به گزارش
خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از آلمان، بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان که روز چهارشنبه، 28 مهرماه، در شهر فرانکفورت آلمان رسما افتتاح شد، امروز، دوم آبانماه، به کار خود پایان میدهد.
در نمایشگاه امسال که شصتوهشتمین دوره این رویداد فرهنگی در فرانکفورت است، ادبیات «فلاندر» هلند به عنوان میهمانان افتخاری در نمایشگاه حضور دارد.
غرفه ملی ایران و رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران همراه با برنامههای مختلف فرهنگی از جمله اجرای مقتلخوانی به مناسبت ایام محرم، نقل دو زبانه حماسه رستم و زیگفرید، اجرای نوای آئینی کردستان، معرفی ساز ایرانی چنگ، رونمایی از یک کتاب به زبان آلمانی، رونمایی از لوح دو زبانه نردبان آسمان که شامل قرائت اشعار مثنوی مولانا جلالالدین محمد بلخی مشهور به مولوی به دو زبان آلمانی و فارسی و با اجرای زندهیاد آنه ماری شیمل است، در نمایشگاه فرانکفورت دایر شده است.
ایکنا برای آشنایی بیشتر با جزئیات برنامههای غرفه ایران در بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان با سیدعلی موجانی، رایزن فرهنگی ایران در آلمان به گفتوگو نشست، وی در ابتدا گفت: نمایشگاه کتاب فرانکفورت که پس از جنگ جهانی دوم برای نشاندادن حیات فرهنگی بخش غربی آلمان در مقابل موج کمونیسم پیشتاخته به سوی غرب که با اشغال برلین شرقی و تأسیس جمهوری دموکراتیک آلمان به وجود آمده بود، شکل گرفت، در شصتو هشتمین سال حیات خود کوشیده است نقدی مهم و فراگیر را نیز به لحاظ سیاسی متوجه تحولات و رویکردهای فرهنگی اجتماعی کنونی جمهوری ترکیه کند.
ایران و تحریم دوره گذشته نمایشگاه به خاطر حضور سلمان رشدی موجانی در ادامه با یادآوری عدم حضور کشورمان در دوره گذشته نمایشگاه فرانکفورت افزود: ایران در دوره گذشته (دوره 67)، نمایشگاه فرانکفورت را به دلیل پذیرش سلمان رشدی، نویسنده کتاب موهن «آیات شیطانی» تحریم کرده بود و اکنون که در سال جاری کشور ما با آثاری متفاوت در نمایشگاه حضور یافته، از جلوه و ویژگی خاصی در این رویداد بینالمللی فرهنگی برخوردار است.
رایزن فرهنگی ایران در آلمان تصریح کرد: در برابر غرفههای خالی سال گذشته جمهوری اسلامی ایران و تحریم صورتگرفته از سوی نخبگان فرهنگی و اجتماعی ایران نسبت به نمایشگاه فرانکفورت، امسال نمایشگاه در فضای محرم و در شرایطی تازه که توجه افکار عمومی اروپا نسبت به مسائل منطقه فزونی یافته است، آغاز به کار کرد.
وی بیان کرد: برگزارکنندگان اصلی غرفه ایران در نمایشگاه یعنی نهادهای مرتبط در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کوشیدهاند با پذیرش بیش از 40 ناشر و ارائه آثاری در حوزه نشر ایران در حدود 500 عنوان و برگزاری نشستهای متنوع و تخصصی که توأم با حضور نویسندگان و کارگزاران صنعت نشر و کتاب در ایران است، بر فضای نمایشگاه تأثیری جدید بگذارند.
سیدعلی موجانی یادآور شد: با توجه به درخواست مسئولان برگزارکننده غرفه ایران، رایزنی فرهنگی سفارت ایران در برلین نیز با حضور در نمایشگاه و برنامهریزی برای معرفی جلوههای فرهنگ و هنر ایرانی کوشیده است، زمینهای جدید از ظرفیتهای فرهنگی جامعه ایران را در غرفه، در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دهد.
نمایش همبستگی اهل سنت با شیعیان در محرم با مقتلخوانی موجانی اظهار کرد: در این نمایشگاه دو موضوع اصلی و جدی برای رایزنی فرهنگی در زمینه هنری با کمک مؤسسه هنرهای معاصر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد توجه قرار گرفت، نکته اول این بود که در فضای محرم تلاش شد جنبهای از نواهای موسیقایی سنتی که در منطقه کردستان ایران هنگام محرم به نشانه همبستگی جامعه اهل سنت با شیعیان در سوگ امام حسین(ع) حادثه عاشورا نواخته میشود، مورد توجه قرار گیرد.
وی درباره چرایی این اقدام گفت: نواهای حزن انگیز اهل سنت نسبت به آنچه که در فضای فرهنگی ایام محرم و صفر مورد توجه عموم ایرانیان است، موضوعی جذاب و قابل تأمل بود که از نظر رایزنی فرهنگی کمک میکرد تا علاوه بر حفظ فضای کنونی حاکم بر محیط فرهنگی جهان تشیع، نشان از آن داشته باشد که سایر اعضای حاضر در جغرافیای فرهنگی ایران نیز اعم از جامعه مذهبی اهل سنت و برخی از اقلیتهای ادیان دیگر، چگونه خود را با این پدیده همسان ساخته و در کنار سایر هموطنان خود فضای محرم و صفر را که یادآور حماسه حسینی است، معرفی و ارائه میکنند.
رایزن فرهنگی ایران در آلمان تصریح کرد: مقتلخوانی حسینی و حکایت طفلان مسلم توسط دو کودک نوجوان کردستان ایران که به صورت قطعاتی کوتاه در برنامههای روزانه نمایشگاه فرانکفورت به اجرا در آمد، یکی از جذابیتهای اساسی برای بازدیدکنندگان بود که با نمایش هنریِ کودکانی با لباس محلی در فضایی مواجه میشدند که نوای حزنآلودی توسط آنان نواحته و اشعاری با حس عمیق اندوه در رابطه با خاندان بزرگ پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) قرائت میشد.
نقل جنبه حماسی فرهنگ ایرانی و آلمانی با «رستم و زیگفرید» سیدعلی موجانی بیان کرد: در کنار موضوع فضای مذهبی و اجتماعی ایران، معرفی جنبههای حماسی فرهنگ و هنر ایرانی به ویژه در تعامل با فرهنگهای جهانی از جمله فرهنگ کشور آلمان، موضوع جذاب دیگری است که رایزنی با استفاده از نَقل نقالی داستان حماسی دو اسطوره «رستم و زیگفرید» و معرفی این دو افسانه در فرهنگ اسطورهای ایرانیان و آلمانیها و جنبههای مشابه این دو داستان در میان ادبیات دو ملت، آن را در فرانکفورت به نمایش درآورد.
موجانی گفت: اجرای این برنامه به دو زبان فارسی و فرانسه و اجرای دیگری به زبان انگلیسی برای مخاطبان غیر آلمانیزبان هم که در روز نخست نمایشگاه دو بار انجام شد، توجه مخاطبان خاص و ویژه را برانگیخت.
وی همچنین تصریح کرد: نمایشگاه کتاب فرانکفورت در روز اول و دوم، فقط میزبان نویسندگان و اهالی نشر و اساتید دانشگاه در رشتههای تخصصی، کتابداری و منابع دیجیتال و رسانه بود؛ بنابراین برخلاف دو روز پایانی جمعیت محدود و متخصص در دو روز اول بازیدکنندگان نمایشگاه بودند.
معرفی آثار جدید رایزنی در نمایشگاه موجانی در ادامه با اشاره به عرضه و معرفی کتابهای جدید رایزنی در نمایشگاه فرانکفورت، اظهار کرد: رایزنی فرهنگی امسال سه عنوان کتاب جدید را که به صورت اختصاصی برای معرفی در نمایشگاه آماده کرد که از آن جمله ترجمه کتاب «چگونگی ظهور وهابیت در نجد براساس منابع دولتی عثمانی» است که میکوشد که نشان دهد چگونه جریان سلفی و وهابی توانست در تفاهم با جریان آل سعود در نجد زمینه ترویج این قرائت خاص و افراطی از اسلام را فراهم کند و در این مسیر دولت متفاوتی با نام پادشاهی عربستان را در جغرافیای اسلامی پدیدار سازد.
رایزنی فرهنگی ایران در آلمان افزود: کتاب «باغ پر درخت» که اشعار بیش از 20 شاعر فارسیزبان ایران، افغانستان و تاجیکستان در آن آمده است، نیز از دیگر آثاری است که در نمایشگاه عرضه شده است، این کتاب تلاش کرده گسترده زبان فارسی و جغرافیای بی کران آن را در آسیا مورد توجه مخاطبان آلمانیزبان قرار دهد و نشاندهنده نوع نگاه فارسیزبانان دنیا نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی دنیای معاصر خود است.
وی ادامه داد: برنامه ویژه دیگری که رایزنی به تنظیم آن مبادرت کرد و به صورت رسمی در تقویم نمایشگاه ثبت شد، نقد و بررسی کتاب در سالن نشستهای نمایشگاه است که دروز(اول آبانماه) انجام شد. در این برنامه دو عنوان کتاب و لوح فشرده شنیداری رونمایی شد.
رونمایی از کتاب با موضوع تأثیر امام رضا(ع) بر جامعه ایران سیدعلی موجانی گفت: یکی از کتابهایی که رونمایی شد، کتابی شامل پایاننامه خانم «کاترینا مولر»، محقق و استاد دانشگاه «توبینگن» آلمان بود که نویسنده در آن با بررسی مردمشناسانه ایرانیانِ معتقد و زائر در حرم آستان قدس رضوی طی یک سال اقامت در شهر مشهد، تلاش دارد به رابطه و تأثیر امام رضا(ع) بر فرهنگ ذاتی جامعه ایران توجهی جدید نشان دهد.
موجانی تصریح کرد: در نگاه این نویسنده و پژوهشگر، ایرانیان بدون امام رضا(ع) معنا ندارند و تأثیر فرهنگی آن حضرت و مشهد مقدس که در آستانه معرفی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام است، یکی از ویژگیهای مهم مردمشناسانه برای درک هویت ایرانی معاصر است.
نفی تبار آریایی ژرمنها در کتاب «آریاییها» وی افزود: اثر دیگر ارائهشده در بخش رونمایی و نقد و تحلیل کتاب، کتاب «آریاییها» بود که توسط خانم می آسمونگ، خبرنگار ارشد و مجری بخش خبر کانال «ZDF » آلمان تألیف شده است، وی با سفر به ایران و بررسی موضوع مهم تبار ایرانیان در این اثر، میکوشد به این تصور ناصحیح که نژاد ژرمن که در دهه 40 با سیاستهای دولت نازی چنین میپنداشت تباری آریایی دارد، پاسخ دهد، در این نگاه نمیتوان به لحاظ شاخصههای فرهنگی و اجتماعی هیچ نوع قرابتی را میان اقوام ژرمن در اروپا و آنچه هویت و فرهنگ آریایی در منابع و متون معرفی شده، باز جست.
رایزن فرهنگی ایران در برلین ادامه داد: می آسمونگ با سفر به ایران و مشاهده میراث و فرهنگ کشورمان کوشیده است، جنبههای تازهای از این نوع مطالعه را در کتاب خود ارائه کند، وی تصویری کاملا متمایز از هویت ایرانیان به عنوان اقوام آریایی اصیل ارائه میدهد و معتقد است که جامعه ایران تنها جامعه موجود در دنیای معاصر است که میتواند به صورت اثباتی نشان دهد، آنچه را متون تاریخی درباره مردم آریایینژاد ذکر کردهاند، در خود حفظ داشته و آن را حتی با تحولات مختلف چون حضور فرهنگها، مذاهب، اقوام و ادیان دیگر تغییر نداده و پایدار و برقرار داشته است.
سیدعلی موجانی گفت: خانم آسمونگ ارزشهای اخلاقی جوامع ایرانی و حکمتهای ایرانی را که پس از اسلام، ارتقا و اعتلایی تازه یافت، مورد توجه خود قرار داده و در این اثر به این نوع از حکمتهای ایرانی نیز پرداخته است.
رونمایی از لوح فشرده اسلامشناس آلمانی موجانی همچنین یادآور شد: بخش سوم برنامه دیروز اختصاص به معرفی لوح فشرده «نردبان آسمان» داشت که به صورت ویژه و خاص توسط رایزنی و با برنامهریزی و هماهنگی هنری استاد «یعقوب کلیچ» به ثمر نشسته است.
وی اظهار کرد: نردبان آسمان مجموعه صوتی خانم مرحوم پروفسور «آنه ماری شیمل»، مولویشناس و اسلامشناس شهیر آلمانی است که با مطالعه درباره مثنوی کوشید زمینه عمیق شناخت از اسلام و تشیع را در جامعه آلمان فراهم سازد.
رایزن فرهنگی ایران در برلین بیان کرد: خانم شیمل که بنا به وصیتش بر سنگ مزارش حدیثی از امیرالمؤمنین(ع) با این مضمون «انسانها خواب هستند و تنها وقتی در میگذرند، بیدار میشوند» هک شده است، در این لوح فشرده به قرائت گزیدههایی از شاهنامه به انتخاب خود و با صدای خود میپردازد.
سیدعلی موجانی افزود: این پژوهشگر و اسلامشناس و محقق مطالعات شیعی در این اثر برای نخستینبار در حال قرائت بخشهایی از مثنوی مولوی است که با حمایت چند مؤسسه در ایران تولید شده است.
موجانی در پایان یادآور شد: این لوح فشرده دو زبانه که همراه با نوای موسیقی نی و سازهای سنتی ایرانی اشعار مولانا را با صدای پروفسور شیمل و بازگویی آن ابیات به زبان فارسی ارائه میکند، اثر ویژهای است که با مساعدت و مشارکت رایزنی طی چندماه اخیر برای انتشار گسترده در آلمان تولید شده و در نمایشگاه شصت وهشتم فرانکفورت رونمایی شد.
مقتلخوانی اهل سنت کردستان در نمایشگاه فرانکفورت