تنهایی؛ همراه همیشگی کودکان تک‌فرزند
کودکان تک‌فرزند شاید تمام محبت و امکانات رفاهی والدین را به خود معطوف کنند، ولی این واقعیت غیراقبل انکار است، که بار سنگین تنهایی را نیز به دوش می‌کشند.
کودکان تک‌فرزند یا کسانی که فقط یک خواهر یا برادر دارند، شاید در رفاه به سر می‌برند؛ همچنین تمام توان، انرژی، توجه و امکانات مادی والدین را در اختیار دارند، اما از تنهایی رنج می‌برند.
این رنج به قدری عمیق و ریشه‌دار است، که تا عمق ثانیه به ثانیه عمر این فرزندان پیش رفته است، زخمی است، که با هیچ مرهمی التیام پیدا نمی‌کند.
همیشه در خیر و شر تنها هستم
افسون کریمی تنها فرزند یک خانواده سه نفره است، که در گفت‌وگو با ایکنا، در پاسخ به این سوال که تاکنون به واسطه تک‌فرزندی با چه مسائلی روبه‌رو شده‌اید، گفت: یکی از آن تجربه‌ها ترافیک و شلوغی زیاد موقع ازدواجم بود، چون تمام کارها را مجبور بودم، خودم به تنهایی انجام دهم، از توزیع کارت دعوت عروسی، خرید و ... تا بقیه کارها را خودم انجام دادم؛ اگر حداقل یک خواهر یا برادر داشتم، به‌طور قطع آن لحظات شیرین‌تر سپری می‌شد، خستگی و کلافگی کمتری داشتم.
کریمی ادامه داد: زمان متاهلی آثار این موضوع بیشتر خودش را نشان می‌دهد، به‌ویژه وقتی والدین دلتنگی می‌کنند، بیمار هستند، انتظار دارند کنارشان باشم، اصلا هم انتظار «نه» شنیدن ندارند، چون هیچ تصوری از این موضوع ندارند، فرزندشان به واسطه شاغل بودن، عهده‌دار شدن مسئولیت همسرداری و خانه‌داری، دغدغه‌های زیادی دارند.
این بانوی جوان با بیان اینکه تصمیم گرفته‌ام، بیش از دو فرزند داشته باشم، گفت: به عنوان کسی که سختی‌های تک‌فرزندی را تجربه کرده‌ام، انتخاب این سبک زندگی را به هیچ زوجی توصیه نمی‌کنم، گرچه این شرایط من باعث نشد، خاطرات تلخ و شیرین به من غلبه کنند، اما این موضوع نسبی بوده و به حالات روحی افراد بستگی دارد.
وی گفت: برخی مواقع مادرم بیمار می‌شود، با توجه به اینکه من در خانه نیستم، پدرم رسیدگی به مادرم را عهده‌دار شده است، چون اگر من بخواهم از مادرم پرستاری کنم، از طرف دیگر امور خانه خودم را رتق و فتق کنم، هم سر کار بروم، واقعا سخت است؛ حتی گاهی مواقع پیش می‌آید، از 24 ساعت فقط دو یا سه ساعت بخوابم، اگر خواهر یا برادری داشتم، حتما ضمن کمک به پدرم، نوبتی از مادرم نگهداری می‌کردیم؛ دوران مجردی سختی‌های خودش را داشت، چون کارهای اداری خانه بر عهده من بود، از طرفی شاغل بودم، رسیدگی به مادر و امور خانه هم طبیعی است، بر عهده من بود.
وی در لابه‌لای صحبت‌های خود به خاطره‌ای اشاره کرد، گفت: یک بار سر شب بود، حال مادرم بد شد، بیمارستان بردیم، برف سنگینی باریده بود، با کلی مکافات و سختی مادرم را اورژانسی بستری کردند، تا ساعت سه نصف شب زیر برف خیس آب شده بودم، نای راه رفتن نداشتم با وجودی که شب سختی را پشت‌سر گذاشته بودم، هشت صبح سر کار رفتم، اگر دو یا سه برادر و خواهر داشتم، هر کدام‌مان یکی از کارها را انجام می‌دادیم، ولی در این اوضاع من تنها بودم، نمی‌دانستم، پدرم را دلداری بدهم، خودم غصه بخورم، یا دنبال کارهای بیمارستان بروم.
کریمی گفت: بنا به تجربه شخصی خودم عرض می‌کنم، به یگانگی خدا قسم، تک‌فرزندی ظلم بزرگی در حق فرزند است، برای خود پدر و مادر هم سخت است، ولی این موضوع را والدین تازه بعد از میان‌سالی متوجه میشوند، آن هم درست زمانی که کاملا دیر شده است؛ از نظر من تعداد فرزند حداقل باید سه به بالا باشد؛ گرچه با این اوضاع سخت اقتصادی، امکان آن بعید است.
تنهایی؛ همراه همیشگی کودکان تک‌فرزند
روحینا منصوری روانشناس کودک و خانواده در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان غربی؛ تنهایی را یک همراه همیشگی و احساس جدایی‌ناپذیری از کودکانی دانست، که خواهر و برادر ندارند.
وی با بیان اینکه این احساس تنهایی از والدین به فرزندان مانند ارث منتقل می‌شود، در یک فرد خلاصه نمی‌شود، گفت: افرادی که خواهر و برادر ندارند، بعد از اینکه بچه‌دار شدند، مدام این علامت سوال در ذهن فرزندان آنها وجود دارد، که چرا «خاله، دایی، عمو و عمه ندارند».
این کارشناس ادامه داد: همین موضوع به ایجاد حس تنهایی در فرزندان والدین تک‌فرزند دامن زده و در نسل بعدی گسترش می‌یابد ما که به داشتن خاندان عریض و طویل عادت کرده‌ایم، شاید ندانیم، داشتن اقوام چه موهبتی است، ولی واقعیت این است، که فامیل و محبت‌های ناشی از آن، در استحکام بنیان روحی افراد تاثیر زیادی دارد.
وی با بیان اینکه، بدون‌تردید فرزندان علاوه بر محبت والدین به چشیدن توجه‌‌های دیگری از جمله خواهر، برادر و اولاد آنها احتیاج دارند، گفت: کسی که از پشتوانه خونی برخوردار است،سیستم ایمنی قوی دارد.
منصوری اضافه کرد: افرادی که از خانواده پرجمعیت، برخوردار هستند، تحمل‌شان در برابر ناملایمات زندگی افزایش می‌یابد این افراد صبور بوده و ذهن خلاق و قدرت ریسک دارند، چون می‌دانند افرادی خالصانه از آنها پشتیبانی می‌کنند.
تک‌فرزندی والدین را نیز افسرده و تنها می‌کند
سیده مریم ناظمی مدیر مرکز مردمی نفس آذربایجان غربی در گفت‌وگو با ایکنا از آذربایجان غربی، گفت: در تاریخ، یکی از مهم‌ترین کارکردهای خانواده فرزندآوری بوده است، در سال‌های اخیر خانواده‌ها به داشتن فرزند کمتر یا یک فرزند ترغیب شدند تک‌فرزندی پدیده جدیدی نیست، اما در جامعه ما هیچ وقت مثل اکنون، به این شدت شیوع نداشت.
این کنشگر جوانی جمعیت خاطرنشان کرد: تک فرزندی باعث می‌شود، به مطالبات فرزند بیش از حد توجه شود، معمولا زیاده‌روی والدین در برآورده کردن خواسته‌های بچه، باعث می‌شود، خانواده‌ها تحت سلطه فرزند قرار گیرند، فرزند هیچ وقت یاد نگیرد، برای رسیدن به اهداف خود باید صبور باشد.
وی با بیان اینکه تک‌فرزندی، والدین را نیز آسیب‌پذیر می‌کند، گفت: در چنین خانواده‌هایی والدین بیشتر به افسردگی مبتلا میشوند، وقتی فرزندان به 30 یا 40 سالگی رسیدند، ازدواج کرده یا مهاجرت می‌کنند، به نوعی تعاملات اجتماعی بیشتر می‌شود، طبیعی است، روابط‌‌شان با والدین به همان میزان و کیفیت سابق نیست.
مسئول مرکز مردمی نفس آذربایجان غربی ادامه داد: افراد تک‌فرزند با دغدغه‌هایی نظیر پرستاری و مراقبت از والدین روبه‌رو هستند، پس نبود خواهر و برادر باعث می‌شود، علاوه بر مسئولیت زندگی زناشویی، مسئولیت‌های شغلی، بار مضاعف دیگری بر دوش داشته باشند.
در آموزه‌های اسلامی، تک فرزندی توصیه نشده، حتی با آن مخالفت شده است در اسلام با رعایت شرایطی، به ازدیاد نسل نیز دعوت شده است، در قرآن کریم تکثیر نسل به عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف از ازدواج معرفی شده است.
گزارش از سونیا بدیع
