Amelde umudun ölçüsü

İnsan asla ümitsiz değildir. Allah’a sığınmaz ve ümidin olmazsa başka insanlardan ümit beklersin. Allah’a ümidi olduğunu iddia eden kimsenin bu iddiasının doğruluğunu onun davranışlarını incelediğimizde görebiliriz.

Nehcü’l Belağa’nın 160. Hutbesi birkaç eksen üzerinde toplanmıştır.

Birinci eksende Allah’ın azametinden ve Allah’a hamd etmemiz gerektiğinden bahseder. Bu bölümde Hz Ali (a.s.) Allah’a olan şükrümüzün farklı olması ve bunun dünyadaki etkisini görebilmemiz gerektiğini söylüyor.

“O'nun hükmü kesin ve hikmet esasıncadır. O'nun rı­zası eman ve rahmettir. İlimle hüküm verir, hilimle affe­der.

Yarabbi! Aldığın ve verdiğin şeylere hamd olsun. Ver­diğin afiyet ve belalara hamd olsun. Seni en güzel şekilde razı edecek, sana en sevimli gelecek, senin katında en makbul olacak hamdla sana hamd ederim. Yarattığın şey­leri dolduracak, istediğin makama ulaşacak bir hamd! Sen­den gizli kalmayacak ve katında hiçbir kusur taşımayacak bir hamdla hamd ediyorum. Sayısı kesilmeyecek, uzunluğu bitmeyecek bir hamdla! Çünkü biz senin azametinin künhünü hakkıyla bilemeliyiz. Ancak biz, Hayy ve Kayyum olduğunu, uyku ve uyuklamanın seni tutmadığını biliyoruz. Sana hiç bir bakış ulaşamaz. Hiç bir göz seni idrak edemez. Sen bütün gözleri idrak eder, bütün amelleri sa­yar; "perçem ve ayaklarından"(Alak: 15-16) yakalar, alırsın. Hakeza sadece senin yarattıklarından gördüğümüz, kudretinden hayrete düştüğümüz, saltanatının büyüklüğünden niteleye­bildiğimiz sıfatlarını bilebiliriz. Bizim haberdar olmadığı­mız, gözlerimizin göremediği, akıllarımızın ulaşamadığı, aramıza perde gerdiğin o gayb âlemi ise çok büyük!

Arşını nasıl diktiğini, mahrukatını nasıl yarattığını, gök­leri havaya nasıl astığını, ırmakları ve su dalgalarını yeryü­züne nasıl yaydığını öğrenebilmek için bakışlarını yönelten, fikrini çalıştıran bir kimsenin gözleri yorulur, aklı karışır, şuuru bulanır, fikri hayrete düşer, şaşa-kalır.”

İkinci eksende insanın korku ve ümidine işaret etmekte. Üçüncü eksende Peygamber Efendimiz’in bizim için bir örnek olduğu ve ona uymamız gerektiğinden dördüncü eksende ise geçmiş peygamberlerin katlandığı zorlukları ele alır. Bu hutbenin sonunda Hz. Ali (a.s.) basit hayatından bahseder. Bu üç bölüm korku ve ümidin devamıdır. Şimdi bu konuya değineceğim:

Hutbe şöyle devam ediyor: ...(Birisi) Allah'a ümit bağladığını iddia ediyor. Allah'ın azametine yemin olsun ki yalan söylüyor. Ümit ediyor da niçin ümidi, ameli ile ortaya çıkmıyor? Her kim ümit eder­se ümidi amelinde ortaya çıkar. Onun ise Allah'a ümitten başka her ümidi amelinde gözükür. Allah'a ümidi ise ku­surludur. Allah korkusu hariç her korkusu yerindedir. Al­lah korkusu ise amellerine yansımadığı için gerçek değildir.

Büyük şeyleri Allah'tan umar ve küçük şeyleri ise kul­dan ümit eder. Ama Allah'a vermediği (değeri) kula veri­yor! Niçin kullara verilen değer şanı yüce Allah'a ver­miyor? Umudunun yalan çıkacağından mı korkuyorsun? Yoksa O'nu umuda layık mı görmüyorsun? Aynı zamanda kullarından birinden korkarsa ona, Allah'a göstermediği saygıyı gösterir. Kullardan korkusu peşin, Rabbinden kor­kusu veresiye iledir. Dünyayı büyük gören, kalbindeki yeri yüce olan, onu Allah'a tercih eden, böylece sadece dünya­ya bağlanan, dünyaya dalıp giden ve dünyanın kulu olan Allah'ın Resulü; Dünyanın çirkinliklerine ve alçaklıkla­rına, dünyaya düşkünlüğün ayıplığına ve kötülüğüne karşı sana güzel bir örnek bir ve delil olarak yeter. Çünkü dünya etrafıyla Peygamber'den alınmış, bütün yönleriyle başkası için hazırlanmıştır. Peygamber onun sütünden kesilmiş ve süslerinden yüz çevirmiştir.

Bir kişi İmam Sadık’ın (a.s.) yanına gelerek  bir kimsenin Allah’tan çok ümidi olduğunu ancak çok günah işlediğini söylüyor. İmam cevaben diyor ki: yani yalan söylüyor ve Allah’tan ümidi yok. Çünkü bir şeyi ümit eden insanın amel ve davranışları ümidi ile mutabık olarak ortaya çıkar. Eğer Allah’ın rahmetinden ümidiniz varsa Allah’ın rahmetini kendinize çekecek şekilde davranmalı ve onun peşinden gitmelisiniz.

Hz. Ali (a.s.) Allah’tan başkasından ümit beklemenin insana fesad ve zarardan başka bir faydası olmadığını sadece Allah’tan ümit edilmesi gerektiğini ve Allah korkusundan başka bir korkunun yanlış olduğunu ve yüreklerde bulunmaması gerektiğini söyler.

Bu yüzden insan bu dünyada Allah’ı düşünmeli korkusu ve umudunu Allah’a tabi kılmalıdır.

Muhammed Rıza Yusufi’nin Nehcü’l Belağa’nın 160. Hutbesinin okunması toplantısındaki konuşmasından alıntıdır.

4144325