جماعتی که قدر امام خود را ندانستند

حجت‌الاسلام سید نواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، با شرح فرازی از خطبه بیست و هفتم نهج‌البلاغه با مضمون «غُزِيَ قَوْمٌ قَطُّ فِي عُقْرِ دَارِهِمْ إِلَّا ذَلُّوا فَتَوَاكَلْتُمْ وَ تَخَاذَلْتُمْ حَتَّى شُنَّتْ عَلَيْكُمُ الْغَارَاتُ وَ مُلِكَتْ عَلَيْكُمُ الْأَوْطَانُ وَ هَذَا أَخُو غَامِدٍ وَ قَدْ وَرَدَتْ خَيْلُهُ الْأَنْبَارَ وَ قَدْ قَتَلَ حَسَّانَ بْنَ حَسَّانَ الْبَكْرِيَّ وَ أَزَالَ خَيْلَكُمْ عَنْ مَسَالِحِهَا وَ لَقَدْ بَلَغَنِي أَنَّ الرَّجُلَ مِنْهُمْ كَانَ يَدْخُلُ عَلَى الْمَرْأَةِ الْمُسْلِمَةِ وَ الْأُخْرَى الْمُعَاهِدَةِ فَيَنْتَزِعُ حِجْلَهَا وَ قُلْبَهَا وَ قَلَائِدَهَا وَ رِعَاثَهَا مَا تَمْتَنِعُ مِنْهُ إِلَّا بِالِاسْتِرْجَاعِ وَ الِاسْتِرْحَامِ ثُمَّ انْصَرَفُوا وَافِرِينَ مَا نَالَ رَجُلًا مِنْهُمْ كَلْمٌ وَ لَا أُرِيقَ لَهُمْ دَمٌ فَلَوْ أَنَّ امْرَأً مُسْلِماً مَاتَ مِنْ بَعْدِ هَذَا أَسَفاً مَا كَانَ بِهِ مَلُوماً بَلْ كَانَ بِهِ عِنْدِي جَدِيراً فَيَا عَجَباً عَجَباً وَ اللَّهِ يُمِيتُ الْقَلْبَ وَ يَجْلِبُ الْهَمَّ اجْتِمَاعُ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ عَلَى بَاطِلِهِمْ وَ تَفَرُّقُكُمْ عَنْ حَقِّكُمْ فَقُبْحاً لَكُمْ وَ تَرَحاً حِينَ صِرْتُمْ غَرَضاً يُرْمَى يُغَارُ عَلَيْكُمْ وَ لَا تُغِيرُونَ وَ تُغْزَوْنَ وَ لَا تَغْزُونَ وَ يُعْصَى اللَّهُ وَ تَرْضَوْنَ فَإِذَا أَمَرْتُكُمْ بِالسَّيْرِ إِلَيْهِمْ فِي أَيَّامِ الْحَرِّ قُلْتُمْ هَذِهِ حَمَارَّةُ الْقَيْظِ أَمْهِلْنَا يُسَبِّخْ عَنَّا الْحَرُّ وَ إِذَا أَمَرْتُكُمْ بِالسَّيْرِ إِلَيْهِمْ فِي الشِّتَاءِ قُلْتُمْ هَذِهِ صَبَارَّةُ الْقُرِّ أَمْهِلْنَا يَنْسَلِخْ عَنَّا الْبَرْدُ كُلُّ هَذَا فِرَاراً مِنَ الْحَرِّ وَ الْقُرِّ فَإِذَا كُنْتُمْ مِنَ الْحَرِّ وَ الْقُرِّ تَفِرُّونَ فَأَنْتُمْ وَ اللَّهِ مِنَ السَّيْفِ أَفَرُّ يَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَ لَا رِجَالَ حُلُومُ‏» اظهار کرد: امام علی(ع) در این خطبه علاوه بر بیان فضیلت جهاد به علل ناکامی جبهه حق پس از شکست در برابر لشگر معاویه و جنایات آنان در الانبار می‌پردازد.

وی با اشاره به اینکه امام علی(ع) خطاب به مردم می‌فرماید شما از زیر بار مسئولیت خالی کرده و مسئولیت‌پذیر نبودید و هر گاه انسان از سرنوشت اجتماعی خود دست بکشد و به امید دیگران بایستد به ذلت دچار می‌شود، ادامه داد: آنچه سبب شد دشمن در شهر الانبار پیروز شود این بود که منفعلانه عمل کرده و حاضر نشدید از هم حمایت کنید لذا کار به جایی کشید که دشمن بی‌پروا به شما حمله کرد و زادگاه شما به تملک دشمن درآمد.

موسوی با اشاره به اینکه معاویه پس از آن دستور قتال مسلمانان را صادر می‌کند و دستور به تخریب خانه‌ها، مزارع و نخلستان‌ها را می‌دهد، تصریح کرد: وقتی لشگر معاویه به الانبار رسید، سپاه شما را از مرزها بیرون کرد و مردانی از لشگر معاویه گردنبند و دستبند را از دست زنان بیرون آوردند.

مدرس حوزه علمیه لرستان با اشاره به اینکه امام علی(ع) در ادامه به سرزنش اهل کوفه به سبب روی‌گردانی از جهاد ادامه می‌دهد، اظهار کرد: امام علی(ع) خطاب به اهل کوفه می‌فرماید اهل کوفه شما کاری نکردید، مقابله می‌کردید و هنگامی به شما گفتم برخیزید و حرکت کنید در پاسخ گفتید هوا خیلی گرم است در حالی‌که شما از تیغ شمشیر می‌ترسیدید و بهانه‌جویی می‌کنید.

وی با اشاره به اینکه شرایط اقلیمی همیشه مساعد انسان نیست اما شور ایمان گرما و سرما نمی‌شناسد، ادامه داد: هر وقت انسان به انگیزه والای قلبی می‌رسد سرما و گرما برای او معنا ندارد اما اهل کوفه جوهره ایمان نداشتند و به لحاظ شرایط محیطی مغلوب می‌شوند.

حجت‌الاسلام موسوی با بیان اینکه تمام سختی‌ها با ایمان به خداوند سهل و آسان می‌شود، ادامه داد: امام علی(ع) وجود خود را برای هدایت و حمایت مردم فدا کرد و به فقیر و مسکین و یتیم کمک کرد اما آنان به کلام و هدایت‌گری امام خود بی‌توجه بودند.

این مدرس حوزه علمیه لرستان با یادآوری اینکه در سرزنش اهل کوفه می‌فرماید فکرهای شما در حد افکار کودکانه است، خاطرنشان کرد: ویژگی فکر کودکانه این است که غم فردا ندارد، هیچ دغدغه‌ای ندارد، سطحی نگاه می‌کند و خواسته‌های او هم سطحی است.

وی با اشاره به اینکه سرزنش دیگر مولای متقیان به اهل کوفه این است که ای کاش من شما را نمی‌دیدم و شما را نمی‌شناختم، ادامه داد: سوءرفتارها، سستی‌ها و ساده‌لوحی‌های مردم سبب اندوه امام علی(ع) شده بود و مردم قدر امام خود را ندانستند لذا مولای متقیان با آنان اتمام حجت می‌کند چراکه با جماعتی مواجه است که با اوج بی‌ایمانی مواجه هستند.

خبرنگار: امین زینی وند