همسان‌انگاری پیامبر(ص) با مصلحان اجتماعی؛ نتیجه حذف معرفتِ الله در منابع خاورشناسی
گروه معارف ــ عضو هیئت علمی دانشگاه قم با بیان اینکه همسان‌انگاری پیامبر با مصلحان اجتماعی، نتیجه حذف معرفت الله و توحید در منابع خاورشناسی است، به بیان نمونه‌هایی از مغالطات موجود در مقالات و نوشته‌های خاورشناسان پرداخت و بر لزوم شناخت انواع مغالطه تأکید کرد.
به گزارش ایکنا از خوزستان، چهارمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی مؤسسه میراث و مفاخر خوزستان، شب گذشته، ۲ آبان در دزفول برگزار شد.
عبدالحسین طالعی، عضو هیئت علمی گروه علم و اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم در ادامه مبحث شیوه‌های خاورشناسان در مطالعات دینی، گفت: بحث‌هایی که در فضای خاورشناسی و فضای مجازی انجام می‌شود، چنان زیاد و گسترده و متنوع است که یک دانشگاه برای آن کم است و در این نشست‌ها علی‌القاعده باید به اصول و امهات بحث پرداخت.
طالعی افزود: تاریخ بشر سه موج داشت؛ موج کشاورزی، صنعتی و ارتباطی. موج کشاورزی، موج آرام و بی‌حرکت و تقریباً یکنواختی بود. موج صنعتی یک مقدار تحول ایجاد کرد. در موج ارتباطی در تمام ارکان تغییرات عمیق و گسترده‌ای شکل گرفت.
وی بیان کرد: طبیعتاً بشری که در فضای بسته بود، در موج ارتباطی و فضای باز و پر از تبادل به حالت عصیان و سرکشی دچار شد. نتیجه این شد که در موج سوم، هویت‌ها چه مثبت و منفی تخریب شد. راه حفظ افراد در چنین فضایی تربیت عقلانی، اخلاقی و دینی است.
این مدرس دانشگاه اظهار کرد: در باب خاورشناسان، مهم‌ترین نکته این است که آنها سعی کردند اصل و اساس دین را که معرفت الله و توحید است، حذف کنند. اگر معرفت الله نباشد، معرفت پیامبر و امام نیز نیست و شرایع بی‌معنا می‌شود. وقتی بی‌معنا شد، باب همسان‌انگاری بین پیامبر اکرم(ص) و مصلحان اجتماعی و یا بین نماز و مناسک ادیان دیگر و ... باز می‌شود.
وی با بیان اینکه علم فرآیند رسیدن عالم به معلوم، است، گفت: این فرآیند مجموعه‌ای از روش‌ها، منش‌ها، منبع‌شناسی‌ها و رویکردها است. اگر متوجه مغالطات نباشیم، در این صورت این فرآیند آسیب می‌بیند. اگر فرآیند رسیدن به معلوم آسیب دید، معلومات هم آفت‌زده می‌شوند. نتیجه این می‌شود که در فضای فرهنگی گرفتار این شدیم که عمده محصولات فکری که در اختیار نسل جوان ما است، آفت‌زده است و آفت‌زدایی آن کار دشواری است.
نمونه‌هایی از مغاطلات خاورشناسان در مباحث اسلامی
سردبیر مجله کتاب‌شناسی شیعه به بیان نمونه‌ای از مغالطات در کارهای خاورشناسان پرداخت و گفت: یک نمونه از این مغالطات، گفتن نصف مطلب است. وقتی کسی جزئی از مطلب را بگوید دروغ نگفته است، اما در مجموع دروغ گفته است. گاهی مطالبی که گفته می‌شود، مطالب جزئی و بی‌ارزشی است. به طور مثال مقاله‌ای از یک خاورشناس در باب امام عصر(عج) خواندم که در آن گفته است مسلمانان بعد از امام حسن عسکری(ع) فرقه فرقه شدند، یکی از فرقه‌ها شیعه است. بعد به اختلاف آنها در تاریخ میلاد امام و اختلاف درباره نام مادر امام می‌پردازد؛ این همه روایات شیعه و سنی در معرفی امام به عنوان امام موعود اسلام و آینده امت و بشریت را نادیده می‌گیرد و تنها به اختلافات می‌پردازد.
وی ادامه داد: مغالطه دیگر، مغالطه تقدیم و تأخیر است. در این تقدیم و ت‌خیر، اول مسلمات یک موضوع گفته می‌شود و بعد به تفصیل احتمالات و اختلافات بیان می‌شود، چنانکه گویی آن مسلمات فرع موضوع است. برخی از مقالات و نوشته‌های خاورشناسان چنین است مثلاً می‌گویند مسلمانان کتابی به نام قرآن دارند، اما در بخش‌هایی از آن با هم اختلاف دارند. اما اینکه این قرآنی است که همه مسلمانان به اتفاق آن را کتاب آسمانی می‌دانند و چندین دلیل برای آن اقامه کرده‌اند، نمی گوید؛ فقط اختلافات را می بیند.
بیشتر احادیث ما نقل به مضمون است و دلیل آن شدت تقیه و فشار ستمگران بوده است. اما چنین نیست که راویان در این نقل به مضمون، معنا را تغییر بدهند، ضوابط را می‌دانستند. حال در نوشته‌های یک خاورشناس می‌خوانیم که فلان عالم یا محدث گفته است احادیثی که عین لفظ امام باشد، کم است. بله کم است، اما دلیل آن تقیه و فشار آن دوره بود و ائمه(ع) اجازه نقل به مضمون را داده‌اند. آنها از این موضوع علیه احادیث استفاده کرده‌اند
به گفته طالعی، یک نوع دیگر مغالطه، نقل به لفظ و نقل به مضمون است. بیشتر احادیث ما نقل به مضمون است و دلیل آن شدت تقیه و فشار ستمگران بوده است. اما چنین نیست که راویان در این نقل به مضمون، معنا را تغییر بدهند، ضوابط را می‌دانستند. حال در نوشته‌های یک خاورشناس می‌خوانیم که فلان عالم یا محدث گفته است احادیثی که عین لفظ امام باشد، کم است. بله کم است، اما دلیل آن تقیه و فشار آن دوره بود و ائمه(ع) اجازه نقل به مضمون را داده‌اند. آنها از این موضوع علیه احادیث استفاده کرده‌اند.
وی اظهار کرد: نوع دیگر مغالطه نگاه برون‌دینی و درون‌دینی است. دین را باید با نظام خود نه با نظام دیگری سنجید. یک مغالطه دیگر، زمان‌دار دانستن مطالب دینی است. آیا اصول ثابت اخلاقی مثلاً بد بودن ظلم به دیگران، تاریخ مصرف دارد؟ مغالطه دیگر تاریخ‌گرایی و تاریخ‌محوری است، به این معنا که همه چیز را در قالب تاریخ بیاورد. قرآن مجموعه‌ای از معارف الهی است که قرار است زندگی ببخشد و ما را به حیات انسانی برساند، آنها این زندگی بخشی را کنار گذاشته‌اند و بر تاریخ گذاری آیات متمرکز شده‌اند.
کپی‌برداری فراوان در کارهای خاورشناسان
عضو هیئت علمی گروه علم و اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه قم با بیان اینکه در کارهای خاورشناسان، کپی‌برداری فراوان وجود دارد و کمتر نقدها را بیان می‌کنند، اظهار کرد: برای مثال مقالات خاورشناسان در باب فقه اسلامی را که نگاه کنیم می‌بینیم بخش قابل توجهی از آنها درباره شهادت ثالثه (عبارت اشهد ان علیا ولی الله) در اذان و اقامه است. می‌دانیم که این شهادت جزو اذان و اقامه نیست و ما تبرکاً آن را در اذان و اقامه می‌گوییم. آنها به جای اصل نماز، به این عبارت پرداخته‌اند. خاورشناسان بعدی وقتی این حجم مقالات را در این موضوع می‌بینند می‌گویند حتماً این مسئله مهمی است. اولویت و اهمیت احکام فقهی را شارع مشخص می‌کند یا تعداد مقالات شما؟ به این شیطنت‌ها دقت کنید؛ اینها رهزن علم است.
بخش قابل توجهی از مقالات خاورشناسان درباره شهادت ثالثه (عبارت اشهد ان علیا ولی الله) در اذان و اقامه است. می‌دانیم که این شهادت جزو اذان و اقامه نیست و ما تبرکاً آن را در اذان و اقامه می‌گوییم. آنها به جای اصل نماز، به این عبارت پرداخته‌اند. خاورشناسان بعدی وقتی این حجم مقالات را در این موضوع می‌بینند می‌گویند حتما این مساله مهمی است. اولویت و اهمیت احکام فقهی را شارع مشخص می‌کند یا تعداد مقالات شما؟ به این شیطنت‌ها دقت کنید؛ اینها رهزن علم است
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه نزد غربی‌ها قرآن موضوعی مانند موضوعات دیگر است، گفت: قرآن نزد آنها قداست ندارد. عقیده، به معنی غیرعلمی کار کردن نیست. اما نزد خاورشناسان قرآن در ردیف چیزی مانند شعر متنبی است، چون معارف قرآن برایشان بی معنا است. اینکه این معارف جان آدمی را عوض می‌کند برای او بی معنا است، اقبال لاهوری چند بیت شعر دارد: نقش قرآن چون که در عالم نشست/ نقشه‌های پاپ و کاهن را شکست/ فاش گویم آنچه در دل مضمر است/ این کتابی نیست، چیز دیگر است/ چون که در جان رفت، جان دیگر شود/ جان که دیگر سد، جهان دیگر شود. آنها این را نمی‌فهمند. قرآن برای آنها یک موضوع مانند موضوعات دیگر است.
طالعی افزود: از این جایگاه است که حق و باطل وجودی تبدیل به بررسی عملکرد اجتماعی می‌شود. می‌گویند دین حق و باطل ندارد، هر دینی در جامعه نتیجه بهتری داشت، آن دین بهتر است. ممکن است یک دین در یک دوره بهتر باشد و دین دیگری در دوره‌ای دیگر.
این پژوهشگر درباره عاشورا و امام حسین(ع) در مطالعات خاورشناسان، گفت: آنها به دلیل نگاه مادی‌زده، کرامات مربوط به امام را به چشم افسانه نگاه می‌کنند. درباره حرکت امام می‌گویند ایشان انگیزه جاه‌طلبی داشت و قیام امام را صرفاً در بستر تاریخ عربی بررسی می‌کنند. گفتیم اهل بیت(ع) قابل قیاس با کسی نیستند. می‌گویند حسین بن علی(ع) عاقبت‌اندیش نبود، اگر بود، شب عاشورا اصحاب را مرخص نمی‌کرد. می‌گویند خطبه‌های نقل شده جعلی است. می‌گویند یاران امامان شورشی بودند. چرا؟ چون می‌گوید حکومت یزید، حکومت مشروعی بود.
وی ادامه داد: از این قبیل سخنان فراوان است. زمانی نوشته‌های خاورشناسان به عربی و بعد از عربی به فارسی ترجمه می‌شد، در حال حاضر نوشته‌ها مستقیم به زبان فارسی ترجمه می‌شود. وقتی ترجمه شد برای ما وحی منزل می‌شود. این مطالب در کتاب «تصویر امامان شیعه در دایرة‌المعارف اسلام» وجود دارد. دایرة‌المعارف اسلام کاری از کشور هلند است. در این کتاب، مقالات مربوط به دوازده امام ترجمه و توسط دانشمندان دلسوز نقد شده است.
انتهای پیام
