به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا)، موضوع این هفته برنامه درسهایی از قرآن، «راههای پیشگیری از جرم» بود که در این جلسه، گسترش راههای حلال، پیش از بستن راههای حرام، نیاز انسان به خنده و شادی، توجه همسران به نیازهای یکدیگر، ناقص الخلقه ها؛ محصول ظلم یا جهل والدین، عدالت میان فرزندان در محبت، پیشگیری از گسترش اختلافات خانوادگی و بزرگترین آیه قرآن برای جلوگیری از اختلافات در معاملات مورد بررسی قرار گرفت.
حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی، رئیس ستاد اقامه نماز کشور طی سخنانی در این جلسه درباره راهکارهای پیشگیری از جرم، گفت: با تأملی در دین اسلام با راهکارهای بسیاری در رابطه با پیشگیری از جرم، آشنا میشویم، به عنوان مثال، توحید، به نوعی پیشگیری از طاغوت است، همچنین نبوت و امامت، پیشگیری از این است که انسان سراغ افراد غیر معصوم برود، نماز نیز نوعی پیشگیری است. «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَر» (عنکبوت/45)
وی با بیان این که حدود 46 نکته حقوقی در نماز وجود دارد، اظهار کرد: نماز در 46 مورد با حقوق مردم رابطه دارد، مثلاً نماز و حق کودک، نماز و حق همسر، نماز و حق والدین، نماز و حق همسایه، نماز و جامعه، نماز و حیوان مثلا اگر سگی تشنه است، شما حق نداری وضو بگیری، باید آب را به سگ بدهی و تیمم کنید.
حجتالاسلام قرائتی بیان کرد: اگر پدر و مادر گفتند که در خانه پیش من بنشین و مسجد نرو، دختر و پسر حق ندارد مسجد برود، اگر خانمی در خانه میترسد، خانه نیز بیرون شهر است، یا همسایهها نیستند، خلوت است به هر حال به یک دلیلی این خانم میترسد، شما حق نداری مسجد بروی، در خانه نماز بخوان، پیامبر(ص) نمازش را طولانی کرد، گفتند یا رسولالله طولانی اش کردی؟ فرمود: این کوچولوها روی کمرم رفتند بازی کنند، میخواستم بازی بچهها بهم نخورد.
گسترش راههای حلال برای جلوگیری از وقوع جرم
وی با اشاره به این نکته که اگر میخواهیم جلوی جرم را بگیریم، باید راههای حلال را باز بگذاریم، عنوان کرد: خداوند در قرآن می خواهد به حضرت آدم(ع) بگوید: گندم نخور! اول یک راه حلالی را باز می کند، می گوید: «وَ کُلا مِنْها رَغَداً حَیْثُ شِئْتُما» (بقره/35) آدم و حوا! «کلا» بخورید! «مِنْها رَغَداً حَیْثُ شِئْتُما» هر چه میخواهید بخورید، بعد میگوید: این یکی را نخورید، یعنی یک راه حلالی را باز میکند، میگوید: این خوردنیها اینها هست، بخور! ولی آن یکی را نخور! وقتی حضرت لوط(ع) میخواست به مردم بگوید: مرتکب جرم نشوید، گفت: دختر دارم و دخترهایم را عقد میکنم و به شما میدهم، «هؤُلاءِ بَناتی» اینها دخترهای من هستند، «هُنَّ أَطْهَرُ لَکُمْ» (هود/78) ازدواج، پاک است، «وَ لا تُخْزُونِ فی ضَیْفی»، اینها مهمانان من هستند، کار به مهمانان من نداشته باشید، یعنی وقتی میخواهد جلوی لواط را بگیرد، راه ازدواج را پیش میکشد.
نیاز انسان به خنده و شادی
قرائتی درباره نیاز انسان به خنده و شادی، افزود: ما یک خنده حلال باید به مردم بدهیم که مردم وقتی میخواهند بخندند، گرفتار جرم نشوند، فردی خسته شده است، میخواهد بخندد! پیغمبر(ص) یک بار خیلی خسته بود، گفت: فلانی کجاست که بیاید و من را بخنداند؟ یک روز یک عربی آمد به پیغمبر(ص) گفت: این خرماها هدیه! پیغمبر(ص) هم تشکر کرد، خوشحال شد و خرما را خورد، وقتی خورد، گفت: پولش را بده ببینم! اول گفت: هدیه! وقتی خورد، گفت: پولش را بده! حضرت خنده اش گرفت، این خاطره بود، یک بار که پیغمبر(ص) خسته شده بود، گفت آن عرب پیدا شود و باز ما را بخنداند.
وی اظهار کرد: یکی از مراجع بزرگوار، آخر عمرشان یک گرفتگی پیدا کردند که پزشک گفت: یک کسی باید بیاید و ایشان را بخنداند، خنده، درمان است، نه فرح! بعضیها کارشان دلقکبازی است، اصلاً نگاه که میکنی، دلقک است، ما خلیفه خدا هستیم، دلقک نیستیم، من، خودم دو سه بار، در بحثهایم به طور طبیعی میخندانم، ولی من را میبینند نمیگویند: آقای قرائتی جک گو! میگویند: آقای قرائتی، معلم درسهایی از قرآن! یعنی لقب من، اسلامی و قرآنی است، منتهی در بحثهایم یکی دو مرتبه هم میخندانم، مردم، خنده حلال و ازدواج آسان میخواهند.
حجتالاسلام قرائتی گفت: به جوان میگوییم، مطالعه کن! میگوید، آقا شما شکمتان سیر است، شما میدانی کتاب چند است؟ باید انتشارات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مسئولان چاپ و نشر، دو نوع کتاب چاپ کنند، یک کتاب گران برای هر کسی که پول دارد، یک کتاب ارزان برای هر کسی که پول ندارد، یعنی نباید کسی که پول ندارد، محروم شود، به دو صورت میشود، یک کتاب را چاپ کرد، با یک قیمت پایین یا با ده برابر آن قیمت چاپ کرد.
وی ضمن تأکید بر ساده برگزار کردن مهمانیها، تصریح کرد: پذیرایی، هم می شود با یک آش ساده ای، افراد دور هم جمع بشوند، آش بخورند، صفا کنند، بگویند و بخندند، مثل اینکه مادران ما همین کار را می کردند، بچه بودم، مادر ما یک دیگ آش می پخت، همه همسایهها دور هم جمع میشدند، حالا نوههای ما میخواهند مهمانی کنند، یک پروژه است، اصلاً وقتی میخواهند مهمانی کنند، انگار میخواهد یک حادثهای رخ بدهد، «اللَّهُمَّ أَغْنِنِی بِحَلَالِکَ عَنْ حَرَامِکَ» (بحارالأنوار/ج92/ص301) بچه، بچه میخواهد، اگر هم بازی دارد، که با هم بازیاش بازی میکند، حالا اگر یک بچه میخواهد بازی کند، هم بازی ندارد، خوب احساس کمبود میکند، پیغمبر(ص) و اسلام دستور داده است که پدرها و مادرها برایش بچه بشوند، «من کان له صبی فلیستصب» (نهج البلاغه/ج16/ص62) یعنی خودت را بچه کن، بچه میخواهد صدای بزغاله کنی، صدای بزغاله کن، میخواهد چهار دست و پا راه بروی، بیاید کول تو، بیاید روی کولت، بچه نیاز دارد، نیازش به طور طبیعی است.
توجه همسران به نیازهای یکدیگر
رئیس ستاد اقامه نماز کشور در رابطه با توجه همسران به نیازهای یکدیگر، گفت: در رابطه با آرایش زن و شوهر، حدیث داریم، مردها طوری رفتار نکنید که وقتی زن شما از کنار مردی رفت که بوی عطر خوبی داشت، زن بگوید، خوش به حال زنها! چه شوهرهایی دارند؟ ما شوهرمان میآید، دستهایش بوی پی میدهد، لبش بوی سیگار میدهد، حدیث داریم اگر مردی به خودش نرسد، زنش فاسد شد، مقصر مرد است، یعنی آرایش مرد، پیشگیری از این است که زن، فاسد شود، آرایش زن هم همین طور است، بعضی از زنها، بدترین لباس را برای شوهرشان میپوشند، هروقت میرود مهمانی و عروسی، لباس خوب میپوشد، اگر مرد برای زن، خودش را آرایش کند و زن خودش را برای مرد، آرایش کند، این ها موجب جلوگیری از فحشا و جرم است.
ناقصالخلقهها، محصول ظلم یا جهل والدین
وی همچنین در مورد پیشگیری از معلولیت ها در فرزندان، بیان کرد: بعضی از بچه هایی که ناقص الخلقه هستند، به خاطر این بوده که پدرش مست بوده، شکم پر بوده، در حمام بوده و یا در یک شرایطی بوده که نباید آمیزش جنسی می کرده، دامادها و عروس ها باید دوره ببینند که در چه شرایطی بچه زال می شود، بچه نابینا می شود؟ بچه کودن می شود؟ با چه غذایی؟ در چه شرایطی؟ در چه مکانی؟ این سفارش ها را باید انجام بدهیم، برخی می گویند، حالا پدرش یک اشتباهی کرد یا مادرش یک اشتباهی کرد، بچه چرا باید تا آخر عمرش خلاف شود؟ من این را یک وقت مثل زدم، اینجا هم برای شما می گویم.
حجتالاسلام قرائتی افزود: اگر شما یک تنوری را داغ کردید، آتشی هم روشن شد، تنور داغ شد، یه چانه خمیر به نانوا دادید، یک چانه خمیر تلخ دادید، یک چانه خمیر شور دادید، یک چانه خمیر شیرین دادید، نانوا چه میکند؟ خمیر تلخ را میگیرد، شروع میکند به تنور میگذارد، وقتی زد، قهراً نان تلخ می شود، خمیر شور هم نان شور، خمیر شیرین هم نان شیرین، هر خمیری بدهی، همان نان را میگیری، نطفه مست، بچه چپه! حال، برخی میگویند، بچه چه گناهی دارد؟ پدر و مادر خلاف کردند، بچه چرا باید بازخواست شود؟ من هم میگویم: بچه گناهی ندارد، خدا چه گناهی دارد؟ تو میخواهی خمیر شور بدهی، نان شیرین بگیری؟ اینجا دو تا بیگناه داریم، یکی بچه، یکی خدا، مقصر پدر و مادر هستند.
وی با ذکر مثالی دیگر اظهار کرد: من در سر شما سنگ میزنم، مقصر من هستم ولی خوب سر شما میشکند، همه ظلمها مقصر کس دیگر است، ظالم کس دیگر، مظلوم کس دیگر، حال سؤال میشود که خدا نمیتواند این خمیر شور را شیرین کند؟ چرا خدا میتواند، نمیشود شما تخم هندوانه بکاری و خربزه برداری، خوب پس اگر این طور است بنده سنگ در سر شما میزنم، تا سنگ زدم، بگویم: خدا نمیتوانست این سنگ را نزدیک پیشانی شما پنبه کند؟ نمیشود این استخوان شما چدن شود؟ چرا، ولی بنا نیست که من سنگ بزنم، خدا هر لحظه همه هستی را بر هم بریزد، نگاه کند کی اشتباه میکند، مثل دعای آن پسر میشود، یک پسری در جغرافی نوشته بود که مثلاً کوه هیمالیا نیشابور است، اقیانوس اطلس مراغه است، آمد و رفت در اتاق گفت: خدایا، کوه هیمالیا را نیشابور بگذار، اقیانوس اطلس را مراغه بگذار، مادرش گفت: چه میگویی؟ گفت: آخر من اشتباه کردم، حالا به خدا میگویم بیا درستش کن.
وی با بیان این که بنا نیست که ما اشتباه کنیم و خدا درستش کند، افزود: یک سری از معلولیتها بر اثر مراعات نکردن یک سری روایات است، شما خبر دارید، میدانید ما چند هزار روایت برای غذا داریم؟ هیچ میدانید اسم عدس در روایت آمده است، اسم لوبیا آمده است؟ اسم نخود آمده است؟ اسم کرفس آمده است؟ همچنین اسم کاهو، تره، ترب، نمک، گوشت، پرنده، گوسفند، شیر و خیلی از چیزهایی که میخوریم، اسمهایش در روایات آمده است که باید مراعات کرد.
این استاد درسهایی از قرآن اظهار کرد: فردی میگفت: من پسرم نابغه است، گفت: چیه؟ گفت: هجده ساله است، تازه به پدرش میگوید: مامان، حالا یک جایی هم ما خوابمان برده است، حالا که بیدار شدیم، بسم الله! ما روایاتی بسیار مربوط به غذا خوردن داریم، بعضی از روایتها که ضعیف است، کنار بگذاریم، آن روایتهایی که سندش معتبر است، همه را به دانشکده علوم بدهیم، راز اینها را کشف کنند، اینها راز دارد.
عدالت میان فرزندان در محبت
وی با بیان این که یکی از راههای پیشگیری از جرم، محبت مساوی است، گفت: بچهها به هم حسود هستند، چرا؟ برای اینکه پدر و مادرها یکی را میبوسند، یکی را نمیبوسند، به یکی محبت میکنند و به یکی نمیکنند، این بچه عقدهای میشود، بچههای یعقوب گفتند: یوسف پیش پدرمان محبوبتر از ماست، حالا که محبوبتر است باید این یوسف را سر به نیست کنیم، در چاه بیاندازیم، آنوقت دیگر پدر ما یوسف را نبیند، وقتی یوسف نبود، تمام حواسش جمع ما میشود، «یَخْلُ لَکُمْ وَجْهُ أَبیکُمْ» (یوسف/9) «یَخْلُ» یعنی خالی می شود، «وَجْهُ» صورت پدر ما خالی میشود، یعنی دیگر ما جای یوسف را پر میکنیم.
حجتالاسلام قرائتی عنوان کرد: پدر و مادر باید بچهها را یک طور قرار بدهند، اگر برای دختر دوم جهیزیه میخریم، به دختر اول بگوییم: هرچه برای تو میخریم، برای این هم میخریم، یعنی طوری باشد که دختر در خانه احساس نکند بابا به او داد و به ما نداد، پیشگیری از حسادت خواهر و برادر با عدالت... پدر و مادر اگر عادل باشند، حتی حدیث داریم که اگر در وصیت کسی وصیتش عادلانه نباشد، مثلاً بگوید: به او اینقدر بدهید، به دیگری اینقدر بدهید، این از گناهان کبیره است، پدر و مادر باید عادل باشند.
وی با ذکر مثالی دیگر بیان کرد: یک زنی داشت میرفت، دو تا بچه بغلش بود، یعنی این طرف و آن طرفش دو تا بچه بود، سه تا خرما داشت، یک خرما به یکی داد، یک خرما به دیگری داد، آن خرمای سوم را به دقت نصف کرد که عدالت شود، نصفش را به این داد، نصفش را به دیگری داد، حضرت امیر(ع) صحنه را که دید، فرمود: خانم تو به خاطر این روح عدالتی که داری، اهل بهشت هستی، که حتی یک خرما را با دقت نصف کردی، چه کنیم بچههای ما حسود نشوند؟ به آنها محبت و با آنها مشورت کنیم.
این استاد درسهایی از قرآن افزود: مسئولان مملکتی به قول امروزیها میگویند: پاسخگو، هرکسی بیاید میگوید: آقا ما این کار را کردیم، این کار را کردیم، این موفقیت را داشتیم و اینجا هم شکست خوردیم، مردم به دولت خوشبین می شوند، می گویند: ببین این آمد عذرخواهی کرد، وقتی از مردم عذرخواهی نمیکنی، بدتر میشود.
حجتالاسلام قرائتی تصریح کرد: یک کسی منبر بود، اسم یک کسی را برد، مرحوم شده بود، آدمی که مرحوم شده باید گفت: «قدس سرّه»، یعنی خدا او را رحمت کند، ایشان گفت: فلانی خدا عمرش را زیاد کند، به جای اینکه بگوید خدا رحمتش کند، گفت: خدا عمرش را زیاد کند، بعد دید اشتباه کرده است، گفت: نخیر ایشان نمرده است، کسی که یک چنین کتابخانهای داشته باشد، نمرده است، عمرش را زیاد کند، کسی که مسجد می سازد نمرده است، هرچه بیشتر گفت، بدتر شد، از اول بگو آقا اشتباه کردم، آمدم بگویم: «قدس سرهّ» گفتم: خدا عمرت را زیاد کند، اگر یکوقت یک کسی اشتباه کرد، راحت بگوید: اشتباه کردم، طوری نیست، عذرخواهی کند، جلوی خیلی از حرف ها گرفته می شود.
پیشگیری از گسترش اختلافات خانوادگی
وی با بیان این که مسأله اختلافات، هم مسأله مهمی است، اظهار کرد: قرآن میگوید: همین که خوف دارید که زن و شوهر با هم درگیر شوند و «وَ إِنْ خِفْتُمْ» نمی گوید: «و ان وقع» این را پیشگیری می گویند، اگر نگران هستید، «وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما» فوری بلند شوید قیام کنید، «فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها» (نساء/35) زن و شوهر یک گفت وگوهایی دارند که آدم نگران است این گفتوگوها به شقاق برسد، یعنی دو تکه شوند، میگوید: فوری پیشگیری کنید، قبل از اینکه به دادگاه برسد، یک شاهد از فامیل مرد، یک شاهد از فامیل زن بیایند، بنشینند، کدخدامنشی حل کنند، آنوقت فایدهاش چیه؟ فایده دادگاه خانوادگی یا کدخدامنشی، سرعتش است، وقتی دادگاه خانواده میروی، میبینی باید چند ماه بدوی، دقت دارد، چون فامیل، فامیل را میشناسند، قاضی که حالات دختر و پسر، عروس و داماد، زن و شوهر را نمیداند، بنابر این این روش، سرعت دارد.
حجتالاسلام قرائتی عنوان کرد: من یک روز به آیتالله العظمی گلپایگانی، خدا رحمتش کند، گفتم: تمام طلبههای مدرسه شما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مفید بودند، آخوند بیفایده در مدرسه شما نبود، فلانی، فلانی، فلانی، اسم بردم، گفتم: همه این ها طلبه مدرسه شما هستند، بعضیهایشان هم امام جمعه شدند، نویسنده شدند، بعضیهایشان مجتهد شدند، ایشان میدانید چه گفت؟ خدا رحمتش کند، گفت: وقتی من کمک به طلبه میکنم، عین مادری که به بچهاش شیر میدهد، روی عشق این کار را میکنم، عشق خیلی مهم است.
وی تصریح کرد: یک کنگره بینالمللی پزشکی بود، از جای دیگر هم آمده بودند، بنده هم دعوت کردند، برای اینکه طب را از نظر قرآن و روایت، آیاتش را بخوانم، ما نشسته بودیم که نوبت ما شود، یک پزشکی داشت مقاله میخواند، گفت: یک پژوهش و تحقیقی کردند، اگر یکی غذا میخورد، با عشق غذا بخورد، با اشتها نگاهش کنی، شما هم گرسنهات میشود، اما اگر کسی اشتها ندارد، فیلم بازی میکند غذا میخورد، شما نگاهش میکنی، گرسنهات نمیشود، یعنی اشتهای درونی، اثر میگذارد.
رئیس ستاد اقامه نماز کشور بیان کرد: آن خانوادهای که با هم قهر هستند، از فامیل میآیند، آن فامیل دلشان به حال این عروس و داماد میسوزد، این سوز درونی کار خودش را میکند، ولی زن و شوهر از یک شهر، قاضی از یک شهر دیگر، این سوز ندارد، چون سوز ندارد، اثر هم ندارد، برای پیشگیری از اختلافات خانوادگی، کدخدامنشی قصه را حل کنید.
وی بیان کرد: برای پیشگیری از یک سری از گناهان، باید از قبل اقدام کرد، یعنی مثلاً خلوت با اجنبیه، وقتی خلوت با اجنبیه هست، قرآن راجع به شیطان میگوید: گام به گام جلو میآید، اول نگاهش میکنیم، بعد شوخی میکنی، دست میدهی، بعد همین طور یک ذره یک ذره، تا شما را به جایی ببرد که خودش میخواهد، و لذا گفته: «خُطُوات»، «خطوه» یعنی گام، «خُطُواتِ الشَّیْطان» (بقره/168) یعنی شیطان گام به گام، ساعت اول نمیگوید: از خواب بلند شدی، برو هروئینی شو، اول میگوید: حالا یک سیگار طوری نیست، بعد میگوید: یک بست هم طوری نیست، آدم با یک بست معتاد نمیشود، یک ذره یک ذره، گام به گام! خلوت با اجنبیه گیر دارد، زن نامحرم است، نمیتوانی در خانه نماز بخوانی، در بسته باشد، نمیشود، باید در باز باشد، اینها پیشگیری است.
بزرگترین آیه قرآن برای جلوگیری از اختلافات در معاملات
حجتالاسلام قرائتی با اشاره به آیه قرآن برای جلوگیری از اختلافات، گفت: در قرآن هیچ آیهای از این بزرگتر نیست، هیچ جای قرآن آیهای نداریم که یک صفحه باشد، بزرگترین آیات قرآن برای پیشگیری از اختلاف در معاملات است، خوب چرا اینقدر دقت کردیم؟ بنویسید، سواد ندارید، کاتب بگیرید، کاتب ناز نکند، کاتب چیزی را بنویسد که بدهکار میگوید، بدهکار تقوا داشته باشد، کمش نگذارد، اگر بدهکار لال است یا خل است، ولی او، ولی او عادل باشد، ولی او حق بگوید، شاهد هم بگیرید، شاهد هم ناز نکند، خوب این همه دستور برای چه است؟ میگوید: این دستورها به خاطر این است که «ذلِکُمْ أَقْسَطُ عِنْدَ اللَّهِ وَ أَقْوَمُ لِلشَّهادَةِ وَ أَدْنى» (بقره/282) به خاطر محکمکاری است، برای اینکه بعد اختلاف نشود.
وی افزود: اگر این زن و شوهرها یک مقدار همدیگر را تحمل کنند، نصف این پرونده های دادگستری حل میشود، از پیغمبر(ص) یاد بگیرید، به پیغمبر(ص) گفتند: «إِنَّا لَنَراکَ فی سَفاهَة» (اعراف/66) تو سفیه هستی، فرمود: «لَیْسَ بىِ سَفَاهَةٌ» (اعراف/67) نه من خل نیستم، به پیغمبر(ص) گفتند:«إِنَّا لَنَراکَ فی ضَلالٍ مُبینٍ» (اعراف/60) تو منحرف هستی، فرمود: «لَیْسَ بىِ ضَلَالَة» (اعراف/61) نه من منحرف نیستم، ما هم باید یک مقدار تحمل کنیم.
این استاد درسهایی از قرآن اظهار کرد: برای پیشگیری از اختلافات، اسناد تجاری را با دقت تنظیم کنیم، برای پیشگیری از اختلافات از فامیل زود بیایند قصه را حل کنند به دادگاه خانواده کشیده نشود، برای پیشگیری از غذای حرام، غذای حلال بدهیم، برای پیشگیری از جرم باید لقمهها حلال باشد، لقمه حرام انسان را مجرم میکند، بالاترین جرم، کشتن امام حسین(ع) است، روز عاشورا فرمود: شما که جمع شدید مرا بکشید، چون لقمه حرام در شکمتان است، اگر میخواهید جرمی نشود، باید لقمهها را حلال کرد، یعنی وضع اقتصادی، وضع سیاسی، وضع آموزش و پرورش، فرهنگی، اگر همه دست به دست هم دهیم، جرم کم میشود، در غیر این صورت کاهش جرم و پیشگیری از جرم، کار یک فرد و گروه نیست.
وی در پایان با ذکر دعا عنوان کرد: خدایا هرچه خلاف کردیم، جرم ما را ببخش و بیامرز، ملت و دولت ما را حمایت کن، لطف کن که ما روز به روز جرممان کم شود، خدایا خودت تقوای قوی که ما را از همه گناهان حفظ کند، به همه ما مرحمت بفرما.