از واکنش امام باقر(ع) در مقابل اهانت به مادرشان تا مشکلات حوزه فرهنگ
«واکنش امام باقر(ع) به فردی که به مادرشان اهانت کرد» و «مسائل فرهنگی گرفتار روزمرگی شده است» از عناوین مهم سرویس معارف خبرگزاری ایکنا در هفته گذشته هستند.
سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی را منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم.
واکنش عجیب امام باقر(ع) به فردی که به مادرشان اهانت کرد
حجت‌الاسلام حبیب‌الله فرحزادی، استاد حوزه علمیه قم:
یک مسیحی به امام باقر(ع) رسید، تحریکش کرده بودند که به حضرت بی‌ادبی کند. مرد مسیحی اسم حیوانی را به ایشان نسبت داد، ایشان گفت من باقر هستم. بعد گفت شما فرزند آن خانمی هستی که آشپز است، حضرت فرمودند آشپزی که ننگ نیست. گفت شما فرزند کنیز هستی و تهمت دیگری نسبت به مادرش ایشان داد. حضرت فرمودند اگر این نسبتی که به مادرم دادی راست است خدا او را بیامرزد، اگر دروغ است خدا تو را بیامرزد. اگر کسی به ما بی‌ادبی کند فوری انتقام می‌گیریم ولی آن مسیحی در اثر این برخورد از امام منقلب شد و مسلمان شد.
اهمیت نفرت و دین‌زدگی جوانان بیش از اجرای احکام شرعی است
محمدرضا یوسفی، استاد دانشگاه مفید:
از آیت‌الله منتظری سوال شد که ما احکامی در اسلام داریم که اقتضای زمانی خودش بوده است و این احکام نزد مردم خشن به حساب می‌آید، آیا باید این احکام را اجرا کنیم یا خیر؟ ایشان می‌گوید نه نباید اجرا کنیم چون مردم پذیرش ندارند و تا وقتی مردم پذیرش ندارند نباید این احکام اجرا شود. عین عبارت ایشان این است: «اگر اجرای یک حکم شرعی موجب پدید آمدن نفرت نسبت به دین و اسلام در بین مردم و به ویژه جوانان شود نباید آن حکم اجرا شود زیرا زده شدن نسل جوان از دین و اسلام مصیبت بزرگی است و اهمیتش از اجرای یک حد بیشتر است».
نیازمند یک مدل حکمرانی در زمینه فضای مجازی هستیم
احسان کیان‌خواه، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:
بنده چند گام برای حکمرانی فضای مجازی کشور ترسیم کرده‌ام. معتقدم حکمرانی اساسا در حال سایبری و مجازی شدن است. اساساً همه جریانات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی ذیل حکمرانی مجازی قرار می‌گیرد. معتقدم برای رسیدن به مدل حکمرانی باید در ابتدا مدل سیاستی خودمان یعنی نحوه مداخله برای اداره فضای سایبر را مشخص کنیم. گام دوم این است که مشخص کنیم باید به چه سمتی برویم چون حکمرانی بدون غایت و هدف قابل تصور نیست. مثلاً اگر هدف ما این باشد که بهترین گوشی جهان همانند اپل را بسازیم پس بر اساس مدل آنها عمل کرده‌ایم و آن وقت سوال پیش می‌آید که پس هدف از الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت چیست؟
طبیعتاً قانونگذاری و اجرای آن در کشور کاری سخت است؛ نمونه آن طرح صیانت از فضای مجازی است که طرح خوبی بود اما به دلیل پیچیدگی‌های اجرایی در نهایت به نتیجه نرسید. نکته‌ای که ضروری است دکترین تصمیم است چون با این مدل قانونگذاری در کشور نمی‌توانیم جریان فضای سایبر را حکمرانی و مدیریت کنیم. مقام معظم رهبری به صراحت فرموده‌اند باید در این زمینه ترتیب اثر قانونی داده شود. مسلم است که در این زمینه باید فاعلی وجود داشته باشد که ترتیب اثر دهد و از جمله سه قوه اصلی در کشور ما باید تصمیمات لازم را در این زمینه اتخاذ کنند. اساساً فلسفه شورای عالی فضای مجازی این بوده که به چنین مواردی رسیدگی کند اما متأسفانه عملکرد مناسبی نداشته است. به همین دلیل معتقدم که به دکترین تصمیم نیازمندیم.
روشنگری دینی امام باقر(ع) از راه مناظره و گفت‌وگوی علمی
علیرضا روحی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی:
انحرافات زیادی که در آن دوران در جامعه وجود داشت با تبیین امام باقر(ع) رفع می‌شد و ایشان با افراد مختلف مناظره داشتند که از جمله آنها مناظره ایشان با پیشوای مسیحیان شام، مناظره با فقیه بزرگ بصره، مناظره با یکی از بزرگان کیسانیه، مناظره با نافع، مناظره با طاووس یمانی، مناظره با ابوحنیفه، است. این مناظرات هر یک خصوصیات خاصی داشته و امام سعی در تبیین و اصلاح برخی اشتباهات رایج در جامعه داشتند. ایشان وظیفه خود را نه تنها اصلاح انحرافات جامعه شیعه بلکه اصلاح انحرافات جامعه اهل سنت نیز می‌دانستند.
فعالیت‌های امام هادی(ع) و نحوه ارتباط با یاران در دوران حصر
نعمت‌الله صفری‌فروشانی، عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی:
با وجود حصر امام هادی(ع) در این دوره شاهد رشد کمّی شیعه هستیم و علت آن باید ذیل زندگانی امام بررسی شود. همچنین، باید صحابه بزرگ مانند فضل بن شاذان و علی بن مهزیار،؛ حسین بن سعید اهوازی، ایوب بن سعید شناسایی شوند و نوع ارتباط امام با آنها و وضعیت سازمان وکالت بحث شود. سازمان وکالت بحث بسیار مهمی است و توانست شیعه را برای غیبت صغری آماده کند. گونه‌شناسی میراث امام مبحثی است که ما کمتر روی آن کار کرده‌ایم. شیعه به سبب کم‌کاری در این زمینه‌ها به ائمه(ع) جفا کرده است و حتی بزرگان و علما به ائمه جفا کرده‌اند و برخی موقوفات باید به این بخش اختصاص پیدا کند. بنده هشت سال مسئول دانشنامه اهل بیت(ع) با هزار و ۴۰۰ مدخل بودم و دریافتم که هر امامی نیازمند یک دانشنامه است و امیدوارم زمانی فرا رسد که ما درباره معارف ائمه(ع) شناخت بیشتری پیدا کنیم و سعادت دنیا و آخرت را فراهم آوریم.
تعهد به سخنان گفته شده و آداب گفت‌وگو در بین ایرانیان کم‌رنگ است
سیدحسین نبوی، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی:
ما ایرانیان دوست داریم با کمترین هزینه، بیشترین استفاده را ببریم و این گویی به بخشی از نگرش ذهنی ما مبدل شده است و با هرکسی که مواجه می‌شویم می‌خواهیم استفاده بیشتری از وی ببریم اما خودمان هزینه‌ای نکنیم. گفت‌وگو بدین معنی است که شما چیزی بگویید و طرف مقابل آن را شنیده و به آن عمل کند و ما هم اخلاقا موظفیم به حرف‌های طرف مقابل عمل کنیم. علاقه‌مندی عموم ایرانیان به این است که نظرات خود را بیان کنند و حتی به پیامدهای اخلاقی نظر خودشان هم متعهد نمی‌مانند تا چه برسد به اینکه نظر شخص دیگر را شنیده و بخواهند اجابت کرده و عملاً کاری انجام دهنده که نیاز طرف مقابل برآورده شود مگر اینکه طرف مقابل یک مقام اداری و فردی صاحب نفوذ به لحاظ سیاسی و اجتماعی یا به قول ماکس وبر، فردی دارای خصوصیات کاریزماتیک باشد یا فردی باشد که در رسانه‌ها مطرح و تبدیل به سلبریتی شده است.
مسائل فرهنگی گرفتار روزمرگی شده است
عبدالوهاب فراتی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:
مشکل اساسی در بحث فرهنگ کشور، نظریات پشتیبان است و ما برای اینکه این مشکل را حل کنیم در چنبره و دام تعاریف کلاسیک فرهنگ می‌افتیم و کتابی را باز کرده و می‌گوییم فلان باور الان حساس شده و فلان نماد دین صدمه خورده و فلان اقدام فرهنگی باید انجام شود یعنی در حقیقت به صورت روزمرگی با پدیده فرهنگ مواجه می‌شویم. شما وقتی به غرب نگاه می‌کنید می‌بینید یک نظریه کلان فرهنگی در تمام ابعاد زندگی سیاسی، اجتماعی جهان غرب نفوذ کرده و براساس آن همه فعالیت‌ها بازتعریف می‌شوند ولی در اینجا نظریه فرهنگی نداریم و تا زمانی که شورا فاقد این نظریه باشد و به نظریه انتقادی اصحاب رای گذاشته نشود تلاش‌ها ناقص است. ما باید به سمت این نظریه برویم که اولا این نظریات تولید شوند و پیرامون آن گفت‌وگو کنند و پیرو آن همه نهادهای جمهوری اسلامی فعال در عرصه فرهنگ به سمت اجرای آن پیش بروند.
انتهای پیام
