تعلل آمریکا برای تعدیل سیاست قطعی برجامی ایران است

سیدجلال ساداتیان، کاردار اسبق ایران در انگلیس و دیپلمات باسابقه کشورمان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا، درباره بی تفاوت نشان دادن دولت جدید آمریکا نسبت به برجام در مقابل مطرح شدن چندین باره سیاست قطعی جمهوری اسلامی مبنی بر ضرورت لغو تحریم‌ها از سوی آمریکا به عنوان شرط اصلی بازگشت ایران به تعهدات برجامی گفت: آقای بایدن در زمان رقابت‌های انتخاباتی به بازگشت برجام و لغو تحریم‌ها چندین بار اشاره کرد و در همان زمان مجلس شورای اسلامی قانونی را مصوب کرد که فشاری بر بایدن ایجاد کرد. اما بالاتر از این فشار به بایدن، فشارهای بیرونی اسرائیل، عربستان، آیپک و طرفداران ترامپ به بایدن مبنی بر عدم بازگشت آمریکا به برجام باعث شده شاهد باشیم آن کلمات نرم اولیه بایدن کم‌کم تبدیل به یک موضع سرد و بی‌تفاوت در خصوص بازگشت به برجام شود.

بیشتر بخوانید:

• خدشه در اجماع داخلی پیرامون سیاست قطعی رهبری؛ هدف آمریکا از نمایش بی‌تفاوتی به برجام  

وی اظهار کرد: در واقع به بایدن القا شده که اگر در مقابل ایران کوتاه بیاید ایران امتیازات بیشتری خواهد گرفت. در همین راستا و برای جلوگیری از گرفتن این امتیازات بیشتر از سوی ایران، موضوع کافی نبودن برجام و تبدیل شدن آن به یک قرارداد مکمل مطرح شد که مسائل مربوط به نفوذ منطقه‌ای و قدرت موشکی ایران هم مورد گفتگو قرار گیرد.

ساداتیان بیان کرد: ایران هم چندین بار موضع قاطع گرفته و اعلام کرد این مسائل غیر قابل گفت و گو است و قبلا درباره همه این موارد بحث شده و نه کشور جدیدی مانند عربستان به برجام اضافه می‌شود و نه قرار است موضوع جدیدی علاوه بر برجام مورد مذاکره قرار گیرد.

آمریکا به دنبال تعدیل موضع قاطع برجامی ایران است

این دیپلمات باسابقه کشورمان ابراز کرد: حال آنها برای اینکه بتوانند موضع قاطع ایران را تعدیل کنند اکنون مطرح می کنند ایران اول باید به برجام برگردد و تعهدات خود را اجرا کند. در این زمینه هم موضع ایران مشخص بود و اعلام کرد اولا این آمریکاست که به طور کامل از برجام خارج شده و تعهداتش را نقض کرده و ثانیا این آمریکاست که به اروپایی ها فشار آورده که به تعهدات برجامی خودشان عمل نکنند.

وی افزود: در عین حال ایران بارها مطرح کرده بازگشت از پنج مرحله کاهش تعهدات برجامی منوط به لغو تحریم‌ها و بازگشت آمریکا به برجام است و اکنون هم این سخن و موضع قطعی از سوی ایران اعلام شده که این هم دقیقا در چارچوب برجام است.

ساداتیان یادآور شد: در این وضعیت به نظر می رسد بن بستی ایجاد شده و آمریکایی ها برای اینکه نشان دهند در موضع ضعف نیستند اینگونه وانمود می کنند که برجام مسئله کم‌اهمیتی است و عجله چندانی برای این مسئله ندارند.

تداوم پنهان فشار حداکثری با هدف کوتاه آمدن ایران

وی درباره تحلیل های دیگر از اهداف این نوع رفتار آمریکا در قبال ایران و برجام گفت: یکی از تحلیلها این است که آنها به این دلیل در حال طول دادن مسئله هستند تا ببینند چه دولتی در چند ماه آینده در ایران بر سر کار می‌آید و یا اینکه بیان می‌شود دولت جدید آمریکا می‌خواهد فشار وارده به ایران را بدون اینکه بگوید تابع سیاست فشار حداکثری ترامپ است همچنان ادامه دهند تا شاید ایران از این موضع قطعی برجامی خود کوتاه بیاید و تسلیم شود. البته ایران هم نشان داده تسلیم این فضا نمی‌شود و آن را اعلام کرده است.

کاردار پیشین ایران در انگلیس بیان کرد: آقای ظریف راه حلی را در مصاحبه با «سی ان ان» بیان کرد و گفت همزمان همه با هم به برجام برگردند. پیشنهاد من این است طرفین مرحله ای به برجام برگردند و همانطور که ایران مرحله ای هر دو ماه یکبار میزان تعهدات خود را کاهش داد حالا در مسیر عکس آن آمریکایی‌ها بخشی از تحریم ها را بردارند و ایران هم در قبال آن از بخشی از کاهش تعهدات خود بازگردد و به صورت مرحله‌ای با هم پیش بروند تا به یک نقطه قابل قبولی برسند. لازم هم نیست برای اجرای هر مرحله دو ماه زمان بگذارند و می‌توانند فاصله‌ها را کوتاه تر کنند تا این فرآیند به سرانجام برسد.

بازگشت مرحله‌ای طرفین به برجام؛ راه حل ممکن یا پیچیده

ساداتیان درباره پیچیدگی های این فرآیند مرحله‌ای یا «تعهد در برابر تعهد معکوس» و احتمال اختلاف نظر درباره متناسب بودن یا نبودن اقدامات دو طرف گفت: بایدن وقتی رابرت مالی را در امور ویژه ایران، بلینکن را در سمت وزیر خارجه، برنز را به عنوان رئیس سیا، جک سالیوان را در مقام مشاور امنیت ملی و وندی شرمن را به عنوان معاون وزیر امور خارجه انتخاب کرد، به این معناست که ترکیبش را برای تعامل با ایران برگزیده است. اما این بخشی از کار است و بخش دیگر شرایطی است که از سوی دیگران از جمله طرفداران ترامپ و اسرائیل به دولت بایدن تحمیل می شود و از طرفی نیاز بایدن به رأی نمایندگان جمهوریخواهان کنگره و سنا به وزرای انتخابی‌اش ملاحظاتی را در آغاز کار برای او ایجاد کرده بود تا کابینه اش تکمیل شود.

وی با بیان اینکه همه این مسائل دولت بایدن را تحت فشارهای مختلف گذاشته است گفت: با همه این اوصاف در موضوع بازگشت به برجام این ایران است که از موضع حق سخن می گوید و ایران حتی یکسال پس از خروج امریکا از برجام در برجام باقی ماند و به اروپایی ها برای انجام تعهداتشان مهلت داد و زمانی که دید آنها کاری انجام ندادند در پنج مرحله و با فاصله دو ماه یکبار تعهدات برجامی خود را کاهش داد. همه اینها در کنار 15 گزارش آژانس از تأیید اقدامات هسته ای ایران در چارچوب برجام و ناموفق بودن ترامپ در گرفتن رأی از شورای امنیت برای تصویب قطعنامه علیه ایران نشان می دهد حق کاملا به جانب ایران است.

ساداتیان تصریح کرد: عده ای در این میان براساس واقعیت گرایی در نظام بین الملل و اصالت و حاکمیت قدرت بیان می‌دارند ایران بهتر است کوتاه بیاید. اما اگر قرار بود ایران کوتاه بیاید در دوره ترامپ و تحت فشار حداکثری چهار ساله کوتاه می آمد و تسلیم می شد. اما ترامپ هم نتوانست به رغم ایجاد مشکلات و سختی های فراوان بر مردم بر اراده ایران تأثیر بگذارد و مقامات دولت جدید آمریکا باید این تجربه را حتما به یاد داشته باشند و در تصمیم‌گیری‌های خودشان مورد توجه قرار دهند.

این دیپلمات باسابقه کشورمان اظهار کرد: لذا این آقای بایدن است که باید لغو تحریم ها را اعلام کند و این پیچیدگی خاصی ندارد و می توانند در قالب 1+5 مذاکره کنند و نحوه بازگشت مرحله‌ای به تعهدات از سوی طرفین مشخص شود که اروپایی ها و آمریکا چه اقداماتی در راستای لغو تحریم‌ها انجام می‌دهند تا ایران هم در ازای آن به صورت مرحله‌ای از برخی کاهش تعهدات خود برگردد. براین مبنا به اعتقاد من بازگشت مرحله ای طرفین در این وضعیت یک راه حل عملیاتی و ممکن است و اختلاف‌برانگیز هم نیست منوط به اینکه آمریکایی‌ها اراده این کار را داشته باشند.