطعه فریماه حسینی ترانه سرا و محمدرضا چراغعلی به عنوان آهنگساز حضور دارند.
قطعه «ماه بلور» به آهنگسازی ارشک رفیعی و آواز محمدجواد یزدچی تقدیم کادر درمانی بیمارستانها و مراکز درمانی درگیر مداوای بیماران کرونایی شده است. این اثر پنجمین اثر مشترک محمدجواد یزدچی به عنوان خواننده و رفیعی به عنوان آهنگساز است که به فراخور شرایط کنونی حاکم بر کشور ساخته شده و به پاس زحمات کادر درمان، به این قهرمانان سلامت تقدیم شده است.
با صدای یزدچی تا به حال قطعاتی، چون «گفتن نتوانم»، «تو بمان و دگران»، «آیینه دل»، «ماه و پری» و «چشم مست» به آهنگسازی ارشک رفیعی و جانا ارژنگ منتشر شده و این بار قطعه «ماه بلور» در فضایی متفاوت و بر اساس شعری از ارشک رفیعی ساخته و پرداخته شده است.
جمعی از مستندسازان مشغول ساخت و تهیه فیلمهای مستندی از خط اول مبارزه جامعه پزشکی با کرونا تا لایههای اجتماعی و درونی این بیماری مسری در بطن کشور هستند. جواد یقموری و مهدی امینی مستند «گذر از مه» را در بیمارستان کامکار قم کلید زدهاند که طرح این مستند به شورای مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی هم ارائه شده است. فیلم به تلاش پرسنل بیمارستان کامکار قم از پزشکان تا نیروهای خدماتی میپردازد و وضعیت بیماران و همراهان آنها را در قلب کرونای ایران به تصویر میکشد. این ۲ مستندساز، مجموعه مستندهای کوتاهی از وقایع این بیمارستان را نیز تهیه خواهند کرد.
محمد مقدم نیز با ثبت اتفاقاتی که در لایههای پنهانی شیوع کرونا در حال وقوع است، مستند «خروج از عادت» را تهیه و کارگردانی میکند. این فیلم با نگاهی به وضعیت مردم از گروههای مختلف اجتماعی، کارهای روزمره و تصورات آنها ساخته میشود.
بیمارستان مسیح دانشوری که از مهمترین مراکز پزشکی کشور در مقابله با ویروس کرونا است، سوژه مستندی به تهیهکنندگی حامد شکیبانیا شده است. این فیلم با عنوان «در خط مقدم»، توسط حسین گوهری جمشیدی و حامد کاظمزاده کارگردانی میشود.
مستند «همه با هم» به کارگردانی محمد رفیعی و تهیهکنندگی امیرحسین میرصابری هم با محوریت ایثارگری کادر پزشکی، امیدآفرینی، نشاط و همدلی در حال ساخت است. محمدجعفر باقرینیا هم مستندی با همین مضامین را برای مؤسسه روایت فتح کارگردانی خواهد کرد.
میثم شاهبابایی روایتی مستند از تلاش شبانهروزی پرستارها و پزشکان بیمارستان امام خمینی (ره) و مسیح دانشوری در دفاع از مردم را در مرحله اخذ مجوز و پیشتولید دارد. این فیلم با نگاهی اجتماعی ساخته میشود. «سربازان بدون اسلحه» به کارگردانی مجید شیدا عنوان مستند دیگری با موضوع کرونا در ایران است. این فیلم تلاش پرسنل درمانی بیمارستان شهید صدوقی یزد در مبارزه با این ویروس را به تصویر میکشد.
مرتضی آتشزمزم، مستندساز اصفهانی هم طی روزهای گذشته، وضعیت بیماران کرونایی و کادر درمانی یکی از بیمارستانهای این شهر را ثبت و ضبط کرده است. او به همین منظور، نامهای سرگشاده خطاب به رئیسجمهور هم انشاء و منتشر کرده است. شاهین صمدپور، مستندساز، مجری و برنامهساز تلویزیونی که آثار اجتماعی متفاوتی را در پرونده فیلمسازی خود دارد نیز در تدارک ساخت مستندی با موضوع کرونا در شمال ایران است.
محمدعلی مرادی، مستندساز آذربایجانی، هم با همکاری خانه مستند تبریز، پروژه «همیاری» را کلید زده است. حجت عدالتپناه، مستندسازی که حرفهی اصلیاش پرستاری است و «علی کرمی» تصویربرداری که در شاخه پزشکی ژنتیک تحصیل کرده هم درگیر ساخت مستندهایی با موضوع کرونا در بیمارستانهای امام خمینی(ره) و مسیح دانشوری شدهاند. در مشهد مقدس نیز محسن جهانی مستندی با موضوع شیوع کرونا در این شهر مذهبی را جلوی دوربین برده است.
بانوان مستندساز هم از این قاعده مسثنی نیستند. برای مثال لیلا امینی مستندی خودنگار با موضوع کرونا و مرگ که به شکلی غافلگیرانه میتواند سراغ آدمها بیاید و نسبت و فاصلهاش با همه، یکی است را در دست پژوهش و پیشتولید دارد.
مؤسسه بهمن سبز حوزه هنری در همکاری با سامانه فیلمگردی کمپینی را برای تماشای فیلم در خانه راهاندازی کرد. این موسسه در اقدامی هماهنگ در سر در سینماهای خود مخاطبان علاقهمند به هنر را دعوت به خانه نشینی و تماشای فیلم از طریق سامانه فیلمگردی کرده تا بدین شکل از شیوع ویروس کرونا جلوگیری شود.
بهمن سبز در این طرح بر سردر ۲۵ سینمای پرفروش و پرمخاطب خود در سطح کشور اقدام به دعوت مخاطبان به این کمپین کرده است. سایت فیلمگردی نیز در راستای انجام رسالت فرهنگی و اجتماعی «با شعار در خانه میمانیم» بستههای اشتراکی خود را برای مخاطبان به صورت رایگان ارائه میدهد؛ لذا مخاطبان میتوانند با ثبتنام در سایت filmgardi.com اشتراک رایگان دریافت کنند.
فرهنگسرای سرو به منظور رفاه حال شهروندان و دوری از تجمعات و با هدف جلوگیری از شیوع ویروس کرونا و حفظ سلامت عمومی، ادامه دورههای آموزشی از راه دور را از طریق (فضای مجازی) آغاز کرده است، همچنین مسابقه رسانهای «جانِ من؛ ایرانِ من» در ۲ بخش کلی «نوشتار رسانهای» و «تصاویر رسانهای» برای ۲ گروه «اهالی رسانه» و «شهروندان» در ۷ محور کلی طراحی شده و در سه محور کلی «عکس»، «گزارشهای ویدیویی (vlog)» و «فیلم یک دقیقهای» برگزار میشود.
فرهنگسرای مجازی نیز در شهر اصفهان از سوی سازمان فرهنگی و هنری شهرداری این شهر ایجاد شده تا به برخی از فعالیتهای خود در فضای مجازی ادامه دهد.
با شیوع ویروس کرونا، کتابفروشیها تعطیل نشدند، اما با توجه به عدم مراجعه مخاطبان، امکانی را برای خرید کتاب به صورت اینترنتی و یا تلفنی ایجاد کردند و یا ناشرانی هم کتابهای الکترونیک را به مخاطبان خود پیشنهاد کردند. در این راستا خانه کتاب نیز ناشران و کتابفروشان را تنها نگذاشته و آنها را در این مسیر کمک کرده است. در واقع این مؤسسه با همکاری معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به منظور غنی کردن ایام در خانه ماندن ناخواسته هموطنان در اثر تهدید ویروس کرونا، بر آن شد بخشی از یارانه کتاب را به حمایت از «سامانه پست کتاب» اختصاص دهد تا از این طریق هزینه ارسال کتاب از طریق پست تا پایان فروردینماه ۱۳۹۹ با حدود ۵۰ درصد تخفیف محاسبه شود.
ناشران، کتابفروشان، توزیعکنندگان، فروشگاههای اینترنتی کتاب و فعالان تولید و فروش کتاب، در صورت داشتن پروانه کسب و کار معتبر میتوانند برای استفاده از این تخفیف از طریق سایت خانه کتاب ketab.ir یا سامانه posteketab.com نسبت به ثبتنام و عضویت اقدام کنند.
یکی از فعالیتهای دیگر ناشران در این بحران اجتماعی، راهاندازی پویشهای کتابخوانی نظیر تلاوت آرامش، کروتاب، هر روز یک کتاب، هر خانه یک کتابخانه، س مثل سلامت، ب مثل باغ کتاب، در پناه کتاب و ... بوده است، بسیاری از ناشران بزرگ و مطرح مانند نشر چشمه، نیماژ، ثالث و افراز کتابهای خود را با تخفیفهای ۱۰ تا ۳۰ درصدی در اختیار مردم قرار داده تا افراد بتوانند دوران قرنطینه را راحتتر سپری کنند. همچنین نشر ثالث با هدف تقویت روحیه کادر درمان و قدردانی از آنها اقدام به اهدای کتاب به بیمارستانهای میزبان بیماران درگیر کرونا در شهرهای تهران، قم و گیلان کرده است.
ضدعفونی کردن کتابها و فرستادن آنها به درب منزل افراد به همراه تخفیف، از اصلیترین اقدامها بوده است. یعنی علاقهمندان میتوانند با کتابفروشی یا انتشارات تماس گرفته و کتاب مورد نظر خود را سفارش دهند و آن را درب منزل تحویل بگیرند.
با توجه به تعطیلی کتابخانههای عمومی در سراسر کشور به دنبال شیوع ویروس کرونا و با هدف اشاعه فرهنگ کتابخوانی و غنی سازی اوقات فراغت، مسابقه نقاشی ویژه کودکان و پویش معرفی کتاب ویژه کتابداران با محوریت ادارات کل فرهنگی و روابط عمومی ادارات کل استانی برگزار میشود. مسابقه نقاشی «کرونا را شکست میدهیم» ویژه گروه سنی کودک، ۴ تا ۱۲ سال (متولدین ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۴) با محوریت کارهایی که در ایام تعطیلات کرونا و حضور در منزل انجام میشود، کتابخوانی در تعطیلات کرونا و مراقبتهای بهداشتی در مواجهه با کرونا ویروس و تشکر از پزشکان و پرستاران، برگزار خواهد شد.
با مشارکت کتابداران استان خراسان رضوی نیز، قرارگاه فرهنگی پیشگیری و مقابله با کرونا با هدف ترغیب مردم به ماندن در خانه و اطلاع رسانی پویش «خانواده کتابخوان» با محوریت ادارهکل کتابخانههای عمومی خراسان رضوی تشکیل شده است. در این قرارگاه کتابداران استان با استفاده از فضای مجازی علاوه بر آگاه سازی و اطلاع رسانی و تشویق به حضور در منازل و پرهیز از سفرهای درون شهری و برون شهری، از افراد دعوت میکنند که با خواندن کتابهای خوانده نشده کتابخانه شخصی خود و ارسال ویدیوی یک دقیقهای معرفی کتاب در پویش خانواده کتابخوان شرکت کنند.
پویش «خانه بمانیم، کتاب بخوانیم» به همت اداره کل کتابخانههای عمومی استان همدان نیز در روزهایی که کتابخانههای عمومی بنا بر ضرورت تعطیل شدهاند، راه اندازی شده است. مرحله دوم مسابقه کتابخوانی مجازی «مرا بخوان» نیز اجرا شده است که با توجه به تعطیلی کتابخانههای عمومی و عدم دسترسی اعضا به منابع کتابخانهها، افراد میتوانند با معرفی کتاب مورد علاقه خود یا معرفی و به اشتراکگذاری یک کتاب از کتابخانههای شخصیشان در این رویداد شرکت کنند.
اداره کل کتابخانههای عمومی استان البرز با هدف ترویج کتابخوانی در بین اعضای خانواده، مسابقه عکاسی «تهدید کرونا، فرصت کتابخوانی» را برگزار میکند. پویش ملی «هر خانه یک کتابخانه» از ۱۲ اسفندماه، با همراهی موثر نهادهای فرهنگی و اجرایی در سراسر کشور نیز راهاندازی شد.
برخی برنامههای نهاد کتابخانههای عمومی مانند هفتمین جلسه «محفل ادبی فیض» به صورت مجازی برگزار شد و تا وجود این ویروس این محفل به همین صورت برگزار خواهد شد. آخرین محفل مجازی همزمان با میلاد حضرت علی (ع) برگزار شد.
کانون پرورش فکری به منظور پر کردن مفید اوقات فراغت کودکان و نوجوانان در روزهای تعطیلی ناشی از شیوع ویروس کرونا، هر روز صبح یکی از تولیدات سینمایی یا نمایشی خود را در پرتال اینترنتیاش منتشر میکند. همچنین گزیدهای از انیمیشنها، فیلمها و کتابهای کانون نیز بهصورت رایگان برای استفاده خانوادهها منتشر شده است.
علاقهمندان برای دسترسی به پیک امید کانون میتوانند به پایگاه www.omid.kpf.ir مراجعه یا با هشتگهای «#در دل دارم امید، #کانون امید، #پیک_امید و #برای_ حال_ خوب» این آثار و فیلمها را در شبکههای اجتماعی دنبال کنند؛ پیک امید طرحی مشتمل بر فعالیتهای داوطلبانه و جهادی مربیان کانون است که طی یکسالونیم گذشته برای خدماترسانی به کودکان و نوجوانان مناطق محروم در شرایط عادی و خدماترسانی به آنها در شرایط بحران شکل گرفته است؛ این طرح در فضای مجازی دنبال میشود.
طرح تازه کانون برای پر کردن اوقات فراغت کودکان و نوجوانان تا پایان تعطیلی مدارس به دلیل شیوع کرونا تداوم خواهد داشت. این در حالی است که ارائه نسخه الکترونیکی کتابهای کانون در سایت اینترنتی کانون پرورش فکری از روز شنبه ۱۷ اسفندماه، به مدت یک هفته و به صورت رایگان آغاز شد. در این زمینه بیش از ۳۰۰ عنوان از کتابها و ۲۰ عنوان کتاب صوتی کانون در این سایت با تخفیف ۱۰۰ درصدی قابل دسترسی و مطالعه است.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان خراسان رضوی با مشارکت دانشگاه علوم پزشکی مشهد و مرکز کنترل عفونت بیمارستانهای دانشگاه ژنو سوئیس بهعنوان مرکز همکار سازمان بهداشت جهانی در ایمنی بیمار اقدام به برگزاری یک مسابقه نقاشی بینالمللی ویژه کودکان و نوجوانان با هدف فرهنگسازی در حوزه بهداشت فردی و جمعی کرده است.
موضوع این مسابقه «بهداشت دستهای من» (لباسها، اسباببازیها، خوراکیها، خانواده، دوستان، خانه، شهر و دنیایی که در آن زندگی میکنم) و دستهایی که مراقب سلامتی من هستند (شامل پدر، مادر، پزشک و کسانی که برای سلامتی کودک فعالیت میکنند) تعیین شده است. گزارش کودکان و نوجوانان ۴ تا ۱۸ ساله در بخش ملی و بینالمللی از روز ۲۵ اسفند ۱۳۹۸ (۱۵ مارس ۲۰۱۲) میتوانند نقاشیهای خود را با تکنیک آزاد در اندازه ۵۰ در ۷۰ سانتیمتر در صفحه ویژه مسابقه در پرتال اینترنتی کانون به نشانی paintfest.kpf.ir بارگذاری کنند.
معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در راستای ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، نقشی کوچک در این مسیر ایفا کنند و تسهیلاتی برای خرید کتابهای الکترونیکی، صوتی و ... ارائه کنند. براساس مصوبات جلسه معاونت فرهنگی از یکم تا ۲۰ فروردینماه، همه کتابهای عمومی پلتفرمهای مشارکتکننده در طرح «کتاب_خانه» با تخفیف ۷۰ درصد و همه کتابهای کودک و نوجوان با تخفیف ۸۰ درصد عرضه خواهد شد. برای این منظور کد تخفیف یکسانی از سوی پلتفرمهای مشارکتکننده ایجاد میشود و هر کاربر میتواند با استفاده از این کدهای تخفیف در طول ایام پویش هر روز نسبت به استفاده از تخفیف خرید کتاب دلخواه خود اقدام کند.
در قالب این طرح پلتفرمهای فیدیبو، طاقچه، نوار، کتابراه و پژوهان با حمایت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کتابهای بزرگسال خود را با ۷۰درصد و کتابهای کودک و نوجوان را با ۸۰ درصد تخفیف عرضه خواهند کرد.
برگزاری پویش «کتاب در خانه» از برنامههای دیگر معاونت فرهنگی وزارت ارشاد است که در ادامه برگزاری جام باشگاههای کتابخوانی کودک و نوجوان برگزار میشود، اما محدود به شرکتکنندگان جام باشگاهها نیست و همه کودکان و نوجوانان ساکن در شهرها و روستاهای ایران میتوانند در آن شرکت کنند. در پایان نیز به برگزیدگانی که بیشترین امتیازها را کسب کرده باشند، علاوه بر معرفی در سطح ملی، جوایزی اهدا خواهد شد.
نهادهای فرهنگی در شهرها و استانها نیز برنامههای گوناگونی داشتند، یکی از آنها اداره کل استان گیلان است که جشنواره فرهنگی و هنری «در خانه بمان رفیق» در پنج بخش استندآپ کمدی، تخم مرغ رنگی، نقاشی، عکس خانوادگی در محیط خانه و لب آهنگ در شهرستان رضوانشهر برگزار میشود و یا اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم با همکاری انجمن سینمای جوان، خانهی سینمای مستند و انجمن پویانمایی قم جشنواره فیلم «در خانه بمانیم» را برگزار میکند.
پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات نیز درنظر دارد مجموعهای از «تجربیات مردم ایران در مواجهه با کرونا» را جمعآوری و منتشر کند. از همه افراد جامعه اعم از محققان و سایر شهروندان گرامی دعوت کرده تجربیات خود (به صورت مکتوب/ صوت) به این نشانی ارسال کنند: @asadzadeh (در تلگرام و واتس آپ) یا ایمیل asadzadeh@ricac.ac.ir. محورهایی که مخاطبان میتوانند در تهیه مطلب خود مدنظر قرار دهند: در این روزها که کرونا شیوع پیدا کرده، زندگی خود را چگونه میگذرانید؟ کرونا چقدر در زندگی عادی شما تغییر ایجاد کرده؟ نوع و میزان روابط اجتماعی شما در فضای مجازی و واقعی چه تغییری کرده است و حال و هوای این روزهای شما چگونه است؟