سهم مرحوم موسویان از توسعه ابزارهای مالی اسلامی

آخرین یادداشت‌هایم را که در آخرین جلسه در محضر استاد موسویان بودم مرور  می‌کردم؛ اعطای تسهیلات مشارکتی برای خریداران سَلَف محصولات بورس کالا. ناگاه خاطرات 15 سال اخیر با ایشان از خاطرم گذشت و برای هر تصویر، آهی از  درون. افتخار داشتم از اولین جلسات کمیته فقهی سازمان بورس در محضر ایشان و سایر اساتید تلمذ می‌کردم. البته جدای از آن در کلاس‌های ایشان زانوی شاگردی می‌زدم و از بیان لطیف‌شان می‌آموختم.

بیشتر بخوانید:

• درگذشت سیدعباس موسویان به دلیل ابتلا به کرونا + زندگینامه
• موسویان؛ فقیه اقتصاددان و استاد برجسته مالی
• مرحوم موسویان در جریان طرح بانکداری اسلامی مورد هجمه‌های زیادی قرار گرفت

برای بررسی قرارداد آتی، 9 جلسه سنگین و برای من پر از التهاب گذشت که چه بر سر این قرارداد خواهد آمد. وجه تضمین و توجیه شرعی آن از دست‌اندازهای مهم بود که با کمک استاد از آن عبور کردیم. اوراق اجاره و کمک ایشان برای تصویب در کمیسیون فرعی شورای عالی بورس که اگر نبود، امروز چنین ابزار پرکاربردی نبود.

بعد از آن اوراق مرابحه و جلسات تنگاتنگ، اوراق استصناع و سَلَف و ابهامات فراوان آن که با ابتکار ایشان رفع می‌شد. قرارداد اختیار معامله و اسناد خزانه اسلامی، اوراق وکالت و فروش استقراضی و ...، نگارش سطر به سطر صورت جلسات کمیته فقهی با آن ادبیات منحصر به فرد حاصل زحمات ایشان بود که امروز ثمره آن را در بازار سرمایه شاهدیم.

چه حملات سنگینی بر ابزارهای مالی و مشتقات وارد شد که اگر نبود دفاع ایشان، کنار گذاردن آن ابزار تنها چاره بود. آری، می‌توان گفت سهم مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعباس موسویان از پیشرفت ابزارهای مالی در بازار سرمایه بیش از دیگران است.

دیروز در دل‌های اهالی بازار مالی عزای عمومی بود، هرچند کسی اعلام نکرد، ولی جبران نبود ایشان آسان نیست. هنوز برنامه‌های زیادی برای اجرا، کمک وی را می‌خواست. با دوستان بانکی و بازار سرمایه که صحبت کردم، دیدم همه نظر مرا دارند و هر کس از خلق خوش ایشان، فهم عمیق ایشان از مسائل فقهی و مسائل جاری بازار مالی و تلاش خستگی ناپذیرشان در حضور در محافل مختلف سخن میگفتند.

هر گاه مشکلی در راه به‌کارگیری ابزار مالی یا قرارداد بانکی یا ابهامی ایجاد می‌شد، ارجاع به وی بود و عجیب که همه با آغوش باز مرحوم استاد موسویان مواجه می‌شد. سفرهای مداوم ایشان بین قم و تهران و گاه مشهد و تلاش خستگی‌ناپذیرشان برای تحقق اهداف عالیه و به دور از هیچ چشمداشت مادی، که من  شاهد آن بودم، را در ذهن مرور می‌کردم و خاطراتی که حال که در کنار هم گذارده می‌شود، از ایشان در ذهن، اندیشمندی مصلح و معلمی مجاهد تصویر می‌کند.

در فعالیت‌های پژوهشی از جمله در هیئت تحریریه مجله مالی اسلامی آنچنان با وسواس عدالت را رعایت می‌کردند که می‌آموختم. اما حال ایشان و زاد و توشه‌ای کم نظیر برای راه آخرت و ما و حرمان از دست دادنشان. باشد که از سرچشمه تسنیم بنوشند و با اجداد طاهرینشان هم جوار باشند و امید است موسویان دیگری بیابیم.

علی سعیدی، عضو هیئت مدیره بانک آینده و عضو سابق هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار