نگاه به فضای مجازی به عنوان ابزار، سطحی‌نگری است
حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه هوش مصنوعی و سایبر آینده جهان را درخواهد نوردید، گفت: چاپ کتاب الهیات سایبر، افتخار برای شیعه است و بنده از اهل رسانه درخواست دارم گفتمان نقد و این نوع اندیشه‌ها را ترویج کنند.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، استاد حوزه و دانشگاه، امروز 15 آذرماه در مراسم رونمایی از کتاب الهیات سایبر، نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا قائمی‌نیا، گفت: این کتاب، اثر حکیمانه و عالمانه استاد قائمی‌نیا است، عنوان، الهیات سایبر است و برداشت من از کتاب این است که الهیات را به معنای اعم گرفته است البته نه در برابر الهیات به معنای اخص، به تعبیری فلسفه سایبر است لذا مباحثی مانند هستی‌شناسی، نشانه‌شناسی، زمان‌شناسی، پدیدارشناسی و دینداری و ایمان‌گروی سایبری و نسبت فضای مجازی با معنویت و زندگی در آن آمده است.
وی افزود: نباید تجلیل از کتاب و مؤلف را به یک جلسه خلاصه کنیم بلکه باید بیش از این از محققان تقدیر کنیم، چون کاری نیست که یک پژوهشگر یک سال و دو سال وقت صرف آن کند بلکه حاصل یک عمر تلاش علمی است. ده‌ها پرسش در این کتاب پاسخ داده شده است، پرسش از هستی واقعی و فضای مجازی، نشستن اطلاعات به جای معرفت، نسبی‌گرایی در عقلانیت، تکثرگرایی معرفت در فضای سایبر، ویژگی سایبر و خدا و روح دیجیتال و جبرگرایی سایبری؛ هر کدام از این پرسش‌ها، ساعت‌ها فکر لازم دارد یعنی فقط مطالعه صرف نیست بلکه بیش از مطالعه، فکر کردن و اندیشیدن لازم دارد.
خسروپناه بیان کرد: این کتاب پرمنبع و پرارجاع است ولی مولف چند برابر مطالعات، اندیشه و تامل کرده است و ما بیشتر باید قدردان اندیشیدن‌های ایشان باشیم زیرا هر مطلبی که در این کتاب آمده، جا دارد به کتاب مستقلی تبدیل شود.
وی افزود: گاهی مقصود از سایبر، فضای سایبری است که مجموعه نرم‌افزارهای قابل استفاده در اینترنت و کامپیوتر است، ولی گاهی مقصود، سایبرنتیک است یعنی نظریه‌ای که مناسبات انسان را با ماشین‌ها تبیین می‌کند و به این معنا تحول در علوم است. امروزه این پرسش وجود دارد که نسبت پیچیده انسان با این مقوله چیست؟
استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: حدس می‌زنم اینگونه که سایبرنتیک در حال پیشروی است، گرچه نقش انسان در ابتدا و وسط راه حداکثری بوده است ولی در ادامه نقش او حداقلی و نقش سایبرنتیک حداکثری خواهد شد، همین هوش مصنوعی که انسان آن را پدید آورده است خواهد توانست تاثیری بر انسان بگذارد که انسان توان مدیریت تاثیر ماشین را پیدا نکند و در آینده جهان، سیستم مجازی، انسان حقیقی را مدیریت خواهد کرد و اکثر نظریات علوم انسانی و روان‌شناسی و ... در آینده جهان نسخ خواهد شد.
خسروپناه تصریح کرد: آقای قائمی‌نیا نکات خوب و جدیدی در این عرصه انجام داده‌اند؛ برخی دوست دارند کار ژورنالیستی کرده و تحولات در حوزه را نادیده بگیرند ولی کارهای خوبی هم در حوزه شده است؛ اهل رسانه این اندیشه‌ها را ترویج و زمینه را فراهم کنند تا نسل جوان این مسیر را تداوم ببخشند و انصافا این اثر مایه افتخار شیعه و جهان اسلام است.
نگاه به فضای مجازی به عنوان ابزار، سطحی‌نگری است
همچنین حجت‌الاسلام علیرضا قائمی‌نیا، نویسنده کتاب، با تجلیل از آیت‌الله رشاد در حمایت از تحقیقات علمی گفت: بنده هر کاری انجام می‌دهم ریزه‌خوار سفره علمی اساتید هستم که این سفره را فراهم کرده‌اند؛ از زحمات همکارانم در پژوهشگاه و پژوهشکده منطق دین تشکر می‌کنم.
وی افزود: فضای سایبر، زیست‌جهان و تقدیر بشر امروز ماست و حتی الهیات سایبر هم گرفتار خود فضای سایبر است؛ البته این فضا امیدهایی ایجاد کرده و مشکلاتی پدید آورده است ولی نباید به آن به عنوان یک ابزار ساده برای تجارت و انتقال اطلاعات و ... بنگریم بلکه ابعاد زندگی بشر را درنوردیده و احاطه کرده و روز به روز هم این احاطه بیشتر می‌شود و جا دارد در تاثیر آن بر تفکر و سبک زندگی بشر تامل کنیم.
قائمی‌نیا با بیان اینکه هدف من این بوده که ما به فضای مجازی به عنوان ابزار ساده نگاه نکنیم، گفت: اصل تدوین اثر به سال 1395 بازگشت دارد که بنده ناقد یک نشست علمی بودم و این موضوع به ذهنم خطور کرد. البته این موضوع دغدغه من در دهه 70 و در دروه کارشناسی ارشد هم بود. همیشه این سؤال برای من مطرح بود که آیا می‌توانیم فلسفه و الهیات را طوری ارتقاء داد که نسبت ما را با فضای جدید مجازی تعیین و فلسفه و الهیات آن را نقد کند.
وی تاکید کرد: ایده‌هایی که فلاسفه غرب با رویکرد انتقادی به فضای مجازی داشت و برخی اندیشه‌های فلاسفه خودمان را دنبال می‌کردم و در تالیف این اثر استفاده کردم. نگاه من به فضای سایبر، نگاه مهندسی نیست که فقط به مزایا توجه داشته باشیم، بلکه برای من فلسفه علوم انسانی نسبت به فضای مجازی و نگاه انتقادی جذاب و مهم بود. نقد هم یعنی توجه به بنیان‌های عمیق فکری و فلسفی این فضا و نه انکار و نفی آن.
استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: بیش از همه در این نقد از علامه طباطبایی استفاده کردم، مهمترین بحث ایشان، اعتباریات است و بنده برای نگاه پدیدارشناختی سراغ این نظریه رفتم و از ایده‌های شهید مطهری در مود آزادی معنوی و نسبت آن با آزادی دیجیتال و مباحث کلامی جدید بهره بردم.
وی اضافه کرد: این اثر هشداری برای جامعه است که به این قضیه عمیقتر نگاه کرده و نگران باشند و تصور نکنند فقط ما در حال تجربه یک پیشرفت هستیم، اگر ما به همین مقدار بتوانیم مردم را توجه دهیم برای من مایه خرسندی است.
قائمی‌نیا تاکید کرد: ما هنوز نسبت به فلسفه فضای سایبر، تئوری نداریم و حوزه به شدت باید به این مسئله یعنی فلسفه تکنولوژی و هوش مصنوعی و ... بپردازد، امروزه تکنولوژی بر علم غلبه یافته و باید تکلیف و نگاه خود را نسبت به آن روشن کنیم. فرض کنید اگر انسان در آینده بدون موبایل و تبلت بتواند به اینترنت دسترسی داشته باشد چه تحولی در جهان و زندگی انسان رخ خواهد داد و در این صورت الهیات چه موضعی باید اتخاذ کند.
انتهای پیام
