نقش استراتژیک رسانه در اشاعه فرهنگ مهدویت / محتوا‌های مهدوی چگونه جهانی شود

به گزارش ایکنا، عموم انسان‌ها معمولاً در مواجهه با دشواری‌ها به یاد خدا می‌افتند و همین سختی‎ها و مشکلات سبب شکستن غرور کاذب آن‌ها می‌شود و منیت را از انسان می‌گیرد؛ به همین دلیل معمولاً رشد و پیشرفت در سختی‌ها حاصل می‌شود و شاید به این سبب خداوند متعال در هر رویداد تلخ و دشواری، نعمت‌ها و شیرینی‌هایی را برای بشر نهان کرده است.

این روز‌ها که مردم جهان در قرنطینه و در اوج شیوع بیماری کرونا هستند، با وجود مشکلات و تلخی‎هایی که کرونا برای بشر ایجاد کرد، شاهد نمایش همدلی و صحنه‎های زیبای فداکاری بیش از پیش مردم هستیم؛ تهدیدی که به فرصت تبدیل شد تا همگی انسان‎ها در این سختی به یاد خدا بیفتند، دست به دعا بردارند و به‌ فکر ابتکار و خلاقیت هرچه بیشتر برای نجات از این شرایط باشند.

در این بین موضوع مهدویت یکی از مهم‌ترین مسائل بشری است که سرنوشت همه انسان‌ها در هر دین و مذهبی در گرو آن است، چرا که جهان در انتظار عدالت و عدالت در انتظار حضرت مهدی(عج) است و مهدویت، آینده نجات‌بخش بشریت است. به همین خاطر نیمه شعبان، که شب ولادت قطب عالم امکان حضرت ولیعصر(عج) است، می‌تواند طلیعه نوید ظهور منجی باشد، تا جهان را پر از عدل و عدالت کند. وقتی مهدویت از چنین جایگاهی برخوردار است، اقتضا می‌کند در عرصه‌ها و زمان‌های مختلف بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

اهمیت و جایگاه فضای مجازی به عنوان بهترین وسیله انتقال مفاهیم در عصر امروز است و باید از این فرصت برای انتقال سخن بهره گرفت و چه حقی بالاتر از مسئله مهدویت، ولایت اهل‌بیت(ع) و آینده بشریت؟ غرب با وجود اینکه فاقد نگاه صحیح و الهی است، اما بسیار در این باره کار کرده؛ آنان با نگاه انحرافی و البته در جهت منفعت خودشان سال‌هاست در حوزه آخرالزمان و منجی، آثار مختلف تولید کرده‌اند. علاوه بر این در حوزه تولید آثار سینمایی و سریالی برخلاف غرب هیچ تولید فاخری در این باره نداشته‌ایم و در واقع در فقر آثار امام زمانی در فضای مجازی، سینما و تلویزیون به سر می‌بریم و کوتاهی‌های بسیار زیادی در این عرصه از سوی متولیان امر صورت گرفته است.

حال که نیمه شعبان امسال تقدیر طور دیگری رقم خورد تا جشن میلاد امام زمان(عج) دسته‌جمعی برگزار نشود، به پاس ارج نهادن این روز بزرگ و استغاثه به حضرت برای رهایی از شر ویروس کرونا و سایر مشکلات جهان و ترویج فرهنگ انتظار و مهدویت، ابتکارات و پویش‎های بسیاری توسط مردم، گرو‌های فرهنگی و برخی از نهاد‌های متولی این عرصه به راه ‎افتاد تا شاید لبخندی گوشه لبان مبارک حضرتش بنشانیم که به برخی از آن‌ها اشاره می‎شود.

 

پویش عمومی «زیباترین آرزو» یکی از این موارد است. در این پویش بخش ویژه‎ای برای کودکان در نظر گرفته شده و مقرر گشته است تا از کودکان در حال خواندن دعای سلامتی امام زمان(عج) یا درددل با امام عصر فیلم بگیرند و به ربات تلگرامی پویش به نشانی @zibatarinarezoo_bot ارسال کنند. البته در قالب این طرح، در شب نیمه شعبان از ساعت ۲۱ دعای فرج در امامزاده‎های کشور پخش می‎شود و به صورت همزمان این دعا در فضای مجازی نیز منتشر خواهد شد. کاربران نیز دعای فرج را با هشتگ #زیباترین_آرزو در شبکه‎های اجتماعی شخصی خود منتشر و ساعت ۲۱ هر شب این دعا را تکرار می‎کنند.

 

 

پویش مهدوی «نذر همدلی» با محور تهیه و توزیع بسته‌های عیدانه به مناسبت ایام نیمه شعبان و سالروز ولادت باسعادت امام زمان(عج)، یکی دیگر از پویش‌هایی است که به همت مسجد مقدس جمکران در حال اجراست. این پویش درصدد است به دلیل تعطیلی جشن‌های نیمه شعبان برای مقابله با کرونا و قطع زنجیره مبتلایان به این بیماری، جشن ولادت حضرت بقیه‌الله الاعظم(عج) را به خانه‌های مردم ببرد و از این رو، بسته‌های عیدانه شامل پرچم، نبات و نمک تبرکی، شیرینی و شکلات و …را تهیه و درب منازل توزیع می‌کند.

 

 

شیعه‎پرس نیز به مناسبت فرارسیدن نیمه شعبان و میلاد امام زمان(عج) با مشارکت سازمان تبلیغات اسلامی پویش «خانه انتظار» را برگزار کرد که در متن پوستر این پویش آمده است: «آقا جان امسال نتوانستیم به شور هر ساله، کوچه‌ها را آذین‌بندی کنیم، اما سخت است برایمان که دست روی دست بگذاریم. به هر نحوی شده میلادتان را جشن می‌گیریم. امسال همه خانه‌ها، خانه انتظار است».

 

 

پویش «اجتماع قلب‎ها» فعالیت دیگری است که در این ایام و با موضوع نیمه شعبان به مناسبت میلاد امام عصر(عج)، و با توجه به شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مساجد و مراکز مذهبی آغاز به کار کرد. قرائت دعای فرج و دعای هفتم صحیفه سجادیه به‌صورت جمعی، همزمان در ساعت ۲۲ شب نیمه شعبان و پخش زنده اجرای دعا و نیایش از مساجد و بقاع متبرکه از رسانه ملی، استانی، بین‌المللی و رسانه‎های اجتماعی از فعالیت‎های این پویش اعلام شده است. این پویش با دعوت از مساجد و مراکز فرهنگی مذهبی جهت فعال شدن برای اجرای برنامه در فضای مجازی تا انتهای ماه مبارک رمضان با توجه به شرایط قرنطینه خانگی برای مخاطبان خود ادامه دارد. مخاطبان نیز می‎توانند با انتشار محتوای متنی، گرافیکی و ویدئویی در انواع رسانه‎های رسمی، اجتماعی، شهری و مجازی با ترویج هشتگ «#اجتماع_قلب‌ها» در این پویش شرکت کنند. این پویش همزمان در بیش از 40 کشور جهان به فعالیت خواهد پرداخت.

 

 

پویش و استغاثه سراسری و جهانی به امام زمان(عج) در شب نیمه شعبان با عنوان «مرا دریاب» با ندای «یا صاحب الزمان، الغوث الامان»، زمزمه دعای شریف «الهی عظم البلاء...» و همخوانی دعا توسط مردم ایران و کشور‌های جهان برای نجات از بحران‌ها با درخواست از امام زمان(عج) و با همراهی مردم، مساجد، خانه‌ها و سایر امکان و با پخش زنده از شبکه‌های صداوسیما در جهت اجتماع قلوب در توسل به امام زمان فعالیت دیگری است که این روز‌ها برگزار خواهد شد. این استغاثه جهانی امشب، ۲۰ فروردین‌ماه، رأس ساعت ۲۰، از مسجد مقدس جمکران، حرم حضرت معصومه (س) و حرم امام رضا (ع) و با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی و هیئت رزمندگان اسلام، با قرائت دعای فرج و استغاثه با عنوان «مرا دریاب» آغاز و ساعت ۲۱ نیز طنین یا صاحب الزمان (عج) ادرکنی از شبکه سه سیمای جمهوری اسلامی و دیگر رسانه‌های مجازی پخش خواهد شد. اندونزی، عراق، پاکستان، آمریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان، مالزی، نیجریه و لبنان نیز از جمله کشور‌هایی هستند که همراه با ایران اسلامی استغاثه سراسری و جهانی را همزمان با میلاد حضرت مهدی (عج) برگزار می‌کنند.

پویش «آقا سلام با شما خوشیم» جشنواره و پویشی دیگر است که به منظور بهره‌مندی معنوی از ایام خانه‌نشینی به دلیل شیوع کرونا توسط آستان قدس رضوی راه‌اندازی شده است. در این پویش خانواده‌ها می‌توانند با برپایی نماز جماعت در منزل، راه‌اندازی جلسه قرآن در خانه و همچنین بین اقوام البته به صورت مجازی، قرائت خانوادگی ادعیه مثل دعای فرج، دعای توسل، زیارت عاشورا، دعای کمیل، دعای ندبه و... هر کدام در یکی از روز‌های هفته و روضه‌خوانی و توسل در بین خانواده و اقوام ضمن شرکت در این پویش احوال خود و اطرافیان را خوب کنند. عموم مؤمنان می‌توانند ضمن برگزاری هر کدام از این مراسم‌ها با ارسال تصاویر آن به دبیرخانه جشنواره به نشانی ravaq_razavi@ در همه پیام‌رسان‌ها از جوایز ارزشمند برخوردار شوند.

 

 

معاونت فرهنگی اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد نیز در این ایام، پویش «چراغانی دل‌های منتظران» را با هدف مزین شدن دل‌های منتظران به نور عنایت امام عصر(عج) راه‌اندازی کرد. در این پویش بناست منظران ظهور امام زمان(عج) شب نیمه شعبان تا شب عید سعید فطر هر شب ساعت ۲۱ به قرائت و زمزمه جمعی و خانوادگی دعای سلامتی امام زمان(عج) بپردازند.

 

 

مسابقه دلنوشته «کلامی با امام» نیز در آستانه نیمه شعبان به همت هیئت میثاق با شهدای دانشگاه امام صادق(ع) برگزار می‌شود. بر اساس این مسابقه که در آستانه نیمه شعبان و در قالب دلنوشته خطاب به حضرت مهدی(عج) برگزار می‌شود، شرکت‌کنندگان باید حداکثر در ۵۰۰ کلمه دلنوشته‌های خود را تهیه و تا ۲۱ فروردین ۹۹ به نشانی misaq_delneveshte@ در پیام رسان‌های بله، ایتا، سروش و تلگرام ارسال کنند.

 

 

پویش خانه‌های همنوا در فضای مجازی فعالیت دیگری است که به مناسبت ولادت با سعادت امام زمان (عج) برگزار می‌شود. خانواده‌ها برای شرکت در پویش خانه‌های همنوا لازم است از کودکان خود در حالی که شعری در وصف امام زمان عج(عج) می‌خوانند، فیلم گرفته و در پیام‌رسان ایتا به نشانی @hamnava_admin ارسال کنند. شرکت‌کنندگان تا 24 فروردین‌ماه، فرصت دارند آثار خود را برای شرکت در پویش خانه‌های همنوا ارسال کنند.

همچنین همزمان با سالروز میلاد منجی عالم بشریت حضرت مهدی(عج)، ۲۵ هزار قرآن‌آموز مهدالرضا(ع)، دعای سلامتی امام زمان(عج) را قرائت خواهند کرد. قرآن‌آموزان می‌توانند از لحظه قرائت دعای سلامتی امام زمان(عج) تصویر ضبط کرده و تا عصر ۲۱ فروردین‌ماه، با هشتگ «#من_مهدالرضائی_ام» کلیپ خود را در فضای مجازی منتشر کنند.

 

در کنار این پویش‎ها، فعالیت‎ها، مسابقات مجازی و پویش‎های بسیار دیگری در سراسر کشور با موضوع امام زمان(عج) و مهدویت به راه افتاده است که مجالی برای معرفی همه آن‌ها نیست.

 

اما باید بدانیم که راه، افق و تصویر زندگی ما باید براساس شناخت امام باشد و یکی از وظایف اصلی ما در عصر غیبت امام زمان(عج) زمینه‎سازی برای ظهور حضرت در همه زمان‎ها و عرصه‎هاست. هر چند که این فرصت امروز ایجاد شده است، اما باید در طول سال ادامه یابد، نه آنکه اعیاد نیمه شعبان را به همین لحظه و امروز خلاصه کرد.

این همان نکته‌ای است که معاون مرکز فضای مجازی بسیج و رئیس مرکز تولید و نشر دیجیتال انقلاب اسلامی، به آن تأکید دارد و معتقد است: اعتقاد به ظهور منجی عالم بشریت، یک اعتقاد جهانی است و تنها مختص به شیعیان نیست و پرداختن به پدیده مهدویت مخصوصاً در شرایط کنونی صرفاً نباید ناظر به مخاطب داخلی باشد، بلکه باید حواسمان باشد که ما به عنوان مدعی مرکز شیعیان جهان وظیفه بسیار سنگینی را در این خصوص نسبت به سایر مسلمانان جهان در خصوص پرداختن به مسئله مهدویت بر عهده داریم.

 

 

 مهدی جعفری، رئیس مرکز تولید و نشر دیجیتال انقلاب اسلامی، در گفت‎وگو با ایکنا، اظهار کرد: با توجه به بروز پدیده کرونا و خانه‌نشینی مردم و لزوم در خانه ماندن و شرایط حاد و سختی که در حال حاضر جامعه با آن مواجه شده، طبیعی است که یکی از نسخه‌های درمان امیدآفرینی باشد؛ لذا ما باید امید را به جامعه امروز تزریق کنیم تا به نوعی بتوانیم بر این بیماری نیز غلبه کنیم. در این میان یکی از مصادیق مهم و اساسی امیدآفرینی پرداختن به مسئله مهدویت و ظهور است. این مسئله بسیار مهمی است که ما بتوانیم به صورت مهندسی شده و جدی، مخصوصاً در عرصه فضای مجازی با پرداخت صحیح به مسئله مهدویت و ظهور، امید را در جامعه زنده نگه داریم.

 

وی افزود: طبیعتاً طبق فرمایشاتی که بزرگان دین داشته‌اند این جمله متبادر می‌شود که مهدویت رمز حیات و هویت شیعه است و امروز ما می‌توانیم این موضوع را به طور ملموس ببینیم؛ لذا اگر امروز به مسئله مهدویت در عرصه‌های مختلف به ویژه در فضای مجازی نپردازیم، طبیعتاً نمی‌توانیم امید را به جامعه تزریق کنیم و به این پدیده و سایر پدیده‎های مشابه غلبه کنیم.

جعفری در ادامه به اثرگذاری نقش استراتژیک رسانه در تبلیغ و ترویج مهدویت تأکید کرد و گفت: در حال حاضر پدیده‎ای به وجود آمده که براساس آن مجموعه‎های فرهنگی تلاش می‎کنند تا با استفاده از بستر فضای مجازی که رجوع مردم نسبت به آن در این روز‌ها چند برابر هم شده است، بتوانند به پدیده مهدویت بپردازند؛ اما ادامه دادن این جریان و حفظ این ظرفیت به خود رسانه‎ها باز می‎گردد، چرا که اگر بتوانیم به واسطه پرداخت صحیح و زیبا و درخور شأن، به مسئله مهدویت و جامعه مخاطب بپردازیم، قطعاً می‌توانیم این ظرفیت را با استفاده از ابزار روز و فناوری‎های نوین در عرصه فضای مجازی حفظ کنیم.

وی با اشاره به اینکه دستگاه‌های فرهنگی و مسئولان این عرصه محتوای کمی را در گذشته به این موضوع اختصاص داده‌اند، گفت: در بررسی اینکه متولیان در این شرایط چه وظیفه‌ای بر عهده دارند، ابتدا به ساکن و قبل از مشخص شدن وظایف دستگاه، باید این سؤال مطرح شود که دکترین مهدویت چه راهبرد و یا استراتژی مشخصی را در حوزه پرداختن به مهدویت در عرصه فضای مجازی دارند؛ لذا می‎توانیم از دستگاه‌های مسئول و جریان‌ساز این عرصه بخواهیم که راهبرد و استراتژی مشخصی را در این عرصه برای ما مشخص کنند و بعد از آن از دستگاه‌های فعال در عرصه رسانه و فضای مجازی انتظار داشته باشیم تا محتوای مؤثر و جذابی را در این عرصه تولید کنند.

 

این کارشناس حوزه رسانه تصریح کرد: تا زمانی که ما استراتژی و راهبرد مشخصی در این حوزه نداشته باشیم، طبیعتاً نمی‌توانیم بگوییم که دستگاه‎های فرهنگی و نهاد‎های مسئول در عرصه فضای مجازی محتواهایشان ضعیف و یا کم است. مسئله مهدویت دو موضوع مهم را در خود دارد، یکی پرداختن به علائم و دیگری پرداختن به شرایط است؛ که عموما نهاد‌های فرهنگی در حوزه تولیدات فرهنگی، فضای مجازی و تولیدات رسانه‌ای به علائم پرداخته‌اند. دلیل این کار هم این است که مسلماً از کارشناسان و متخصصان این حوزه استفاده درستی نشده است. مسئله دیگر این است که اساساً در این حوزه استراتژی مشخص و معینی در حوزه عملیات رسانه‎ای وجود نداشته است.

جعفری در ادامه به بهترین شیوه حفظ و انتشار محتوا‌های مهدوی در فضای مجازی اشاره و اظهار کرد: اگر بتوانیم با استفاده از بستر‌ها و یا پلت‎فرم‎های اختصاصی در حوزه فضای مجازی، ناظر به مهدویت مانند اپلیکیشن‌های خاص و تلویزیون‎های اینترنتی بتوانیم بستری را ویژه مهدویت فراهم کنیم، بخشی از این اتفاق رخ می‌دهد. بخش دیگر موضوع این است که محتوای خوب، ماندگار است و طبیعتاً اگر بخواهیم ظرفیت به وجود آمده را حفظ کنیم نیاز به یک استراتژی داریم و اگر استراتژی داشته باشیم می‎توانیم محتوای خوب تولید کنیم و اگر محتوای خوب تولید شود، قطعاً ماندگار خواهد بود. این موضوع بار‌ها و بار‌ها دیده شده و زمانی که یک محتوای خوب تولید می‎شود نیازی به انرژی گذاشتن برای انتشار نیست، چرا که مردم هر تولید خوبی را برای همدیگر ارسال می‎کنند و در بستر فضای مجازی حفظ خواهد شد.

وی تصریح کرد: بهترین شیوه برای انتشار محتوا‌های مهدوی استفاده از ظرفیت شبکه مردمی است که برخی از این شبکه توسط بسیج شکل گرفته است و برخی دیگر از آن در سایر ارگان‎ها در حال شکل‎گیری است که می‎تواند با بهره‎گیری از ظرفیت مردمی بسیج اتفاق ویژه و منحصربه‎فردی برای حفظ و اشاعه این فرهنگ رقم بخورد.

رئیس مرکز تولید و نشر دیجیتال انقلاب اسلامی در پاسخ به این سؤال که اشاعه فرهنگ مهدویت در قالب‌های اثرگذار از طریق فضای مجازی مستلزم چیست، گفت: هر زمان که با ابزار‌های روز با مخاطب ارتباط برقرار کرده و پیام‌مان را ارسال کردیم، پاسخ مناسب را هم دریافت کرده‌ایم. پدیده کرونا باعث شده که شاید به ناچار استفاده از فضای مجازی بیشتر شود، لذا فرهنگ مهدویت را با شناخت و استراتژی و داشتن راهنمای خوب و تولید محتوای مناسب در قالب‎های اثرگذار می‎توانیم به مخاطب خودمان منتقل کنیم.

 

 

این کارشناس حوزه رسانه با اشاره به اینکه امروز نیاز به سینمای مهدویت و تولید بازی‌هایی با موضوع مهدویت داریم، گفت: احتیاج به تولید پوستر‌های معناگرای مفهومی با موضوع مهدویت داریم. همچنین باید با شکل‎گیری و قوت گرفتن شبکه سینمای خانگی و اوج گرفتن مجموعه‌هایی که سریال‌های خانگی تولید می‌کنند، آثار فاخری را در این عرصه تولید کنیم؛ هر چند که هنوز نتوانسته‎ایم یک موضوع اثرگذار در حوزه مهدویت داشته باشیم. امروز بستری فراهم شده است که می‎توانیم با استفاده از پلت‎فرم‎ها و بستر فضای مجازی از این ظرفیت استفاده کنیم.

بنا بر گزارش ایکنا، در هر صورت باید گفت انتظار برای فرج حاصل یک آرمان بلند جهانی است و لازمه خیزش عمومی در جهت ظهور این است که یک تمدن نوین و متناسب با ظهور امام زمان(عج) را فراهم کنیم و این همان چیزی است که مقام معظم رهبری در ابتدای بیانیه گام دوم آن را به درستی برای ما تبیین کردند و پیشتر نیز امام خمینی(ره) انگیزه و هدف از انقلاب اسلامی را حرکت به سمت ظهور ترسیم کردند.

 

در پایان آنچه مهم می‎نماید این است که پرداختن به مهدویت فقط منحصر در یک بُعد و زمان نیست، بلکه باید در طول زمان‎ها و از زوایا و ابعاد مختلف به آن نگریست؛ مهدویت مهم‌ترین مسئله زندگی ما انسان‌هاست و نه تنها باید بیشتر به آن پرداخته شود، بلکه باید تمام زندگی خود را صرف این موضوع کنیم؛ بر همین اساس نیاز داریم تا فرهنگ مهدویت و انتظار و مفهوم آن‎ را به‎عنوان یک گفتمان اصلی در قالب‌های مختلف مورد بررسی قرار دهیم تا مفاهیم ارزشمند و والای آن برای همگان بیشتر روشن شود.

 

گزارش از وهاب خدابخشی