هنر قرآن، فرهنگ‌آفرینی است/ تبیین ماجرای ازدواج پیامبر با زینب بنت جحش
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث با بیان اینکه هنر قرآن فرهنگ‌آفرینی و مبارزه با خرافات است، به تبیین ماجرای ازدواج پیامبر با زینب که مستمسک برخی افراد برای تهمت به پیامبر(ص) شده پرداخت.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی، شب گذشته، 9 آبان در سلسله جلسات تفسیری خود با موضوع پاسخ به شبهات جدید قرآنی به موضوع ازدواج پیامبر با زینب بنت جحش پرداخت و گفت: اصل این شبهه توسط نویسنده کتاب نقد قرآن و بسیاری از مستشرقان و به نقل از منابع غیرمعتبر مانند تفسیر طبری مطرح شده است.
وی ادامه داد: اصل این شبهه این است که پیامبر (نعوذبالله) زینب که مدتی زن زید، پسرخوانده پیامبر بود و پیامبر در یک دفعه ای که به منزل ایشان رفته بود عاشق او می شود و سرانجام زن پسرخوانده خود را بعد از طلاق تصاحب می‌کند بنابراین پیامبر اسلام آن طور که گفته می‌شود انسان پاکی نبوده است. زید غلام حضرت خدیجه بود که ایشان به پیامبر بخشید و پیامبر نیز او را آزاد کرد و از آن جا که او را خیلی دوست داشت و جزء نفرات اولی بود که به پیامبر ایمان آورد پیامبر به زینب، دخترعمه خود اصرار کرد تا همسر او شود، ولی او نمی‌پذیرفت تا اینکه آیه شریفه 36 سوره مبارکه احزاب نازل شد و ازدواج میان این اشراف‌زاده و غلام آزاد شده سر گرفت.
رضایی اصفهانی بیان کرد: در پاسخ به این شبهه باید گفت اولا پیامبر قبل از ازدواج زینب و زید، زینب را دیده بود و دلیلی نداشت که وقتی با زید ازدواج می‌کند عاشق او شود، ثانیا ایشان خودشان با اصرار زینب را به عقد زید درآوردند، در حالی که می‌توانست او را برای خود بگیرد و زینب هم این تمایل را داشت، زیرا دوست نداشت با یک غلام آزاد شده ازدواج کند.
پسرخوانده حکم پسر را ندارد
وی افزود: علت این ازدواج در واقع یک برنامه از پیش تعیین شده الهی برای برچیدن دو خرافه بود، یکی اینکه برتری مادی و اشراف‌زادگی دلیل برتری در نزد خدا نیست و دیگری اینکه ازدواج با زن پسرخوانده در صورت طلاق و مرگ اشکالی ندارد.
رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) با اشاره به ترس پیامبر از اقدام به ازدواج با زینب عنوان کرد: خداوند به صراحت در آیه 36 سوره احزاب می‌فرماید تو نباید از مردم بترسی و باید تنها از خدا بترسی و با زینب ازدواج کنی پس این عقد(ازدواج پیامبر با زینب) الهی بوده است تا مهمترین رسالت پیامبر که مبارزه با خرافات جاهلی بوده محقق شود.
رئیس دانشگاه عالی قرآن و حدیث المصطفی تصریح کرد: امام رضا(ع) نیز در تفسیر این آیه شریفه می‌فرمایند که این آیه منافاتی با عصمت ندارد، زیرا پیامبر اسامی زنانی را که قرار است حتی در قیامت در خدمت او باشند از قبل و براساس غیب الهی می‌دانسته است. یعنی پیامبر به عدم دوام ازدواج زینب و زید آگاهی اجمالی داشته است، اما برای برچیده شدن یک خرافه، برای از سر گرفتن آن اصرار می‌کند و سرانجام وقتی با طلاق مواجه می‌شود خودشان براساس دستور خدا با او ازدواج می‌کنند.
قصه عاشق شدن پیامبر حتی در منابع اهل سنت نیز معتبر نیست
رضایی اصفهانی با اشاره به دیدگاه علمای اهل سنت در این باره اظهار کرد: ابوزهره از بزرگان اهل سنت می‌گوید اصل این قصه عاشقی، از یوحنای دمشقی در دوره بنی امیه است و برخی نیز به قتاده نسبت داده‌اند که وی از تابعان است و مستشرقان نیز این قصه‌ها را مستند دانسته و به پیامبر نسبت داده‌اند.
دیدگاه فخررازی و طنطاوی
وی افزود: مسعودی معتقد است که این ازدواج بر پایه یک ضرورت شرعی صورت گرفته و طنطاوی نیز به معتقدان به قضیه عاشق شدن پیامبر می‌تازد و حرف آنان را بی‌دلیل می‌داند؛ همچنین فخررازی آن را خبر واحد می‌داند و خبر واحد اگرچه در فقه معتبر است ولی در تفسیر معتبر نیست.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) بیان کرد: در صحیحین نیز 31 بار زینب در تفسیر این آیه آمده، ولی داستان را مطرح نکرده‌اند بنابراین در کتب معتبر حدیثی اهل سنت نیز این قصه نقل نشده است و نویسنده کتاب نقد قرآن، از منابعی مانند درالمنثور، کشاف، مستدرک و طبری نقل کرده که منبع اصلی همان، طبری است و غیرمعتبر بودن طبری هم که قبلا طرح شد.
این کارشناس با بیان اینکه شیوه قرآن معمولا به علت اینکه قانون اساسی است این است که اسامی افراد را نمی‌آورد، افزود: البته در آیات مربوط به این مسئله، اسم زید را آورده و تصریح دارد که عقد میان پیامبر و زینب نیز الهی است تا خرافه عدم ازدواج با زن پسرخوانده که طلاق گرفته و یا مرده است از بین برود.
مخالفت این داستان با ظاهر آیات
وی تاکید کرد: ظاهر آیات کاملا با نظری که سها از تفسیر طبری نقل کرده است، بنابراین وی اگر دنبال نظر درست بود باید ابتدا به ظاهر آیات رجوع می‌کرد، ثانیا طبری کسی است که عبده درباره او می‌گوید وی جنون نقل روایات ضعیف را داراست.
رضایی اصفهانی با اشاره به تعمیم قصه ازدواج پیامبر با زینب به روحانیت و ولایت فقیه گفت: وی آورده است که اگر روحانیون نیز این مسیر را الگو قرار دهند و آن را طی کنند ولایت فقیه نیز به مشکل فوق دچار می‌شود که در پاسخ باید گفت این تعمیم با غرض صورت گرفته زیرا این مسئله برای پیامبر شخصی بوده و از طرفی برای زدودن یک خرافه انجام شده و دلیلی ندارد کسی بخواهد بی دلیل دست به این اقدام بزند، لذا روش تحقیق وی غیرمنصفانه است در حالی که سها در ایران بوده و به راحتی منابع تفسیری معتبری مانند المیزان نیز در دسترس او قرار داشته است.
وی اظهار کرد: مسئله فرزندخواندگی امروز نیز رواج زیادی دارد و در برخی موارد مسایل ارث و محرم و نامحرمی آن نیز رعایت نمی‌شود.
هنر قرآن فرهنگ‌آفرینی است
رضایی اصفهانی در جمع‌بندی نهایی بحث تصریح کرد: مبارزه با خرافات یکی از مهمترین رسالت‌ها و وظایف پیامبر بوده است، ولی مبارزه حساس است؛ بنابراین در برخی موارد قرآن با صراحت با یک خرافه مانند زنده به گور کردن دختران با تندی مقابله می‌کند ولی در برخی موارد نیز با فرهنگسازی این کار انجام شده است.
این قرآن‌پژوه تاکید کرد: هنر قرآن این است که فرهنگ‌آفرینی و تغییر فرهنگی ایجاد کرده و با فرهنگی که مخالف علم و عقل و سنت قطعی و قرآن است مبارزه می‌کند.
خرافه مدرن
وی افزود: امروز نیز برخی خرافات مانند قمه‌زنی وجود دارد و برخی تلاش می‌کنند شیعه را با قمه‌زنی معرفی کنند، بنابراین رهبری خودشان وارد میدان شدند و این کار را حرام کردند؛ البته باز هم برخی ممکن است گوش ندهند.
