تأملی بر پیام صلح پاپ در سفر تاریخی به مهد ادیان ابراهیمی

پروفسور یاسویوکی ماتسوناگا(Yasuyuki Matsunaga)، استاد دانشگاه توکیو در رشته روابط بین‌الملل و کارشناس مسائل غرب آسیا، در یادداشت اختصاصی که در اختیار ایکنا قرار داد، در مورد سفر اخیر پاپ فرانسیس به عراق و تأثیر آن بر منطقه غرب آسیا نوشت: سفر اخیر پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان، به عراق را می‌توان از چند جهت بررسی کرد. در یک سطح، پاپ فرانسیس می‌خواست با اعضای عراقی کلیسای خود، یعنی جامعه کاتولیک کلدانی در عراق دیدار کند. وی در کلیسای جامع سنت جوزف بغداد مراسم عشای ربانی را برگزار کرد که برای آن جامعه خاص، بازدیدی تاریخی است و حضور پاپ برای برگزاری مراسم عشای ربانی در این کلیسای جامع بسیار قابل توجه بود.

همچنین سفر پاپ به عراق از نظر زمانی درخور توجه است. وی ترجیح داد که طی همه‌گیری جهانی کرونا به عراق سفر کند، در حالی که عراق درگیر آشفتگی اجتماعی است و نگرانی‌های امنیتی بسیار زیادی وجود دارد.

پاپ در زمان دیدار از عراق خطر را به جان خرید و بدون شک بسیاری از مردم منطقه و حتی سراسر جهان را تحت تأثیر عزم راسخ و پیامش قرار داد. علاوه بر این مکان‌ها و افرادی که او برای ملاقات انتخاب کرده است اهمیت دارد. پاپ نه تنها با رهبران سیاسی عراق ملاقات کرد، بلکه از منطقه باستانی اور، زادگاه حضرت ابراهیم، بازدید و با رهبران ایزدی و آیت‌الله سیدعلی سیستانی، مرجع شیعی، دیدار کرد.

بنابراین ‌دیدا‌رهایش این ذهنیت را ایجاد کرد که پاپ فرانسیس تلاش می‌کند تا اهمیت تاریخی کشوری را که اکنون عراق نامیده می‌شود و محل زندگی سه آیین جهانی و پیروانش است برجسته سازد. فکر می‌کنم او موفق شد که اکنون اهمیت عراق را در تاریخ بشریت ارتقا دهد. ملاقاتش با آیت‌الله سیستانی نیز از این نظر که دو رهبر بزرگ معنوی و با شهرت جهانی در این مقطع تاریخی دشوار با یکدیگر ملاقات کردند اهمیت دارد. با این حال، باید در پیام صلحی که او می‌خواست به مردم عراق برساند تأمل کرد.

اگر هدف اصلی پاپ این بود که از دولت عراق بخواهد که از جامعه مسیحیان، که اقلیت آسیب‌پذیری‌اند، محافظت کند، این سفر موفقیت‌آمیز بود، اما چنانچه گمان می‌کند آزار و اذیت و قتل برخی مسیحیان عراقی را طی یک دهه و نیم گذشته [از زمان اشغال عراق از سوی ائتلاف بین‌المللی به رهبری ایالات متحده و بریتانیا] باید از چشم جامعه عراق دید، پس پیام خود را هم باید مستقیماً به کسانی که مسئول این جنایات بودند، برساند که مسلماً آیت‌الله سیستانی مسئول آن نیست. فکر نمی‌کنم اینکه پاپ می‌خواست برای سیستانی و پیروانش بر اهمیت صلح تأکید کند، زیاد تأثیری داشته باشد چون به نظر نمی‌رسد پاپ تفاوت میان داعش و سایر تندروهای خشونت‌طلب را از سایر شهروندان عادی عراقی صرفنظر از دین و مذهب آنها تشخیص داده باشد‎.

 در هر صورت حتی در مورد داعش این ایدئولوژی سیاسی آنهاست نه اعتقاد مذهبی که به احتمال زیاد آنها را به سمت جنایاتی مانند قتل اقلیت‌های مذهبی و هتک حرمت مقدساتشان سوق داده است. بنابراین، اگر گفته شود که مذهب ـ خواه اسلام باشد یا هر مذهب دیگری ـ در این فجایع و اعمال جنایتکارانه و غیراخلاقی نقش دارد، صرفاً مغالطه است.