مبارزه با تحریفات؛ رویکرد اصلی امام محمدباقر(ع)

حجت‌الاسلام سیدحسین موسوی، مدرس حوزه علمیه همدان، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، با اشاره به اینکه مبارزه با تحریفات معارف و احکام اسلامی در دوران امامت امام محمد باقر(ع) بیش از پیش انجام می‌گرفت، اظهار کرد: ایشان پرچم مبارزه با تحریف را برافراشتند و با استفاده از شبکه علمایی که تربیت کردند این جریان را در سراسر دنیای اسلام جاری ساختند.

وی یادآور شد: دین مقدس اسلام اساسا احکام و معارفی دارد که بر اساس آیات قرآن برای جامعه اسلامی، دنیای انسان‌ها و زندگی بشر تعیین شده است‌. اگر مردم این معارف و احکام و ضوابط را بدانند و به آن عمل کنند امکان بروز مشکلات و مسائل در جامعه اسلامی وجود نخواهد داشت.

موسوی گفت: به عنوان نمونه در صورت رعایت این احکام و ضوابط مشخص شده اسلام امکان تبعیض، تقسیم غیرعادلانه ثروت، استقرار حکومت فاسقان، ستمگران و فاجرین وجود نخواهد داشت. علت اینکه بسیاری از فسادها بر جامعه حاکم می‌شود این است که قوانین و ضوابط و احکام اسلامی در آن جامعه رعایت نمی‌شود.

وی اظهار کرد: در دوران امامت امام محمد باقر(ع) و حتی پیش از امامت ایشان، برخی از سلاطین که بر سر کار می‌آمدند همچون بنی امیه‌ها و مروانی‌ها، به هیچ‌وجه نمی‌خواستند احکام اسلامی بر جامعه حاکم شود چراکه در دوران زمامداری و حکومتشان انواع فسق و ظلم و فساد را انجام می‌دادند و از جهل مردم نهایت استفاده را می‌کردند.

مدرس حوزه علمیه همدان ادامه داد: اگر احکام اسلامی همان‌گونه که بود برای مردم تبیین می‌شد امکان ادامه حکومت و زمامداری برای این سلاطین وجود نداشت از همین رو سعی می‌کردند دست به تحریف بزنند و این تحریف‌ها را به چند طریق انجام می‌دادند. آنها برخی از فقها، علما و چهره‌های موجه را به خدمت می‌گرفتند یا آنها را با پول فریب می‌دادند و یا می‌ترساندند به همین وسیله طمع و ترس را در وجود آنها می‌ریختند تا چیزهایی که این سلاطین می‌گویند به اسم احکام اسلامی بین مردم تبلیغ کنند.

موسوی تصریح کرد: وقتی به تاریخ یک یا دو قرن اول اسلام می‌نگریم منظره‌های عجیبی را مشاهده می‌کنیم که چهره‌های معروف، مقدس و اهل علم در خدمت حکام و زمامداران جور قرار گرفته‌اند و احکام عجیب و غریبی را به اسم اسلام به خورد مردم می‌دهند. به عنوان نمونه در مورد اولی‌الامر این عالمان می‌گفتند اولی‌الامر هر کسی است که به هر وسیله‌ای همچون زور، شمشیر، دغل بازی و... بر مردم مسلط شود و به مردم القا می‌کردند اطاعت از اولی‌الامر واجب است. بر همین اساس یکی از رویکردهای مهم امام محمدباقر(ع) ایستادگی در برابر این علمای فقیه‌نما و زاهدنما بود.

ایجاد شبکه علمای دین در سراسر دنیای اسلام

وی تأکید کرد: امام باقر(ع) برای اجرای درست معارف دین و مبارزه فرهنگی که آغاز کرده بود نیاز به تشکیل شبکه علما در سراسر دنیای اسلام داشت بنابراین یکی از اقدامات مهم ایشان در دوران حکومتش ایجاد این شبکه بود. به عنوان مثال اگر بذری بی‌حساب در زمینی کاشته شود نتایج خوبی نخواهد داشت ممکن است یکی سبز شود دیگری بگندد و آن یکی لگدمال، کاشت این بذرها وقتی نتایج خوبی خواهد داشت و مثمر ثمر می‌شود که باغبان ماهری آن زراعت را بر عهده بگیرد تا علاوه بر اینکه بذر می‌پاشد آن را هم حفظ کند. این همان کاری بود که امام محمدباقر(ع) انجام دادند. عده‌ای را مأمور کردند که تبلیغات و تعالیم عالیه اسلام را بیاموزند تا مردم به آنها مراجعه کنند این افراد عالمانی با معرفت‌های بسیار بودند که تحت‌تأثیر القائات دشمن قرار نمی‌گرفتند و به مردم آگاهی می‌دادند.

موسوی ادامه داد: یکی از اقدامات مهم امام باقر(ع) این بود که شاگردانی را تربیت کرد و به صورت اختصاصی معارف اسلام را به آنها آموخت و به سراسر دنیای اسلام اعزام کرد و قطبی از علما را تشکیل داد که به یکدیگر وصل بودند و به عنوان وکیل و نائب حضرت در سراسر دنیای اسلام عمل می‌کردند. با این سازماندهی پنهانی، امام تبلیغات اسلامی را در جامعه انجام دادند که در زمان امام صادق(ع) و امام کاظم(ع) به اوج خود رسید. این کار بسیار خطرناک و ظریف بود که امام به تأثی از قرآن آن را انجام دادند.

مدرس حوزه علمیه همدان اضافه کرد: در روایات از برخی از اصحاب امام محمدباقر(ع) به عنوان «اصحاب‌السر» یاد می‌شود همچون جابر ابن یزید جوفی. او جز رازداران حضرت بود که در گوشه و کنار دنیای اسلام حضور داشت و مردم را به سمت احکام ناب اسلامی هدایت می‌کرد. بر همین اساس اشباع ذهن مردمانی که مستعد بودند به دست این افراد صورت گرفت. اما اگر دستگاه جور به آنها دسترسی داشت آنها را تحت فشار قرار می‌داد.

وی با اشاره به اینکه در دوران امام محمد باقر(ع) وضعیت اجتماعی و ذهنی مردم بسیار تأسف‌بار بود، افزود: در این دوران می‌بینیم که مردمانی هستند که بر اثر تربیت غلط روز به روز در برابر فساد عمومی ساقط می‌شوند تا جایی که مردم گوش به دعوت نجات بخش امامت نمی‌دهند و منحرف می‌شوند‌ و درس‌های فقه و حدیث در جهت خواست سلاطین قرار می‌گیرد اما با دو رویکردی که امام داشتند، نقشه‌های دشمنان بر آب می‌شود.