مدیریت جهادی و تأسیس نهادهای مردمی؛ ابتکار امام(ره) برای ارتقای کارآمدی جمهوری اسلامی
گروه سیاسی ــ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه امام خمینی(ره) معتقد بود که در کنار هم بودن دین و مردم به کارآمدی می‌انجامد، گفت: امام(ره) با عبارت جهاد، طرح الگوی مدیریت جهادی و تأسیس نهادهایی مانند جهاد سازندگی، که هزینه کم و بازدهی بالایی داشتند، اوج کارآمدی نظام اسلامی را به منصه ظهور رساندند و امروز هم از این نهادها به منزله الگوی کارآمدی یاد می‌شود.
علیرضا صدرا، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره توجه امام خمینی(ره) به مسئله کارآمدی نظام با ابتکاراتی مانند تأسیس نهادهای مردمی گفت: در عصری که پایان دین و انقلاب نام گرفته بود و دو قدرت شرق و غرب دنیا را بین خودشان تقسیم کرده بودند و برای دنیا دو رؤیای شیرین می‌دیدند، ناگهان انقلاب اسلامی پدیدار شد و به پیروزی رسید که این مسئله نشانه کارآمدی مکتب اسلام، حضور مردمی و رهبری امام(ره) بود.
تأسیس نظام، دفاع مقدس و ورود به گام دوم؛ نماد کارآمدی گفتمان انقلاب اسلامی
وی ادامه داد: وقتی که «میشل فوکو» به عنوان چهره شاخص پست‌مدرنیسم در زمان انقلاب به ایران آمد، بارها و بارها بر کارآمدی انقلاب تأکید کرد و گفت که این انقلاب با دست خالی در برابر ژاندارم منطقه ایستاده و شرق و غرب را نفی می‌کند. فوکو معتقد بود که انقلاب اسلامی، انقلاب شعار به معنای انقلاب نرم بود که با خشونت و جنگ مسلحانه پیش نرفت و این از شاخص‌های کارآمدی انقلاب اسلامی است. واقعاً کارآمدی انقلاب اسلامی اعجازگونه بود و توانست در مقابل گفتمان‌های شرقی و غربی انقلابی‌نما با اتکا به دین و خدا بایستد و بر آن‌ها غالب شود.
صدرا اظهار کرد: دومین نشانه کارآمدی، تأسیس و تثبیت نظام بود. بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند که اسلام شاید بتواند انقلابی را به پیروزی برساند، اما نمی‌تواند به مرحله تأسیس نظام برسد. از طرفی دفاع مقدس هم به تثبیت نظام کمک کرد و نمادی از اوج کارآمدی این گفتمان و الگوست، زیرا نظام توانست در این برهه همه قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را سر جای خودش بنشاند و به منزله یک قدرت منطقه‌ای مطرح شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران یادآور شد: همچنین دوام چهل ساله انقلاب اسلامی و ورود به گام دوم، مرحله تمدن‌سازی، نماد دیگری از کارآمدی انقلاب و نظام است؛ هرچند در برخی حوزه‌ها هزینه‌هایی شده است و دنیا هم امروز نظام را به عوان یک نظام سیاسی مقتدر و تعیین‌کننده در معادلات منطقه‌ای و جهانی پذیرفته است.
جمع دین و مردم در نگاه امام(ره)؛ عامل اصلی کارآمدی نظام
صدرا درباره نقش امام خمینی(ره) در تحقق این مؤلفه‌ها و شاخص‌های کارآمدی گفت: امام(ره) در نظراتش مطرح می‌کنند که وقتی مردم و دین در کنار هم قرار بگیرند و مردم دین را به منزله مبنای کار و حرکت بپذیرند، بهره‌وری و اثربخشی افزایش می‌یابد و در نتیجه کارآمدی ارتقا می‌یابد.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران ابراز کرد: میشل فوکو، رهبری امام(ره) را در حد اسطوره می‌داند که بدون رسانه، لشگر و پشتیبانی شرق و غرب، جمع زیادی از مردم را رهبری می‌کند و به سمت هدف مشخصی سوق می‌دهد. پس از انقلاب اسلامی هم امام(ره) نهادهایی را تأسیس کردند که امروز الگویی از کارآمدی‌‌اند و کلیدواژه آن جهاد و مدیریت جهادی است.
تحقق تمدن‌سازی با الگوی مدیریت جهادی
وی اضافه کرد: در واقع امام(ره) با عبارت جهاد و ارائه الگوی مدیریت جهادی و تأسیس نهادهایی مانند جهاد سازندگی که هزینه کم و بازدهی بالایی داشتند اوج کارآمدی نظام اسلامی را به منصه ظهور رساندند. جهاد سازندگی با کمترین هزینه بیشترین خدمات و اثربخشی را داشت و همچنان از چنین نهادی به منزله الگوی کارآمدی یاد می‌شود. رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب بالغ بر بیست بار از الگو و گفتمان جهادی نام برده‌اند. به عبارتی رسیدن به مرحله تمدن‌سازی جز با الگو و گفتمان جهادی امکان‌پذیر نیست. متأسفانه بنا به دلایلی این نهادهای کارآمد به سازمان‌های اداری تبدیل شدند و از کارآمدی فاصله گرفتند، اما سپاه و بسیج همچنان به صورت نهاد باقی مانده‌اند و کارآمدی خود را حفظ کرده‌اند.
صدرا تأکید کرد: تمام نهادهایی که امام(ره) در کنار دولت و برای پشتیبانی دولت طراحی کردند کارآمد بودند، اما چون نتوانستیم بین اینها هماهنگی برقرار کنیم، این نهادها را به سازمان تبدیل و در دولت ادغام کردیم. این نشان می‌دهد که امروز هم باید به سمت تفکر جهادی و نهادی برگردیم که به تعبیر امام علی(ع) «قلیل الموؤنه و کثیر المعونه» هستند. البته باید در نظر داشت که سازمان‌های دولتی با هزینه‌های بالا و بازدهی پایین اداره می‌شوند و این همان ناکارآمدی است.
ابتکار امام(ره) در تأسیس نهادهای مردمی و تسریع روند شایسته‌سالاری
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به دو شرط کارآمدی از نگاه امام علی(ع)، گفت: این دو شرط اعطای حق به ذی‌حق و قرار دادن هر کس در جای خودش است. سیستمی که می‌خواهد کارآمد باشد هم باید نهادها و نیروهایش از کیفیت لازم برخوردار باشند و هم در جای متناسب و بر مبنای شایسته‌سالاری قرار بگیرند.
صدرا یادآور شد: در الگوی نهادهای مردمی و جهادی افراد براساس احکام اداری ارتقا نمی‌یافتند، بلکه این ارتقا بر مبنای توانمندی بود و در این چرخه شایستگان به مدارج بالاتر می‌رسیدند و الگوی امام(ره) در تأسیس نهادهای مردمی بر مبنای گفتمان جهادی، نقش مهمی در شناسایی شایستگان و نخبگان حقیقی از مسیر بروز توانمندی‌ها بود که نمونه بارز آن معرفی بسیاری از افراد گمنام در دوران دفاع مقدس به عنوان فرماندهان و نخبگان نظامی بود.
وی در پایان اظهار کرد: این نیروها کمترین هزینه را با کمترین امکانات در اختیار داشتند، اما ایثار و جانفشانی کردند. به عبارتی بالاترین نتیجه را گرفتند. در واقع هر جایی که نفس مسیحایی امام(ره) و اندیشه ایشان دمیده شده، کارآمدی در اوج بروز و ظهور یافته و انقلاب، نهادهای مردمی، جمهوری اسلامی و دفاع مقدس نمونه‌های عیان کارآمدی با اندیشه و نگاه امام(ره) بوده است.
گفت‌وگو از مهدی مخبری
انتهای پیام
به اميد تجديد حيات و نو سازي جهاد سازندگي ان شاءالله .