واکاوی مشروعیت شرط عدم استیلاد در نکاح در فصلنامه «فقه و اصول»
صد و بیست و نهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «فقه و اصول» به صاحب‌امتیازی دانشگاه فردوسی منتشر شد.
به گزارش ایکنا، صد و بیست و نهمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «فقه و اصول» به صاحب‌امتیازی دانشگاه فردوسی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تحری؛ پژوهشی در مفهوم، مشروعیت، کاربرد و احکام آن»، «تحلیل معناشناختی و کاربردشناختی مقدمات سه‌گانه شیخ انصاری در حجیت خبر واحد»، «واکاوی مشروعیت شرط عدم‌استیلاد در نکاح از دیدگاه فقهای امامیه»، «رویکردی انتقادی به فقه افتراضی؛ مبانی و آسیب‌ها با تمرکز بر جایگاه موضوع‌شناسی در این رویکرد فقهی»، «تحلیل نقش قدر متیقن در اطلاق‌گیری و طرق کشف آن با رویکردی به آرای امام خمینی و شهید صدر»، «تحلیل و بررسی چگونگی مجزی بودن تأدیة زکات در فرض اجبار حاکم اسلامی»، «اعتبار و کارایی شرط بنائی در فقه امامیه و حقوق مدنی ایران»، «تبیین جایگاه قاعده فقهیِ لاحرج در شهرسازی اسلامی»، «وارسی اولویت‌های برآمده از متون شرعی در تشخیص اهم»، «بازکاوی معناشناختیِ اصل مثبت».
در چکیده مقاله «تحری؛ پژوهشی در مفهوم، مشروعیت، کاربرد و احکام آن» میخوانیم: «تحری، گونه‌ای تلاش اجتهادی است به منظور دفع اشتباه در حالت ضرورت با تکیه بر ادله و قرائن که غالباً در عبادات و گاهی در مسائلی دیگر امکان به‌کارگیری دارد. تحری با واژگان دیگری چون اجتهاد، توخی، الهام، التماس و فحص از واقع در شبهات موضوعیه مربوط است. این شیوه را برخی به دلیل ضعف استنادی نپذیرفته و مفید ظن غیرمغنی از حق دانسته‌اند، اما غالباً به‌عنوان راه‌حل آخر و در حالت ضرورت و با استناد به سیره عملی رسول خدا(ص)، ائمه، صحابه و برخی دیگر از ادله نقلی و عقلی پذیرفته‌اند. حجیت تحری، محدود به متحری و غیرقابل تسری به غیر است و دلیل شرعی فراگیر محسوب نمی‌شود و بسته به موضوع، احکام خاص تکلیفی را دربردارد. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و حاصل پژوهش، پذیرش تحری به‌عنوان شیوۀ عملی در هنگامه اضطرار و برای دفع اشتباه و صرفاً در برخی مسائل است.»
در طلیعه مقاله «تحلیل معناشناختی و کاربردشناختی مقدمات سه‌گانه شیخ انصاری در حجیت خبر واحد» آمده است: «قواعد و چهارچوب‌های علمی فهم معنا با عنوان معناشناسی و کاربردشناسی در ذیل حوزه‌های مختلف علم زبان‌شناسی بیان شده است. با توجه به اینکه دسترسی به یکی از اصلی‌ترین منابع دین اسلام، یعنی سنتِ رسول‌اللّه(ص) از طریق روایت گفتاری و نوشتاری سنت و به اصطلاح خبر واحد میسور است تحلیل معناشناختی و کاربردشناختی مقدمات مطرح از سوی اصولی بزرگ امامیه شیخ انصاری در مبحث حجیت خبر واحد می‌تواند جایگاه ویژه این روش‌ها را بنمایاند. در این نوشتار با به‌کارگیری ابزار کتابخانه‌ای و شیوهٔ توصیفی_تحلیلی، در تبیین این جایگاه کوشش شده است. نتایج تحلیل مقدمات سه‌گانه حجیت اخبار آحاد در بیان شیخ انصاری، از مطابقت آن با اصول کاربردشناسی به‌طور هم‌زمان و به موازات آن، اصول معناشناسی همچون اصل همکاری گرایس در ایجاد ارتباط، تلفیق زبان‌شناسی صورت‌گرا و نقش‌گرا در اصالةالظهور و همچنین نظریهٔ بافت در معناشناسی حاکی است.»
در چکیده مقاله «واکاوی مشروعیت شرط عدم استیلاد در نکاح از دیدگاه فقهای امامیه» آمده است: «ازجمله شروطی که زوجین تحت تأثیر وضعیت اجتماعی اقتصادی کنونی، مایل به گنجاندن آن ضمن عقد نکاح هستند شرط عدم استیلاد است و این در حالی است که مشروعیت این شرط مسئله‌ای چالش برانگیز در فقه است. در پژوهش پیش رو با روش توصیفی‌تحلیلی در‌صدد پاسخ‌گویی به سؤال از مشروعیت شرط عدم استیلاد هستیم؟ حاصل پژوهش اینکه مشروعیت و تعهدآور بودن شرط مذکور از دیدگاه جمعی از فقها، مجوز ارتکاب فعل حرام یا به‌کارگیری روش‌های نامشروع به‌منظور وفای به آن نیست و در صورت اخلال در تمکین واجب زوجین، عمل به شرط جایز نیست. نیز اگر تحت شرایطی فرزند‌آوری در جامعه ضرورت یابد، حکم ثانوی استیلاد، وجوب است و در این حال اشتراط عدم‌استیلاد در ضمن عقد یقیناً مشروع و الزام‌آور نیست.»
انتهای پیام
