یکصد و یازدهمین شماره فصلنامه «فقه» منتشر شد

به گزارش ایکنا، این شماره فصلنامه فقه حاوی هفت مقاله با عناوین «تحلیل فقهی ماهیت معامله در ارائه خدمات بر بستر فناوری اطلاعات» اثر مجید اسماعیلی و سید روح‌الله موسوی؛ «درنگی در مشروعیت شرط وکالت زوجه در طلاق» نوشته عبدالله جوان، «انطباق‌سنجی استخراج رمزارزها با جعاله» به قلم احمد محمدی، جواد سلطانی‌فرد، حسین رنجبر و محمداسماعیل پهلوانی، «فقه روابط اجتماعی آستان‌های مقدس (مسئله‌شناسی، شخصیت حقوقی و تفاوت احکام در حکومت‌های مشروع و نامشروع)» اثر سیف‌الله صرامی، «بررسی فقهی قرارداد جعاله موازی و وکالتی در تعمیر خانه و احداث راه و ساختمان» نوشته محمدمهدی نبی‌زاده و عبدالحسین خسروپناه، «آثار و احکام بازگشت به ملک پس از اعراض در فقه امامیه» به قلم محمدعلی سرافراز، محمد صادقی و جعفر مقصود، «نقش سؤال راوی در استخراج ارتکازات سیره‌ها و تأثیر آن در فقه» به قلم محمد زنده‌دل و سیدعلی دلبری است.

در بخشی از مقاله «نقش سؤال راوی در استخراج ارتکازات، سیره‌ها و تأثیر آن در فقه» می‌خوانیم: از عناصر تأثیرگذار در استنباطات فقهی، ارتکازات است که کاربرد زیادی در موضوع‌شناسی، حکم‌شناسی، موضوع‌سازی، استخراج سیره‌های متشرّعه و تقویت دلالت حدیث دارد. فقیهان و به‌خصوص متأخران، متوجّه این واقعیّت بوده و در مواردی استنباطات خودشان را به ارتکازات مستند کرده‌اند. اصولیان نیز در برخی موارد به حقیقت ارتکازات و تأثیر آن اشاره کرده‌اند. با این وجود، تاکنون بحثی درباره منابع استخراج ارتکازات صورت نگرفته است. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی کوشیده است تا با بررسی و ریشه‌یابی ارتکازات مورداستناد در فقه، به نقش سؤال راوی در استخراج ارتکازات و تأثیر این ارتکازات در استنباطات فقهی بپردازد.

یافته‌های تحقیق نشان داد که ارتکازات، همان باورهای مغفول است که اگر شخص ملتفت آن شود و آن را بیابد، به مرحلۀ وجدان می‌رسد. تقریر معصوم برای اعتبار ارتکاز سائل کفایت می‌کند. سؤال راوی مهم‌ترین منبع استخراج ارتکازات است. ظهور احادیث شرعی تحت‌تأثیر ارتکازات است. ارتکازی‌بودن مدلول حدیث می‌تواند مؤثر در دلالت‌شناسی آن باشد. گاهی ارتکاز موضوع‌ساز است. ارتکازات صلاحیّت دارند بیان‌گر رفتار جامعه در عصر معصومان و سیره‌های متشرّعان باشد.

در بخشی از مقاله «تحلیل فقهی ماهیت معامله در ارائه خدمات بر بستر فناوری اطلاعات» نیز آمده است: ارائه خدمات بر بستر فناوری اطلاعات یکی از راه‌هایی است که برای کسب استنباطات خودشان درآمد‌های بیشتر توسط استارتاپ‌ها، بر پایه سامانه‌های گوناگون فناوری اطلاعات به کار گرفته می‌شود. در سال‌های اخیر کسب درآمد از این طریق رونق فراوانی یافته، به‌گونه‌ای‌که روزی نیست که کاربران فناوری‌های ارتباطی با تبلیغات این دسته از خدمات مواجه نشوند. هدف از این پژوهش این است که ماهیت این نوع از معاملات مشخص گردد.

سؤال اینجا است که این سازوکار در ذیل یکی از معاملات متعارف قرار می‌گیرد، یا معامله‌ای بدیع است که باید در عمومات و اطلاقات، در پی حکم فقهی آن بود. این تحقیق براساس منابع کتابخانه‌ای و به‌روش تحلیلی-توصیفی و داده‌های عقلی نگاشته شده است. نتیجه تحقیق اینکه پس از بررسی مفهومی خدمات در فناوری اطلاعات و تبیین شیوه کسب درآمد از طریق آن، خصوصیات اساسی این سازوکار به دست می‌آید. این خصوصیات تنها در چهار مورد از معاملات به چشم می‌خورد (اجاره، صلح، جعاله و استیفاء) که هر یک اقتضائات مخصوص به خود را دارا هستند. واکاوی هریک از این معاملات و امکان تصحیح موضوع مورد بحث با آنها به‌خوبی نشان می‌دهد که می‌توان ارائه خدمات بر بستر فناوری اطلاعات را اجاره معاطاتی دانست.

برای مشاهده متن کامل مقالات این شماره اینجا کلیک کنید.