دبیر کانون تربیت اسلامی تبیین کرد؛
تعارض عملکرد مسئولان با دیدگاه‌های امام(ره) و رهبری / آرمان امام خمینی(ره) برای آموزش و پرورش چه بود؟
دبیر کانون تربیت اسلامی با بیان اینکه جایگاه آموزش و پرورش از منظر امام(ره) و متفکران متعهد این بوده که از دبستان تا دانشگاه جدی گرفته شود و با تمام قوا برای جلوگیری از انحراف آن بکوشیم، گفت: باوری که امام (ره) و رهبری به آموزش و پرورش دارند در میان مسئولان اجرایی وجود ندارد. جایگاه نهاد تعلیم و تربیت در کشور و در ساختار حکومتی نیازمند ارتقاست و محدودیت‌ها باعث شده که این عرصه رشد خوبی نداشته باشد.
محمود فرشیدی، دبیر کانون تربیت اسلامی، در گفت‌وگو با ایکنا، به ارائه توضیحاتی درباره انتظارات بنیان‌گذار کبیر جمهوری اسلامی از آموزش و پرورش پرداخت و اظهار کرد: یاد و خاطره حضرت امام(ره) را گرامی می‌داریم و برای ایشان علو درجات آرزو می‌کنیم که برای سربلندی ایران گام برداشت و امروز شاهد برداشته شدن گام‌های بلندتری برای عزت ملت ایران هستیم. در نگاه نخست، توضیحاتی درباره جایگاه سیاسی آموزش و پرورش از دیدگاه امام(ره) ارائه خواهم کرد. این جایگاه در نگاه امام(ره)، آن‌قدر بالاست که می‌فرمودند اگر مدارس و دانشگاه‌ها درست نشوند، جمهوری اسلامی محقق نخواهد شد، به زعم ایشان، مدرسه در عرصه سیاسی نظام اسلامی، نقشی تعیین‌کننده دارد، و یا می‌فرمایند اگر مسائل فرهنگ و آموزش در رأس امور کشور باشد، دیگر مسائل به آسانی حل خواهد شد، و یا در ارتباط با معلم می‌فرمودند معلمان می‌توانند استقلال مملکت را حفظ کنند؛ لذا ایشان جایگاه سیاسی ویژه‌ای برای آموزش و پرورش قائل بودند.
فرشیدی ادامه داد: جایگاه فرهنگی آموزش و پرورش و معلم از منظر امام(ره) و متفکران متعهد، این بوده است که باید از دبستان تا دانشگاه را جدی بگیریم و با تمام قوا برای جلوگیری از انحراف آن بکوشیم. همچنین در زمینه توسعه و پیشرفت کشور، حضرت امام(ره) می‌فرمایند: عقب ماندگی هر کشوری به دست معلمان است و تأکید می‌کنند برای پیشرفت کشور، باید معلمان مورد توجه باشند. با توجه به این دیدگاه ایشان، یکی از مسائل مهم در حوزه آموزش و پرورش، جایگاه معلم و نقش خطیر آن است، ایشان می‌فرمودند معلمی پیشه انبیاست و یا در جای دیگری فرموده‌اند: فرهنگ سایه‌ای از نبوت و فرهنگیان سایه‌ای از نبی هستند. در جای دیگری هم می‌فرمایند: انگیزه همه سعادت‌ها و شقاوت‌ها در مدرسه و کلید آن در دستان معلم است. همه این‌ها نگاهی والا به آموزش و پرورش و معلم است.
دبیر کانون تربیت اسلامی با بیان اینکه در حوزه گفتمان نیز حضرت امام(ره) نگاه بلندی داشتند، افزود: تعلیم و تربیت در مدارس و آموزش و پرورش را باید بر اساس گفتمان بلند امام(ره) حاکم کنیم، اما متأسفانه وجود فاصله‌ای بین دیدگاه‌های امام(ره) و مقام معظم رهبری و دیدگاه‌های بسیاری از مسئولان اجرایی را می‌بینیم. اینکه امام(ره) می‌فرمایند معلمی و آموزش و پرورش در رأس امور کشور است و از زبان مقام معظم رهبری همین را شنیده‌ایم، طبیعی است که کارگزاران نظام و دولت باید توجه ویژه‌ای به این حوزه داشته باشند؛ اما این توجه چگونه محقق خواهد شد در حالی که فقط ۱۰ درصد بودجه عمومی کشور به این عرصه اختصاص پیدا می‌کند و سهم آموزش و پرورش از بودجه کشور کاهش یافته است. این‌ها مشکل لاینحلی نیست، بلکه باور صحیح مسئولان به این عرصه مهم است.
فرشیدی ادامه داد: جایگاه فرهنگی آموزش و پرورش و معلم از منظر امام(ره) و متفکران متعهد، این بوده است که باید از دبستان تا دانشگاه را جدی بگیریم و با تمام قوا برای جلوگیری از انحراف آن بکوشیم. همچنین در زمینه توسعه و پیشرفت کشور، حضرت امام(ره) می‌فرمایند: عقب ماندگی هر کشوری به دست معلمان است و تأکید می‌کنند برای پیشرفت کشور، باید معلمان مورد توجه باشند. با توجه به این دیدگاه ایشان، یکی از مسائل مهم در حوزه آموزش و پرورش، جایگاه معلم و نقش خطیر آن است، ایشان می‌فرمودند معلمی پیشه انبیاست و یا در جای دیگری فرموده‌اند: فرهنگ سایه‌ای از نبوت و فرهنگیان سایه‌ای از نبی هستند. در جای دیگری هم می‌فرمایند: انگیزه همه سعادت‌ها و شقاوت‌ها در مدرسه و کلید آن در دستان معلم است. همه این‌ها نگاهی والا به آموزش و پرورش و معلم است.
دبیر کانون تربیت اسلامی با بیان اینکه در حوزه گفتمان نیز حضرت امام(ره) نگاه بلندی داشتند، افزود: تعلیم و تربیت در مدارس و آموزش و پرورش را باید بر اساس گفتمان بلند امام(ره) حاکم کنیم، اما متأسفانه وجود فاصله‌ای بین دیدگاه‌های امام(ره) و مقام معظم رهبری و دیدگاه‌های بسیاری از مسئولان اجرایی را می‌بینیم. اینکه امام(ره) می‌فرمایند معلمی و آموزش و پرورش در رأس امور کشور است و از زبان مقام معظم رهبری همین را شنیده‌ایم، طبیعی است که کارگزاران نظام و دولت باید توجه ویژه‌ای به این حوزه داشته باشند؛ اما این توجه چگونه محقق خواهد شد در حالی که فقط ۱۰ درصد بودجه عمومی کشور به این عرصه اختصاص پیدا می‌کند و سهم آموزش و پرورش از بودجه کشور کاهش یافته است. این‌ها مشکل لاینحلی نیست، بلکه باور صحیح مسئولان به این عرصه مهم است.
لزوم تفکیک کمیسیون آموزش و پرورش و آموزش عالی
فرشیدی گفت: در ارتباط با آموزش و پرورش غفلت‌های زیادی وجود دارد. طرح دیدگاه‌های تجاری سازی و واگذاری آموزش و پرورش، برخلاف نظر رهبر معظم انقلاب که می‌فرمایند: آموزش و پرورش امری حاکمیتی است و یا تضعیف دانشگاه فرهنگیان و نیز شبهاتی درباره استخدام دانشجومعلمان که هر چند وقت یک‌بار مطرح می‌شود، از جمله این غفلت‌هاست. امروزه مشاهده می‌شود؛ باوری که امام(ره) و رهبری به آموزش و پرورش داشتند، در میان مسئولان اجرایی وجود ندارد. باید جایگاه نهاد تعلیم و تربیت در کشور و در ساختار حکومتی ارتقا یابد. محدودیت‌ها باعث شده این مجموعه رشد خوبی نداشته باشد و این‌ها نیازمند بازنگری است. امیدواریم مجلس یازدهم نگاه خاص‌تری به آموزش و پرورش داشته باشد، برای مثال تفکیک کمیسیون آموزش عالی و کمیسیون آموزش و پرورش را در دستور کار خود قرار دهد.
وی با بیان اینکه در سال‌های نخست پیروزی انقلاب این دو کمیسیون از یکدیگر جدا بودند، ادامه داد: جنس مسائل آموزش و پرورش با آموزش عالی متفاوت است و این کمیسیون در این سال‌ها، معمولاً اکثر فرصت و وقت خود را متوجه مسائل دانشگاه‌ها کرده است. به همین دلیل مجالس ما در حوزه آموزش و پرورش کار سازمان‌یافته‌ای را انجام نداده‌اند. برای اینکه مجلس یازدهم گام بلندی بردارد، یکی از پیشنهاد‌ها همین جدایی دو کمیسیون است و اینکه سهم ۱۳ میلیون دانش‌آموز و خانواده در خانه ملت و قانون‌گذاری تفکیک و تعیین شود.
دبیر کانون تربیت اسلامی گفت: همچنین از شورای عالی انقلاب فرهنگی انتظار می‌رود به آموزش و پرورش توجه ویژه‌ای داشته باشد و حاکمیت گفتمان حضرت امام درباره آموزش و پرورش را پایش کند و اگر امری خلاف این گفتمان در حال انجام است، مانع آن شود. سند محکمی با عنوان سند تحول بنیادین برای آموزش و پرورش پیش‌بینی شده، اما زمینه اجرای آن محدود بوده و شورای عالی انقلاب فرهنگی موظف است اجرای این سند را رصد و نظارت کند و متأسفانه این مسئولیت به درستی انجام نشده است. این سند نه تنها آن‌گونه که باید اجرا نشده بلکه انحرافاتی در تنظیم زیرنظام‌های این سند رخ داده، برای مثال در تنظیم زیرنظام اهداف دوره‌های تحصیلی نسبت به خود سند انحراف وجود دارد و در تبیین اهداف بسیاری از دوره‌های تحصیلی گفتمان حضرت امام(ره) مبنی بر دفاع از محرومان، ساده‌زیستی و استکبارستیزی دیده نمی‌شود و نه تنها دیده نشده، بلکه یک‌سری عبارات و واژه‌های برگرفته از سند ۲۰۳۰ در اهداف این زیرنظام‌ها به چشم می‌خورد.
دبیر کانون تربیت اسلامی گفت: همچنین از شورای عالی انقلاب فرهنگی انتظار می‌رود به آموزش و پرورش توجه ویژه‌ای داشته باشد و حاکمیت گفتمان حضرت امام درباره آموزش و پرورش را پایش کند و اگر امری خلاف این گفتمان در حال انجام است، مانع آن شود. سند محکمی با عنوان سند تحول بنیادین برای آموزش و پرورش پیش‌بینی شده، اما زمینه اجرای آن محدود بوده و شورای عالی انقلاب فرهنگی موظف است اجرای این سند را رصد و نظارت کند و متأسفانه این مسئولیت به درستی انجام نشده است. این سند نه تنها آن‌گونه که باید اجرا نشده بلکه انحرافاتی در تنظیم زیرنظام‌های این سند رخ داده، برای مثال در تنظیم زیرنظام اهداف دوره‌های تحصیلی نسبت به خود سند انحراف وجود دارد و در تبیین اهداف بسیاری از دوره‌های تحصیلی گفتمان حضرت امام(ره) مبنی بر دفاع از محرومان، ساده‌زیستی و استکبارستیزی دیده نمی‌شود و نه تنها دیده نشده، بلکه یک‌سری عبارات و واژه‌های برگرفته از سند ۲۰۳۰ در اهداف این زیرنظام‌ها به چشم می‌خورد.
توحید؛ مرکز ثقل همه علوم
وی افزود: مجلس جدید همچنین باید حاکمیت گفتمان امام(ره) در برنامه‌های درسی و نظام تربیت معلم را پیگیری و مطالبه کنند. حضرت امام(ره) مرکز ثقل همه علوم را توحید می‌دانند و از منظر ایشان، هدف همه علوم رسیدن به توحید و تربیت توحیدی است. در واقعیت می‌بینیم که در بسیاری از برنامه‌ها در امور تربیتی و آموزش و پرورش این نگاه وجود ندارد و نگاه‌های شتاب‌زده‌ای به دیدگاه‌های امام(ره) در حوزه آموزش و پرورش، تربیت معلم و نظام تعلیم و تربیت به چشم می‌خورد. راه‌حل این مسئله تغییر نگرش اشتباه برخی از کارگزاران و مسئولان آموزش و پرورش و بازگشت به گفتمان امام(ره) و رهبری است.
فرشیدی با اشاره به اینکه زیرنظام‌های آموزش و پرورش به افرادی که از سوی شورای عالی آموزش و پرورش تعیین شده، ارجاع داده‌اند و کارگروه‌ها تشکیل شده و زیرنظام‌ها تعیین شده است، گفت: در موضوع نیروی انسانی مورد نیاز و اهداف دوره‌های تحصیلی آنچه از سوی کارگروه‌ها تعیین شده، بیراهه و در تعارض با سند تحول بنیادین است. لازم است در این سند مبانی و اندیشه‌های امام(ره) اصل و مبنا قرار بگیرد. برای مثال در مسئله جذب نیروی انسانی، موضوع برون‌سپاری مطرح شده که البته در اساسنامه دانشگاه فرهنگیان هم این موضوع دیده نشده است. در اساسنامه این دانشگاه آمده است که معلم باید به دست دانشگاه فرهنگیان باید تربیت شود، اینکه گزینش‌های آزاد صورت می‌پذیرد و کسانی که دوره ندیده‌اند جذب می‌شوند، معارض با اهداف سند تحول بنیادین است.
وی با تأکید بر اینکه تربیت معلم در تراز نظام و دیدگاه‌های امام(ره) کار ویژه‌ای است، بیان کرد: باید در پایان دوره متوسطه دانشجویان علاقه‌مند به این عرصه، جذب دانشگاه و داوطلب معلمی شوند. در گزینش افراد باید تعهد، خلاقیت و در عین حال عاشق این شغل بودن را در نظر گرفت. در طول این سال‌ها استخدام‌ها به گونه‌ای بوده که از سایر دانشگاه‌ها جذب صورت پذیرفته و فارغ التحصیلان دانشگاه‌های فرهنگیان بیکار مانده‌اند. دانشجومعلمان در این دانشگاه، برای تربیت دانش آموزان آموزش دیده‌اند. معلمی بار اخلاقی و تربیتی دارد و باید افراد واجد ویژگی‌های برجسته اخلاقی و استاندارد‌های لازم در این مسند قرار بگیرند.
دبیر کانون تربیت اسلامی در پایان گفت: از سال‌های ابتدایی انقلاب با تأسی از نگاه بلند امام(ره) و شهیدان رجایی و باهنر، مراکز تربیت معلم راه‌اندازی شد. اهمیت تربیت معلم آن‌قدر بالا و والا بود که پس از انقلاب فرهنگی و بازگشایی دانشگاه‌ها حضرت امام(ره) برای بازگشایی مراکز تربیت معلم پیام جداگانه صادر کردند. این نگاه متأسفانه در سال‌های بعد درک نشد و افرادی که معلم نبودند بر مسند‌های مدیریتی آموزش و پرورش تکیه زدند و تربیت معلم‌ها را تعطیل و کمرنگ کردند. در دولت نهم مجددا تربیت معلم احیا و سپس تبدیل به دانشگاه فرهنگیان شد، اگرچه در فرصت‌های بعدتر تربیت معلم تضعیف شد. معلمی استاندارد‌های بالایی دارد که باید به آن توجه ویژه‌ای کرد.
انتهای پیام فرشیدی با اشاره به اینکه زیرنظام‌های آموزش و پرورش به افرادی که از سوی شورای عالی آموزش و پرورش تعیین شده، ارجاع داده‌اند و کارگروه‌ها تشکیل شده و زیرنظام‌ها تعیین شده است، گفت: در موضوع نیروی انسانی مورد نیاز و اهداف دوره‌های تحصیلی آنچه از سوی کارگروه‌ها تعیین شده، بیراهه و در تعارض با سند تحول بنیادین است. لازم است در این سند مبانی و اندیشه‌های امام(ره) اصل و مبنا قرار بگیرد. برای مثال در مسئله جذب نیروی انسانی، موضوع برون‌سپاری مطرح شده که البته در اساسنامه دانشگاه فرهنگیان هم این موضوع دیده نشده است. در اساسنامه این دانشگاه آمده است که معلم باید به دست دانشگاه فرهنگیان باید تربیت شود، اینکه گزینش‌های آزاد صورت می‌پذیرد و کسانی که دوره ندیده‌اند جذب می‌شوند، معارض با اهداف سند تحول بنیادین است.
وی با تأکید بر اینکه تربیت معلم در تراز نظام و دیدگاه‌های امام(ره) کار ویژه‌ای است، بیان کرد: باید در پایان دوره متوسطه دانشجویان علاقه‌مند به این عرصه، جذب دانشگاه و داوطلب معلمی شوند. در گزینش افراد باید تعهد، خلاقیت و در عین حال عاشق این شغل بودن را در نظر گرفت. در طول این سال‌ها استخدام‌ها به گونه‌ای بوده که از سایر دانشگاه‌ها جذب صورت پذیرفته و فارغ التحصیلان دانشگاه‌های فرهنگیان بیکار مانده‌اند. دانشجومعلمان در این دانشگاه، برای تربیت دانش آموزان آموزش دیده‌اند. معلمی بار اخلاقی و تربیتی دارد و باید افراد واجد ویژگی‌های برجسته اخلاقی و استاندارد‌های لازم در این مسند قرار بگیرند.
دبیر کانون تربیت اسلامی در پایان گفت: از سال‌های ابتدایی انقلاب با تأسی از نگاه بلند امام(ره) و شهیدان رجایی و باهنر، مراکز تربیت معلم راه‌اندازی شد. اهمیت تربیت معلم آن‌قدر بالا و والا بود که پس از انقلاب فرهنگی و بازگشایی دانشگاه‌ها حضرت امام(ره) برای بازگشایی مراکز تربیت معلم پیام جداگانه صادر کردند. این نگاه متأسفانه در سال‌های بعد درک نشد و افرادی که معلم نبودند بر مسند‌های مدیریتی آموزش و پرورش تکیه زدند و تربیت معلم‌ها را تعطیل و کمرنگ کردند. در دولت نهم مجددا تربیت معلم احیا و سپس تبدیل به دانشگاه فرهنگیان شد، اگرچه در فرصت‌های بعدتر تربیت معلم تضعیف شد. معلمی استاندارد‌های بالایی دارد که باید به آن توجه ویژه‌ای کرد.
