اسلام و تعریف متفاوت از آشتی و صلح

حجت‌الاسلام قاسم فلسفی، روانشناس و مشاور خانواده، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌ جنوبی، اظهار کرد: معنای واقعی اسلام صلح است، این دین با آشتی با مسلمانان و در عین حال مبارزه با دشمنان تأکید فراوان دارد. قرآن در آیه ۲۰۸ سوره بقره می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِين؛ ای كسانی كه ايمان آورده‏‌ايد! همگی در صلح و آشتی در آييد! و از گامهای شيطان، پيروی نكنيد، كه او دشمن آشكار شماست».

فلسفی ادامه داد: در این میان گروهی از انسان‌ها راه طغیان و سرکشی و ظلم و تعدی به دیگران را برمی‌گزینند و به فساد و تباهی می‌پردازند چراکه به آموزه‌های اسلام توجهی ندارند؛ اسلام صلح و آشتی را به عنوان تنها روش زندگی مؤمنان برشمرده و با تأکید مسلمانان به گذشت و رأفت و بخشش، مؤمنان را به برادری و آشتی فراخوانده است.

وی تصریح کرد: در دین مبین اسلام روحیه جنگ و ستیزه‌جویی و کشورگشایی صرف نفی شده، اما این امر با جهد  در راه خدا برای حفظ مملکت اسلامی محترم شمرده شده است‌ تا حاکمیت الهی برای ایجاد صلح در جهان گسترش یابد. اسلام برای مقابله با جریان زور و طاغوت مومنان را به تفکر و دوری از این افکار و اندیشه‌ها فرامی‌‌خواند؛ در این بین مؤمنان باید با پیروی از مکتب اهل‌ بیت(ع) به تبیین چهره اسلام در جهان بپردازند و با آشتی و صلح مقابل زورمندان جهان متحد شوند‌.

فلسفی ادامه داد: علامه طباطبایی در نفی جنگ‌طلبی و ستیزه‌جویی اسلام و در بیان فلسفه و حقیقت جهاد می‌گوید: غرض از جهاد اقامه دین و اعلای کلمه الله است، بنابراین جهاد عبادتی است که در آن قصد قربت شرط است. جهاد برای برتری جویی بر اموال و اعراض دیگران نیست، بلکه برای دفاع از حق انسانیت واجب شده و دفاع ذاتاً محدود است، در حالی‌که تجاوز خروج از حد است.

وی تصریح کرد: پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند: «یا أَبَاذَرٍّ أَنْهَاکَ عَنِ الْهِجْرَانِ وَ إِنْ کُنْتَ لَا بُدَّ فَاعِلًا فَلَا تَهْجُرْهُ فَوْقَ ثَلَاثَةِ أَیامٍ کَمَلًا فَمَنْ مَاتَ فِیهَا مُهَاجِراً لِأَخِیهِ کَانَتِ النَّارُ أَوْلَی بِهِ؛ ای اباذر نهی می‌کنم ترا از قهر کردن و دوری نمودن اگر چه ناچاری دوری مکن برادرت را بیش از سه روز تمام. پس هر کس بمیرد در حال دوری کردن از برادرش آتش به او سزاوارتر باشد». زندگی با قهر و دوری از برداران دینی خود بسیار سخت و غمگین است و می‌بینیم که افرادی که با این ویژگی روزگار می‌گذرانند ضمن اذیت کردن خود، اطرافیان خود را نیز آزاری بی‌دلیل می‌دهند.

فلسفی افزود: هر نوع صلحی هم مورد قبول نیست؛ قرآن در مقابل، صلح از روی ترس و سازش با دشمنان را که بیان کننده نادیده گرفتن ارزش‌های اسلامی است را نابودکننده ایمان می‌داند؛ همان‌گونه که در آیه ۳۵ سوره محمد فرموده است: «فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُم؛ پس سستى نورزيد و كافران را به آشتى مخوانيد كه شما برتريد و خدا با شماست و از ارزش كارهايتان هرگز نخواهد كاست». امام محمدباقر(ع) فرمود: «ما مِن مُؤمِنَینِ اهتَجرا فَوقَ ثلاثٍ اِلاّ و بَرِئتُ مِنُهما فی‌الثّالِثَةِ؛ دو نفر مؤمنی که بیش از سه روز (به عنوان قهر) از یکدیگر جدا می‌شوند از هردوی آن‌ها بیزارم». پیامبر گرامی اسلام(ص) نیز فرمود: «مَن كانَ مُهاجِراً لِأَخیهِ اكثرَ مِن ثلاثَةِ اَیّامٍ كانَتِ النّارُ أَولی بِهِ؛ کسی که بیش از سه روز با برادر دینی‌اش قهر کند آتش دوزخ سزاوار او است».

وی در پایان افزود: امروز دموکراسی اسلامی به معنای نادیده گرفتن ارزش‌ها نیست بلکه به معنای دیدن ارزش‌هایی است که حتی در بین خانواده‌ها نادیده گرفته شده است؛ حال اسلام به دنبال ایجاد صلح بین تمام جوامع با استفاده از ارزش‌های متعالی است؛ کافی است کمی به آموزه‌های آن اعتماد کنیم.