دلایل حبس دعا در کلام امیرمؤمنان(ع) + فیلم

به گزارش ایکنا، سیدحمید خویی از نوادگان آیت‌الله خویی و محقق و پژوهشگر نهج‌البلاغه و عضو هیئت علمی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تهران است. وی در سلسله درس‌گفتارهای «جرعه‌ای از کلام امیر(ع)» در خبرگزاری ایکنا به شرح خطبه‌های نهج‌البلاغه پرداخته است و از جمله آنها وصیت‌نامه امیرمؤمنان(ع) به امام حسن مجتبی(ع) است. به مناسبت شب‌های قدر قسمت پنجم از شرح یکی از وصیت‌نامه حضرت علی(ع) در ادامه از نظر می‌گذرد؛

ایام سوگ جانگداز شهید مظلوم رمضان، حضرت امیرالمؤمنین(ع) را تسلیت عرض می‌کنم. در ادامه وصیت‌نامه حضرت که آن را شرح می‌کردیم، چنین آمده است: «اللَّهَ اللَّهَ فِي الْقُرْآنِ لَا يَسْبِقُكُمْ بِالْعَمَلِ بِهِ غَيْرُكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي الصَّلَاةِ فَإِنَّهَا عَمُودُ دِينِكُمْ وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي بَيْتِ رَبِّكُمْ لَا تُخَلُّوهُ مَا بَقِيتُمْ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِكَ لَمْ تُنَاظَرُوا وَ اللَّهَ اللَّهَ فِي الْجِهَادِ بِأَمْوَالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ وَ أَلْسِنَتِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ عَلَيْكُمْ بِالتَّوَاصُلِ وَ التَّبَاذُلِ وَ إِيَّاكُمْ وَ التَّدَابُرَ وَ التَّقَاطُعَ لَا تَتْرُكُوا الْأَمْرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْيَ عَنِ الْمُنْكَرِ فَيُوَلَّى عَلَيْكُمْ شِرَارُكُمْ ثُمَّ تَدْعُونَ فَلَا يُسْتَجَابُ لَكُمْ»؛ یعنی خدا را خدا را، شما را به قرآن سفارش می‌کنم مبادا دیگران در عمل کردن به قرآن و آموزه‌های آن از شما پیشی بگیرند، خدا را خدا را، شما را به نماز سفارش می‌کنم که نماز ستون دین شما است، خدا را خدا را شما را سفارش می‌کنم به خانه خدایتان یعنی خانه کعبه، مبادا و رهایش کنید و مبادا به آن پشت کنید تا در اختیار دشمنان خدا و رسول(ص) قرار گیرد که اگر خانه خدا را رها کنید به حال خود رها شده و بلا بر شما نازل خواهد شد شد».

ایشان همچنین می‌فرمایند: «خدا را خدا را، شما را به جهاد در راه خدا با مال و جان و زبانتان سفارش می‌کنم و بر شما باد وصل کردن، به همین نزدیک شدن، به هم رسیدگی کردن و به هم بخشیدن و بپرهیزید از پشت کردن به همدیگر». جامعه اسلامی این گونه تعریف می‌شود. جامعه دینی مبتنی بر تواصل و تبادل است.

بنی‌آدم اعضای یکدیگرند / که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار

شعر زیبا و معروف سعدی در حقیقت بازگویی کلام امیرمؤمنان(ع) است که فرموده است از قهر کردن و پشت کردن به یکدیگر و دشمنی بپرهیزید؛ چراکه این رفتار مسلمانی نیست بلکه خداوند مسلمانان را در رابطه اخوت با همدیگر قرار داده است.

حضرت علی(ع) سپس فرمود: «ای شیعیان و آزادگان دریافت‌کننده پیام من، امر به معروف و نهی از منکر را فراموش نکنید؛ چراکه این دو فریضه شرعی به وجوب نماز و روزه است». چنین نیست وقتی فروع دین را بر می‌شماریم چون امر به معروف و نهی از منکر در پایین این لیست قرار می‌گیرند، اهمیت آن از عبادت‌هایی که در بالای لیست قرار دارند، همانند نماز و روزه کمتر باشد؛ چرا که توصیه به نیکی‌ها و بازداشتن دیگران از بدی‌ها به عنوان تکلیف شرعیِ اساسیِ دین داری و دین‌ورزی است.

حضرت می‌فرماید: «نباید آن را ترک کنید و اگر این کار را انجام دهید، دو بلا بر سر شما خواهد آمد؛ از یک سو شرورها بر شما چیره شوند و دوم اینکه دعا می‌کنید، اما دعاهایتان مستجاب می‌شود». شب‌های جمعه در دعای کمیل از زبان امیرالمؤمنین(ع) می‌خوانیم: خدایا بر من ببخش گناهانی که باعث حبس دعا می‌شود؛ یعنی باعث می‌شود که از صعود دعا به بالا جلوگیری شود. همچنین در کلام حضرت(ع) آمده است که اولین گناهی که منجر به حبس دعا و مانع استجابت آن می‌شود ترک امر به معروف و نهی از منکر است. البته در کنار آن گناهان دیگری همانند لقمه حرام و عاق والدین نیز در سخنان معصومان(ع) ذکر شده است.