خلأ جدی حمایتی از مؤسسات قرآنی پیشرو در عرصه فناوری فرهنگی + صوت
مدیرعامل مؤسسه نورالمجتبی(ع) با بیان اینکه در قوانین مراکز مختلف مغایرت وجود دارد، گفت: این تضادها برای ما دردسرساز شده است. در بحث‌های حمایتی اصلاً آموزش‌های مجازی در قانون نیستند و در بسیاری از موارد خلأ جدی حمایتی وجود دارد.
در کشورهای پیشرفته فناوری جای تولید بر مبنای نیروی کار و سرمایه را گرفته است. صنایع مختلف به مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری وارد شده و نیز ایده‌های نوآورانه خود را به محصول تبدیل کرده‌اند. حال ضرورت تبدیل ایده‌های خلاقانه بر محور قرآن به محصول بسیار احساس می‌شود، امری که حضور بیش از پیش مؤسسات قرآنی را می‌طلبد، چراکه با عموم مردم ارتباط مستقیمی دارند و با نیازسنجی بهتر می‌توانند به ایده‌های خلاقانه برای تولید محصولات دینی دست یابند.
کارآفرینی فرهنگی شامل زمینه‌‌سازی برای تجاری کردن دستاوردهای فناورانه قرآنی ـ فرهنگی، کارآفرینی و حمایت از نوآوری و خلاقیت نیروهای محقق جوان فعال در حوزه قرآن و فرهنگ و نیز کمک به رونق اقتصاد کشور است که حضور بیش از پیش مؤسسات قرآنی را می‌طلبد. «مؤسسه نورالمجتبی» یکی از مؤسساتی است که با هدف نشر و تعلیم معارف اسلامی مبتنی بر آموزه‌های قرآن و عترت در کشور و جامعه بین‌الملل در فضای مجازی شکل گرفته است. بدین منظور با سیدمحمدصادق میرباقری، مدیرعامل آن و دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت امور فرهنگی، گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید؛
ایکنا ـ تعریف فعالیت فناورانه فرهنگی در مؤسسه نورالمجتبی چیست؟
در مؤسسه نورالمجتبی هم به صورت ملی و هم بین‌المللی کار می‌کنیم. یکی از فعالیت‌هایمان تولید محتوا از آموزه‌ها و معارف قرآنی و بحث‌های مهارت فردی و ارائه آن‌ها در فضای مجازی است. فعالیت این مؤسسه بیشتر در فضای مجازی است و بیشترین فعالیتمان آموزش مجازی به سبک پودمانی است که تلاش کرده‌ایم، همراه با تکنولوژی و امکانات روز باشد. از سال 92 فعالیتمان را آغاز کرده‌ایم و جزء محدود مجموعه‌های آموزش مجازی دارای ساختار استاندارد و زیرساخت‌هایی در سطح جهانی هستیم.
بدین ترتیب یک پلتفرم آموزش مجازی را به نام سامانه ایمانور از صفر تا صد طراحی کرده‌ایم که جزء اصلی‌ترین کارها و زیرساخت‌هایمان بود و الان نسخه بیزنسی آن را داریم؛ یعنی نسخه‌ای که بتوانیم آن را به مجموعه‌های بزرگ مثل دانشگاه‌ها، نهادها و ارگان‌ها ارائه دهیم. هم‌اینک با دانشگاه‌های تهران و قرآن و حدیث در ارتباط هستیم. آن‌ها گواهینامه‌های ما را تأیید می‌کنند. مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس نیست، بلکه پودمانی است.
این مؤسسه کاملاً خصوصی و زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، مؤسسه صرفاً با شهریه دوره‌های آموزشی اداره می‌شود.
ایکنا ـ ورود به حوزه‌های فناوری نرم و پارک‌های علم و فناوری می‌تواند چه مزایایی برای مؤسسه داشته باشد؟
در ایران حدود 2500 تا 2600 مؤسسه قرآنی داریم که در این چند سال بسیاری از آن‌ها غیرفعال شده‌اند. تعداد مؤسسات فعال به حول و حوش هزار و اندی می‌رسد، اما در کل ایران شاید به تعداد انگشتان دست مجموعه‌های قرآنی باشند که به شکل متفاوتی فعالیت می‌کنند. همه در بحث روخوانی، روان‌خوانی، تجوید و حفظ کار می‌کنند. سبک آموزشی ما این‌طور نیست و آموزش حفظ، روخوانی و تجوید را نداریم. تمام کارمان در مورد معارف، آموزش قرآنی، بحث‌های اعتقادی، اخلاقی، خانواده، تربیت فرزند و مهارت فردی است. چندین سال است که به تولید محتوا می‌پردازیم و توانسته‌ایم 110 هزار مخاطب و دانشجو را جذب کنیم و سبک و سیاقمان با دیگر مجموعه‌ها متفاوت است.
ایکنا ـ فعالیت‌های فرهنگی فناورانه چه مزایایی برای مؤسسات دارد؟
مجموعه‌های قرآنی خیلی سنتی کار کرده‌اند و قطعاً حضور و فعالیت در چنین عرصه‌ها و مجامعی برایشان فرصتی تلقی می‌شود تا رویکردها و روش‌های جدید را ببینند. با این روش‌ها اداره‌شان راحت‌تر می‌شود و می‌توانند خود را اداره کنند. اکثر مؤسسات قرآنی وابسته به خیرین هستند یا این نگاه را دارند که هیچ وقت نمی‌توانند روی پای خود بایستند. البته وارد تعاملات شدن یک امتیاز فوق‌العاده است.
مؤسسات نگاهی به مجموعه‌های موفق داشته باشند تا بتوانند خود را رشد دهند و از حالت سنتی بیرون بیایند. البته هر نوع سنتی بد نیست. روشی بد است که مؤسسه نتواند خودش را اداره کند و توسعه دهد. محدود فکر کردن آفت است. می‌توانند وسیع‌تر و حتی بین‌المللی فکر کنند.
ایکنا ـ مؤسسات قرآنی می‌توانند به خوبی نیازسنجی کنند و به ایده محصولات فرهنگی برسند، اما تاکنون ورود اندکی به این عرصه داشته‌اند و به سراغ تجاری‌سازی ایده‌های فرهنگی نرفته‌اند. دلیل این امر را چه می‌دانید؟
شاید واقعاً دغدغه‌اش را ندارند و دغدغه‌هایشان بیشتر در راستای انتظارات و اهدافشان بوده است، به طور مثال در بحث آموزش روخوانی یا حفظ قرآن کار می‌کنند و برای روش‌های خود اهتمام می‌ورزند و شاید کمتر چنین دغدغه‌‌ای داشته‌اند، ولی طبق منویات و رهنمودهای مقام معظم رهبری، رفته‌رفته همه مجموعه‌ها باید به این سمت‌وسو بروند و وارد عرصه‌های فرهنگی شوند. کم‌کم برای افراد بسیاری این مفهوم جا افتاده است که باید در کنار کارهایشان این اتفاق هم بیفتد.
فکر می‌کنم بیشتر به همان سنتی بودن، محدود شدن به یک هدف و کوچک فکر کردن برمی‌گردد. باید این اتفاق بیفتد و حتی وارد فضا و عرصه فرهنگی ملی و بین‌المللی شوند. بعضی از مجموعه‌ها وارد شده‌اند و خوب کار می‌کنند، ولی در برابر تقاضای جامعه و مشکلات موجود کارها خیلی کم است و در این میان کارهای خوب بسیار کم هستند.
ایکنا ـ چرا به سراغ استفاده از مزایای پارک‌های علم و فناوری یا صندوق حمایت از پژوهشگران نرفته‌اید؟
مجموعه ما به تازگی دانش‌بنیان شده است. به دلیل گستردگی حجم کارهایمان فرصتش پیش نیامده است. در بخش ملی و بین‌المللی، توسعه زیرساخت‌هایمان، تولید محتوا و شیوه‌های آموزشی بسیار کار می‌کنیم، چون حجم کار بالا بود و فرصت نشد، وگرنه لازم است به آن سمت هم برویم.
ایکنا ـ وضعیت اسناد بالادستی را در بحث فناوری‌های فرهنگی و نرم چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظرم اسناد بالادستی فوق‌العاده هستند که با دقت و کامل نوشته شده‌اند، اما تعامل خوبی بین شورای عالی انقلاب فرهنگی و مجموعه‌هایی که در جامعه هستند و مستقیم با مردم ارتباط دارند، وجود ندارد. همچنین، مجموعه‌ها و مؤسسات نمی‌دانند که در اسناد بالادستی و از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی چه حمایت‌هایی از آن‌ها صورت می‌گیرد و چه چیزی اتفاق افتاده است. شورا هم نمی‌داند که چه اتفاقی در مؤسسه و در تعاملاتشان با مردم رخ می‌دهد. خلأ موجود عدم اتصال شورای عالی انقلاب فرهنگی با نهادها و مؤسسات کوچکتری است که در جامعه کار می‌کنند. این خلأ باعث شده است که خوب دیده نشوند و آن اتفاقی که باید طبق اسناد بالادستی می‌افتاد، رخ نداده است. اگر اسناد به خوبی برای مؤسسات تبیین می‌شد، پیشرفت چندبرابر بود. اجرا با آن ایده‌آل بسیار فاصله دارد.
ایکنا ـ وضعیت فعلی توسعه فناوری‌های فرهنگی و مذهبی چگونه است؟
یک حرکت بسیار خوبی شروع شده است، اما نسبت به جوامع بین‌المللی از لحاظ تکنولوژی و سرعت عقب هستیم، چون دیر وارد عرصه فرهنگی شده‌ایم. شاید در عرصه‌های دیگر از بسیاری کشورهای دیگر جلوتر باشیم، به طور مثال در بحث‌های علمی و پزشکی و بحث‌های تخصصی، اما در مباحث فرهنگی به ویژه مذهبی و دینی دیر شروع کردیم و تا زمان شیوع کرونا هیچکس باورش نمی‌شد که باید وارد فضای فناوری شود. حتی در سال‌های گذشته ما را به این محکوم می‌کردند که چه کسی فضای مجازی را می‌بیند؟ چرا به دنبال فناوری و علم جدید هستید و کارهای فرهنگی باید سنتی باشد. هم‌اکنون نگرش‌ها فرق کرده است و افراد بسیاری به این سمت حرکت می‌کنند و اتفاق‌های خوبی رخ داده است، ولی نسبت به سرعتش در جوامع بین‌المللی عقبیم.
ایکنا ـ یکی از نکات مهم، اشتغال‌زایی در حوزه علوم انسانی و اسلامی است، مجموعه شما چقدر توانسته اشتغال‌زایی کند؟
تقریباً به صورت رسمی حول و حوش 30 نفر را تحت پوشش قرار داده‌ایم و برای نزدیک 24 مربی اشتغال‌زایی کرده‌ایم، ولی هنوز اول راه هستیم. سند بالادستی و چشم‌انداز داریم. برنامهریزی دقیقی هم انجام شده است. فضای اشتغال‌زایی برنامه خاصی دارد و امیدواریم بتوانیم تا پایان سال 1405 برای هزار نفر اشتغال‌زایی کنیم، ولی منوط به آن است که یکسری حمایت‌ها را دریافت و زیرساخت‌هایمان را با حمایت‌ها درست کنیم. برنامهریزی این کار بسیار متقن انجام شده و در دستور کار است.
ایکنا ـ از ابتدای کار با چه چالش‌ها و موانعی روبه‌رو بودید؟
در قانون خیلی از اسناد برای آموزش مجازی نوشته نشده است. در مواردی هم قانون‌ها مغایرت دارند، مثلاً مجموعه‌هایی مثل ما و مؤسسات فرهنگی باید برای روال قانونی بیمه و مالیات از طریق شرکت‌ها اقدام کنند. شرکت‌ها نیز یکسری قوانین دارند که در تضاد با قوانین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و برای ما دردسرساز شده است. به طور مثال در اسناد وزارت ارشاد و نهادهایی که ما از آنجا مجوز می‌گیریم، اصل را هیئت مؤسس می‌دانند و با هیئت‌مدیره کاری ندارند، اما در شرکت‌ها هیئت‌مدیره اصل است و همه امضاها را از هیئت‌مدیره می‌خواهند. برای کارهایمان مجبوریم که همیشه امضای هر دو را بگیریم تا هم برای این‌طرف استفاده کنیم و هم آن‌‌طرف. امثال چنین مغایرت‌های قانونی زیاد است. همچنین، در بحث‌های حمایتی اصلاً فضای مجازی یا آموزش‌های مجازی و کسانی که مثل ما کارهای نوین و فناورانه جدید دارند در قانون نیستند و حمایتی هم ندارند. در بسیاری از موارد خلأ جدی حمایتی وجود دارد. ما برای برگزاری وبینارهای آنلاین از لحاظ سرور و هاست نیاز به حمایت داریم که دیده نشده و اصلاً بعضی اوقات شرایطش نیست و باید خودمان برویم و با زور و هزینه‌های بسیار بالا کارها را پیش ببریم.
لیلا شرف
انتهای پیام
