قرآن پاسخگوی نسبت بین دین، سنت و تجدد است

به گزارش خبرنگار ایکنا، نخستین محفل بزرگ بانوان قرآنی جهان اسلام با عنوان «خیراتٌ حسان» به همت مکتب قرآنی امام رضا(ع)، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان اوقاف و امور خیریه، بعدازظهر پنجشنبه 31 فروردین مصادف با 29 ماه مبارک رمضان با حضور حافظان و قاریان و بانوان موثر جهان اسلام در حوزه فرهنگ قرآنی در تالار وحدت برگزار شد.

در این مراسم جمیله علم‌الهدی، رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و همسر رئیس‌جمهوری ایران، همسران سفرای کشورهای عراق، اندونزی، ترکیه، فلسطین، لبنان، سوریه و برخی دیگر کشورهای اسلامی حضور داشتند.

در این محفل قرآنی، مائده و مهدیه گنجعلی دو خواهر نوجوان 14 و 10 ساله حافظ و نخبه قرآنی که از سنین کودکی حفظ قرآن را شروع کرده‌اند آیاتی از سوره «حشر» را هم‌خوانی کردند.

همچنین ثنا و حدیث نظری دو خواهر دیگر حافظ قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه که اخیراً در برنامه محفل رسانه ملی نیز حضور داشتند، ضمن تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید، پاسخگوی سؤالات قرآنی سمیه حاجعلی؛ دبیر اجرایی محفل خیراتٌ حسان و کارشناسان حاضر در این مراسم بودند. ثنا نظری که در سن‌ دو و نیم سالگی حافظ قرآن شده است، عنوان کوچک‌ترین حافظ قرآن را به نام خود کرده است.

در ادامه «احد سالم»، رتبه دوم‌ ترتیل کشور عراق و «رقیه محمدجمعه» رتبه دوم قرائت قرآن در عراق و زلیخا از قاریان کشور اندونزی، به عنوان بانوان قاری جهان اسلام و به قرائت آیاتی چند از کلام‌الله مجید پرداختند.

آیا بازگشت به دین اسلام بازگشت به سنت است؟

در ادامه جمیله علم‌الهدی، رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری، ضمن رونمایی از مصحفی که توسط 26 نفر از کاتبان و خوشنویسان کشور کتابت شده، در سخنانی ضمن خیرمقدم به همه بانوان حافظ، قاری و فعال قرآنی که از شهرها و کشورهای مختلف در این محفل حضور داشتند، عنوان کرد: این نوع محفل‌ها پاسخ به یک پرسش بسیار مهم است که این روزها بیشتر مورد توجه است؛ آن هم اینکه آیا بازگشت به دین اسلام، بازگشت به سنت‌های کهن است؟

علم‌الهدی با اشاره به اینکه در پاسخ به این پرسش دو نوع نگاه وجود دارد، اضافه کرد: تصور برخی این است که ارتجاعی رخ داده و طرح احکام و دستورات اسلام در این دوره بازگشت به سنت‌های کهنه است که به‌خصوص در چند ماه اخیر در حوزه عفاف و حجاب شاهد آن بودیم؛ قائلان به این فکر می‌کنند بی‌حجابی و بدحجابی حرکت روبه‌جلو و توسعه و آینده است و حجاب، حیا، عفت و وفاداری و تعهد به خانواده و همسر و شرع، بازگشت به سنت‌های کهنه است.

رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری در ادامه تأکید کرد: برای اینکه بدانیم دین همان سنت است یا اینکه چه نسبتی بین دین و سنت و مدرنیته و تجدد وجود دارد، باید سراغ پاسخ قرآن به این پرسش‌ها برویم.

درنظرگرفتن نمادهای سنتی برای دین در چهاردهه گذشته

علم‌الهدی با اشاره به اینکه طی چهل سال گذشته و خیلی پیش‌ از این، دین معادل سنت معرفی شده است، اضافه کرد: اتفاقاً خیلی از نمادهایی که در سینما، تلویزیون، تئاتر، موسیقی و سایر بخش‌های هنر برای دین در نظر گرفته شده، نمادهای سنتی بوده‌اند و این نگاه را تقویت کرده‌اند که دین همان سنت است. از طرفی خیلی‌ها تلاش کردند که نشان دهند دین و تجدد قابل جمع نیست.

وی با طرح این سؤال که نسبت دین و تجدد چیست یا نسبت دین با تجدد، تساوی، تعارض یا تعامل است؟ عنوان کرد: برخی از آیات قرآن مانند آیات 25 سوره انعام، 31 سوره انفال، 24 سوره نحل و 28 سوره مؤمنون  که عبارت «قالُوا أَساطِيرُ الْأَوَّلِينَ» مدام در آن تکرار می‌شود، نگاه تقابل تجددگرایی و دین را نشان می‌دهد، این نگاهی است که بعضاً الان هم برخی دارند و می‌گویند احکام و دستورات دین برای گذشته است و برای امروز که شرایط تغییر کرده، قابل اجرا نیست.

علم‌الهدی با بیان اینکه در نقطه مقابل سنت‌گرایی با دین تقابل می‌کند، افزود: طبق آیات 24 سوره مؤمنون، 27 سوره شعرا و 167 تا 169 سوره صافات، سنت‌گرایی هم با دین تقابل می‌کند، زیرا حامیان این نگاه به سنت‌های پیشینیان خود پایبندند و فکر می‌کنند دین و پیامبران دنبال قدرت و کشورگشایی و... هستند.

رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری گفت: این آیات نشان می‌دهد که کفر- چه کفر سنت‌گرا و چه کفر تجددگرا- شباهت‌های راهبردی فراوانی با یکدیگر دارند. یکی از این شباهت‌ها این است که هر دو، دست به استهزاء می‌زنند. در همین مسئله اخیر حجاب، بسیاری از تقابل‌ها در قالب استهزاء بود.

علم‌الهدی ایجاد ترس را یکی دیگر از راهبردهای مشترک کفر سنت‌گرا و تجددگرا در تقابل با دین خواند و افزود: کاری که امروز آمریکا و کشورهای همراه و همسو با او در تقابل با جمهوری اسلامی ایران می‌کنند همین ایجاد ترس است، به‌ویژه که هرچه جمهوری اسلامی ایران کمتر بترسد، سعی می‌کنند بیشتر مردم را بترسانند. مثلاً چون در جبهه نترسیدیم، کارزار را به خیابان کشاندند.

وی اعلام خسارت را یکی دیگر از راهبردهای مشترک تقابل کفر با دین اعلام کرد و ضمن بیان مثال‌هایی برای آن، اضافه کرد: چهارمین راهبرد مشترک آن‌ها، مهرفروشی، اعلام دوستی و محبت‌های دروغین است که در اتفاقات اخیر بسیار شاهد آن بودیم. متأسفانه آیاتی از قرآن کریم بیان می‌کند که شما در این زمینه آسیب‌پذیر هستید.

تشریح مفهوم الهیات نفرت

رئیس پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری در ادامه گفت: اگر همه این‌ها را با هم جمع کنیم، موضوعی به وجود می‌آید که من نام «الهیات نفرت» را برای آن انتخاب کردم که در کنار آن، «الهیات تعاون»، «الهیات جبر» و «الهیات اعتباربخشی» وجود دارد که قرآن کریم همه این چهار راهبرد و ضرر و زیان آن‌ها را مفصلاً توضیح می‌دهد.

علم‌الهدی در بخش پایانی صحبت‌های خود ضمن اشاره به نمایش مسیر تکامل انسان در بسیاری آیات قرآن، ازجمله آیات سوره صافات و سوره زخرف، عنوان کرد: از روز اول آفرینش تا روز قیامت مسیر تکامل انسان یکی است که این حرف به فعل الهی در جریان است و فهم در آیات با این موضوع به ما نشان می‌دهد که باید جایگاه خود در این جریان را پیدا کنیم و در مسیر تکامل قرار بگیریم یا مسیر اشتباه را برویم و از چرخه تکامل حذف شویم.

اجرای گروه تواشیح صهبا، متشکل از جمعی از دختران نوجوان کشور و گروه همخوانی ریحانه‌النبی از استان خوزستان از دیگر برنامه‌های این مراسم بین‌المللی بود.

پایان‌بخش این مراسم سه ساعته هم تجلیل از بانوان فعال قرآنی برتر در حوزه‌ای مختلف بود و «زهرا پرویزی»، مدرس و فعال فرهنگی قرآنی در مناطق حاشیه شهر بیرجند، «بشری جبارالکنانی»، مسئول مدارس دینی الکفیل عراق و خادم عتبه عباسیه، «فاطمه عیدی‌پور»، قاری ممتاز، حافظ  و فعال قرآنی اقلید فارس و معلم جهادی سرحدات، «زهرا خادمی»، مجری طرح قرآنی رسول اکرم(ص) در استان لرستان، مسئول مکتب قرآنی امام رضا(ع) در کوهدشت با 12 سال سابقه فعالیت‌های جهادی و مردمی در حوزه توانمندسازی قرآنی و «عذرا عبدالله‌پور»، از کاتبان و خوشنویسان برتر کشور تقدیر و تجلیل شدند.

همچنین پرچم متبرک عتبه حسینیه توسط «بشری جبارالکنانی»، مسئول مدارس دینی الکفیل عراق و خادم عتبه حسینیه و عباسیه به جمیله علم‌الهدی تقدیم شد.