داس و چکش به علاوه خنده

به گزارش ایکنا، مجموعه دوجلدی «داس و خنده» و «چکش و خنده» اثری است شامل بیش از ۲۶۰۰ لطیفه که در میان مردم اتحاد جماهیر شوروی و در سال‌های زندگی و زیست در نظام کمونیستی بیان می‌شده است.

این دو کتاب با ترجمه شهرام همت‌زاده، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی و از متخصصان و آگاهان به زبان روسی، به فارسی ترجمه و توسط انتشارات کتاب نیستان روانه بازار شده است.

این لطیفه‌ها جدای از مضمون طنز و گاه تلخ و انتقادی خود که می‌توان آن را جزئی لاینفک از ساختار طنز اجتماعی به شمار آورد، از این منظر حائز اهمیت به شمار می‌رود که مخاطب آن بداند که در سال‌های بسیاری از حیات نظام کمونیستی بیان و بازگو کردن لطیفه به‌ویژه با مضامین انتقاد از ساختار حاکمیت، می‌توانست منجر به تعقیب قضایی و حتی حبس راوی آن شود.

بااین‌همه این لطایف راه و جای خود را در زندگی و ذهن و زبان مردمان این سرزمین باز کردند. برخی در حافظه و برخی در گوشه و کنار یادداشت‌ها و حتی در حاشیه دفاتر تلفن مردم ثبت شدند و پس از فروپاشی کشور شوراها، سرانجام در معرض دید و خوانش و قضاوت عام قرار گرفتند.

درباره موضوعات موردتوجه در لطیفه‌های این کتاب توجه به این موضوع ضروری است که تا پیش از جنگ جهانی دوم موضوع این لطیفه‌ها بیش‌ از هرچیز به نگاه و نقد از وضعیت جاری کشور اشاره داشت و سختگیری‌های نظام استالینی بر زندگی و زیست فکری مردم.

پس از جنگ دوم جهانی لطیفه‌های روسی راه خود به‌سوی موضوعات فراملی نیز باز کردند و حتی پای هیتلر نیز به این لطیفه‌ها گشوده می‌شود. در دوران جنگ سرد اما به‌تناسب حساسیت حاکمان وقت اتحاد جماهیر شوروی به این موضوع، لطیفه‌ها به شکل‌های مختلف و در موضوعات مختلفی امکان ظهور و بروز پیدا می‌کنند.

در این اثر در این کتاب تمام پاورقی‌ها و توضیحات ابتدای هر لطیفه از مترجم است و در متن اصلی هیچ‌گونه پاورقی و یا توضیحی برای  لطیفه‌ها وجود ندارد ولی ازآنجاکه ممکن بود خوانندگان ایرانی با دلیل به  وجود آمدنِ لطیفه و مبانی تاریخی آن آشنایی نداشته باشند، توضیحاتی در  ابتدای بسیاری از لطیفه‌ها آورده شده است تا خواننده بیشتر در جریان امر قرار  گیرد.

انتشارات کتاب نیستان دو کتاب «داس و خنده» و «چکش و خنده» را با ترجمه شهرام همت‌زاده از زبان روسی به زبان فارسی وارد بازار نشر کتاب کرده  است.