لزوم حضور استانداری و آموزش و پرورش در جلسه شورای توسعه قرآنی قم

به گزارش ایکنا از قم، نشست شورای توسعه فرهنگ قرآنی استان قم به ریاست آیت‌الله سیدمحمد سعیدی، تولیت حرم حضرت معصومه(س)، دبیری امیرعلی عموزاده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قم بدون حضور نمایندگانی از استانداری و اداره‌کل آموزش و پرورش استان، امروز ۱۸ مهرماه، در سالن محراب حرم مطهر بانوی کرامت برگزار شد.

سرآغاز دومین نشست شورای توسعه فرهنگ قرآنی استان قم در سال ۱۴۰۲، تلاوت محمدحسن قنبری هشت ساله و محمدمهدی جعفری ۱۲ ساله از قاریان نوجوان قرآن کریم بود.

بودجه قرآنی صرف آموزش و تولید نرم‌افزارهای قرآنی شود

امیرعلی عموزاده، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان قم با اشاره به پنج مصوبه جلسه پیشین شورای توسعه قرآنی استان بیان کرد: برگزاری جلسه هم‌اندیشی برای تدوین سند راهبردی توسعه فعالیت‌های قرآنی یکی از مصوبات جلسه گذشته بود که متولیان امر و دستگاه‌های دولتی استان برای ارائه نظریات پیش‌قدم شدند، سپس مقرر شد تا بین دبیرخانه شورای توسعه قرآنی و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد استان قم تفاهم‌نامه‌ای امضا شود.

وی ادامه داد: برگزاری اجتماع بزرگ قرآنی در پی اهانت به ساخت مقدس قرآن کریم توسط کفار، دومین مصوبه جلسه گذشته بود که برنامه نورانی و منظمی با حضور مسئولان استانی برگزار شد که آمادگی برای برپایی برنامه‌های مشارکتی وجود دارد. پیگیری تشکیل انجمن خیرین استان، برگزاری طرح چهره به چهره قرآنی و راه‌اندازی مجتمع گردشگری استان قم از دیگر مصوبات جلسه پیشین بود.

عموزاده گفت: بحث بیمه و مالیات مؤسسات قرآنی معضل بسیار بزرگی است که کلیه مؤسسات قرآنی استان با آن درگیر هستند؛ ما در ابتدا باید این معضل را با حضور کارشناسان بیمه و مالیات مورد کارشناسی قرار بدهیم تا بتوان مصوبه‌ای را برای آن تدوین کرد. سهم قرآنی استان قم رقم قابل توجهی است؛ نکته قابل توجه آن است که این بودجه برای نرم‌افزارهای قرآنی باید هزینه شود و‌ کمتر برای سخت‌افزاری و ساختمان‌ها و تجهیزات هزینه شود تا شاهد کمبود بودجه قرآنی نشویم.

ضعف جدی استان قم در فعالیت قرآنی هیئت‌های مذهبی

در ادامه، حجت‌الاسلام مرتضی شعبان‌زاده، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قم بیان کرد: در حوزه کار قرآنی، نقشه راه سازمان، پنج بخش دارد؛ بخش اول سندی است که سازمان در سال ۱۴۰۱ پیش‌نویسی برای آن آماده کرده و از ۱۴۰۲ تا ۱۴۰۶ در آن چارچوب حرکت می‌کند.

وی با بیان اینکه در سازمان دارالقرآن کریم سازمان تبلیغات اسلامی استان با برنامه پنج ساله و با ۱۱ ظرفیت بالقوه در استان حرکت می‌کنیم، افزود: در قم ۱۵۰ خانه قرآنی فعال داریم که در مجموع، ۱۴ هزار نوآموز ۴ تا ۶ ساله دارند که تحت آموزش ۵۰۰ مربی قرآنی آموزش فرا می‌گیرند.

شعبان‌زاده در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های بالقوه استان اظهار کرد: ۵۰ مؤسسه قرآنی در استان مجوز داده‌ایم که عموماً جامعه هدف نوجوانان و جوانان هستند و کمتر به نوآموز می‌پردازند، همچنین ۵۰‌ مؤسسه قرآنی از سوی ارشاد مجوز گرفتند و نیز ۲۰۰ تشکل قرآنی در استان داریم.

وی ادامه داد: حدود ۱۶‌ کانون‌های واحد دارالقرآن در آموزش و پرورش استان داریم واحد قرآن و عترت حرم بانوی کرامت، بسیج استان و دانشگاه شهید محلاتی سپاه از جمله ظرفیت‌های قرآنی استان به‌شمار می‌روند. در دانشگاه شهید محلاتی سپاه، ۷۰۰ نفر آموزش قرآنی را فرامی‌گیرند، همچنین در مراکز قرآنی فراجا در استان سالیانه ۴۰۰ ‌نفر آموزش می‌بینند.

شعبان‌زاده گفت: هیئت‌های قرآنی در استان قم در حوزه فعالیت‌های قرآنی قوی نیستند و در این حوزه ضعف جدی داریم و غفلت کردیم، اما حضور دو هزار هیئت در استان یک ظرفیت بالقوه‌ای است که اگر ۴۰۰ هیئت کار جدی قرآنی انجام بدهند اقدامات مؤثری در حوزه ترویج فرهنگ قرآنی انجام می‌شود. همچنین فعالیت‌های قرآنی ۷۰‌ مساجد استان نیازمند تغییر، تحول و نوآفرینی است تا بتواند در جذب عمومی فعال شود.

وی بیان کرد: مرکز خدمات حوزه‌های علمیه استان پنجمین دوره جشنواره قرآن و عترت را ویژه خانواده‌های طلاب سراسر کشور برگزار می‌کند که اداره‌کل تبلیغات اسلامی قم، مجری آن در استان است. در استان قم ۵۰ هزار طلبه داریم و ۲۳ هزار خانواده طلبه با کار قرآنی مرتبط هستند و حدود چهار هزار نفر از مشارکت‌کنندگان برنامه‌ها و مسابقات قرآنی هستند.

شعبان‌زاده افزود: حاکمیت به‌درستی از ساختارها برای شکوفاسازی استعدادهای قرآنی بهره‌مند نمی‌شود. نهاد تعلیم و تربیت نهاد جدی است که باید در حوزه استعد‌ادیابی قرآنی ورود جدی داشته باشد، اما متأسفانه از این امر غفلت شده است. دانش‌آموزان از نهاد تعلیم و تربیت بهره قرآنی نمی‌برد.

وی با بیان اینکه تربیت مربیان دینی و قرآنی در آموزش و پرورش در دستور کار ما قرار دارد، افزود: 500 هزار خانواده در استان داریم که ۱۰ درصد ظرفیت مادری برآورد می‌شود، طرح ما این است که از ۱۴ هزار نوآموز مؤسسه قرآنی به ۱۴ هزار مادر قرآنی برسیم.

مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قم با اشاره به طرح تربیت مربی کودکان انس با قرآن اظهار کرد: برای اینکه نهاد خانواده قرآنی شود باید مادران استان را مربی قرآن کنیم به‌همین منظور، ۶۲ ساعت سرفصل و منبع برای این طرح تدوین شده است که به‌زودی اجرایی می‌شود. برای ۲۳ هزار خانواده طلاب دوره تربیت روخوانی و روانخوانی قرآن ‌ویژه مادران و دختران برگزار می‌کنیم که فراخوان این طرح تا پایان مهرماه اعلام شده است.

شعبان‌زاده با اشاره به چهار حوزه مورد توجه اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان گفت: اولین حوزه ساماندهی حفاظ کشور است که در سامانه مدون آموزش‌های عمومی بارگذاری شده است و حافظان با گذراندن این دوره می‌توانند گواهی دریافت کنند همچنین آموزش‌های خصوصی حفظ نیز در این سامانه است. مقیاس آموزش ما ضعیف است یعنی تعداد افرادی که در آموزش‌های عمومی سازمان هستند، بیشتر از ۱۴ هزار نفر نشدند و در این بخش ضعف و کاستی داریم.

وی با بیان اینکه برپایی محافل و کرسی‌های تلاوت در مساجد از دیگر اقدامات سازمان است، ادامه داد: کل بودجه فعالیت‌های قرآنی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان قم در سال ۱۴۰۲، ۵۰۰‌ میلیون تومان است که برای ظرفیت‌های قرآنی استان بودجه قابل توجهی نیست. سهم بودجه‌های فرهنگی و قرآنی را باید در استان قم احیا کنیم و نسبت به این موضوع از استانداری مطالبه‌گری داشته باشیم.

مهدی پیوندزنی، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت رصدگر عمق آسمان بیان کرد: برای تشکیل انجمن خیرین قرآنی با کمک همکاران اداره‌کل ارشاد قم نامه‌هایی به اداره‌کل اوقاف و سازمان تبلیغات ارسال شد تا براساس اساسنامه مصوب شده، نمایندگان خود را معرفی کنند و هفته آینده با حضور نمایندگان جلسه‌ای برگزار می‌شود. امیدواریم با تشکیل شدن این انجمن گام‌های مؤثری در راستای آموزش، تبلیغ و ترویج فرهنگ قرآنی برداشته شود.

پیوندزنی افزود: برای اجرای طرح تبلیغ چهره به چهره قرآن کریم، با حجت‌الاسلام شعبان‌زاده، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان قم، جلسه‌‌ای داشتیم که با توجه به اقدامات گسترده کانون مساجد بتوانیم از ظرفیت‌های نیروهای جهادی طلاب فعال در استان برای توسعه فرهنگ قرآن نیز بهره‌مند شویم. امیدوارم دبیرخانه این طرح را در سازمان تبلیغات تشکیل بدهیم.

وی ادامه داد: برای اجرای این طرح در سطح استان نیازمند تولیدمحتوا هستیم، به‌طور مثال یکی از تولیدمحتواهای این طرح در حوزه توحید و خداشناسی برنامه‌های مختلفی در قالب فیلم‌های کوتاه در دستور کار قرار گرفته است. همچنین برای طرح اقتصادی مجتمع گردشگری نجوم قرآن، با استانداری رایزنی‌هایی کردیم و براساس نظریات کارشناسان این حوزه قرار شد تا نامه راه‌اندازی این مجتمع به اداره امور مالیاتی استان ارسال و مخارج و هزینه‌های آن برآورد شود.

پیوندزنی اظهار کرد: همه مؤسساتی که بخواهند فعالیت‌های خوبی انجام بدهند با مشکلاتی از قبیل بیمه تأمین اجتماعی مواجه می‌شوند. اخیراً یکی از مسئولان قضایی کشور نامه‌ای درباره موضوع 16/67 برای مؤسسات فرهنگی بسته شده و نسبت هزینه‌های آن‌ها دریافت می‌شود، مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد اما این امر محقق نشده است.

وی گفت: براساس بخشنامه بیمه تأمین اجتماعی، این ارگان باید 17 درصد از هزینه مؤسسات قرآنی را اخذ کنند به‌عنوان حق بیمه‌ای که به هیچ‌کس بیمه نمی‌دهند؛ راه حل کوتاه مدت این مشکل آن است، همانگونه مربیان قرآنی عضو صندوق اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر شدند، مؤسسات قرآنی هم عضو این صندوق شوند.

حجت‌الاسلام و المسلمین حسین یوسفی، مدیر مؤسسه قرآنی نور‌القرآن و اهل بیت(ع) بیان کرد: این مؤسسه از سال ۸۸ با هدف راه‌اندازی پایگاه‌های قرآنی در مناطق محروم کشور برای برگزاری‌ دوره‌های آموزشی قرآن کریم برپا شده است. جلسات عمومی قرآن، کارگاه قرآن و حدیث، جلسات سیار زنانه، برپایی جلسات خانگی قرآن و کارگاه آموزشی روش انس با قران از جمله فعالیت‌های این مؤسسه به‌شمار می‌رود.

وی با اشاره به اینکه تاکنون ۲۸۵ مربی قرآنی و چهار هزار و ۲۵۰ قرآن‌آموز با این مؤسسه مرتبط بودند، ادامه داد: در بیش از ۳۰‌ نقطه کشور پایگاه قرآنی راه‌اندازی کردیم که این مناطق غالباً محروم بوده و هیچ سازمان و نهادی تاکنون فعالیت قرآنی و فرهنگی در آن مناطق برگزار نکرده است.

مدیر مؤسسه قرآنی نور‌القرآن و اهل بیت(ع) تصریح کرد: بستر کار فراوانی در مؤسسه داریم اما برای گسترش فعالیت‌هایمان در مناطق روستایی ویژه بانوان نیازمند حمایت و کمک هستیم.

ضعف مدیریتی فعالیت‌های قرآنی در آموزش و پرورش

حبیب‌الله عزیزی، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی ‌قرآن و عترت آیات هدایت قم و عضو هیئت مدیره اتحادیه قرآن و عترت استان اظهار کرد: خروجی عملکرد مدیران قرآنی در کشور مشخص نیست، زیرا هیچ سازمان و نهاد آماری برای میزان سنجش خروجی و عملکرد مدیران قرآنی وجود ندارد.

وی افزود: مشکل جدی در آموزش قرآن کریم، روخوانی قرآن کریم است که بدون شک یکی از ریشه‌های جدی این مشکل، ضعف تعلیم و آموزش قرآن در آموزش و پرورش است. اگر آموزش و پرورش به‌درستی آموزش قرآن را انجام بدهند ما نباید مشکل آموزش قرآن داشته باشیم. همان‌گونه که مشاهده می‌شود در جلسات شورای توسعه قرآنی استان علی‌رغم دعوت از آنان، معمولاً نماینده‌ای از آموزش و پرورش استان حضور پیدا نمی‌کند.

عزیزی بیان کرد: مشکل قرآن ما در آموزش و پرورش بودجه و نیروی انسانی نیست بلکه ضعف‌های مدیریتی در حوزه فعالیت‌های قرآنی است، در حالی که باید آسیب‌شناسی فعالیت‌ها و آموزش‌های قرآنی در مدارس استان باید با حضور کارشناسان قرآنی انجام شود. اگر مسائل آموزش قرآن در حوزه مدیریت برطرف شود، باید به سراغ معضل جدی مربی تخصصی قرآن کریم برای آموزش قرآن در مدارس برویم.

علی‌اصغر شعاعی، دبیر کمیته مردمی شورای توسعه فرهنگ قرآنی استان قم بیان کرد: معرفی مشاور قرآنی استانداری و مطالبه‌گری برای افزایش سهم قرآنی استان باید پیگیری شود و از تجربیات استان‌های دیگر که مشاور قرآنی منصوب شده است، بهره‌مند شویم.

آیت‌الله سعیدی، رئیس شورای توسعه فعالیت‌های قرآنی در پایان دومین جلسه شورای توسعه فرهنگ قرآنی استان قم در سال 1402، خواستار حضور نماینده‌ای از اداره‌کل آموزش و پرورش استان قم در جلسات بعدی این شورا به‌منظور به اشتراک گذاشتن ظرفیت‌های بالقوه مدارس برای گسترش فعالیت قرآنی و انعقاد تفاهم‌نامه همکاری دراین خصوص شدند.

یادآور می‌شود، در پایان، مصوبات این جلسه به‌صورت رسمی اعلام شد تا نهادهای مختلف بتوانند به‌صورت مدون پیگیر مصوبات قرآنی استان باشند.

گزارش از محدثه نعیمی‌فرد