رابطه آرزو‌ها و فرصت‌های زودگذر دنیا از منظر امام علی(ع)

حجت‌الاسلام سیدنواب موسوی، مدرس حوزه علمیه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، با شرح فرازی از خطبه بیست و هشتم نهج‌البلاغه «أَلَا عَامِلٌ لِنَفْسِهِ قَبْلَ يَوْمِ بُؤْسِهِ؟ أَلَا وَ إِنَّكُمْ فِي أَيَّامِ أَمَلٍ مِنْ وَرَائِهِ أَجَلٌ، فَمَنْ عَمِلَ فِي أَيَّامِ أَمَلِهِ قَبْلَ حُضُورِ أَجَلِهِ فَقَدْ نَفَعَهُ عَمَلُهُ وَ لَمْ يَضْرُرْهُ أَجَلُهُ؛ وَ مَنْ قَصَّرَ فِي أَيَّامِ أَمَلِهِ قَبْلَ حُضُورِ أَجَلِهِ فَقَدْ خَسِرَ عَمَلُهُ وَ ضَرَّهُ أَجَلُهُ.أَلَا فَاعْمَلُوا فِي الرَّغْبَةِ كَمَا تَعْمَلُونَ فِي الرَّهْبَةِ. أَلَا وَ إِنِّي لَمْ أَرَ كَالْجَنَّةِ نَامَ طَالِبُهَا وَ لَا كَالنَّارِ نَامَ هَارِبُهَا. أَلَا وَ إِنَّهُ مَنْ لَا يَنْفَعُهُ الْحَقُّ يَضُرُّهُ الْبَاطِلُ وَ مَنْ لَا يَسْتَقِيمُ بِهِ الْهُدَى يَجُرُّ بِهِ الضَّلَالُ إِلَى الرَّدَى»، اظهار کرد: دنیا میدان آماده شدن برای آخرت است و جایزه‌‌ای که برای مسابقه دنیا در نظر گرفته شده، بهشت است.

وی با اشاره به اینکه از نگاه امام علی(ع) اگر کسی احساس می‌کند در میدان مسابقه دنیا کارهای لازم را انجام نداده است توبه کند و بازگشت و توبه حتی تا قبل از مرگ نیز وجود دارد و انسان نباید ناامید باشد، گفت: کسی که بخواهد قبل از مرگ توبه کند برای محقق شدن توبه باید عمل کند.

موسوی با اشاره به اینکه امام علی(ع) در این خطبه رابطه بین آرزو‌ها و فرصت زودگذر دنیا را بیان می‌کند، ادامه داد: انسان در دنیا با آرزوها زندگی می‌کند اما باید بداند آرزوها سقف و انتها دارند و انسان باید آرزوهایی داشته باشد که محقق شود نه اینکه آرزوهای بلند و طویلی که خارج از واقعیت است، داشته باشد.

مدرس حوزه علمیه لرستان با یادآوری اینکه هر کسی که کار و تلاش می‌کند و در مسیر درست حرکت می‌کند وقتی به پایان زندگی برسد احساس خسران نمی‌کند اما کسی که در مسیر خود تقصیر دارد، تلاش نمی‌کند در ذهنیت و تصورات زندگی کرده، زیانکار است، خاطرنشان کرد: تکیه امام علی(ع) در دنیا بر عمل و تلاش است و می‌خواهد ذهن مخاطبان را به عمل‌گرایی و کوشش کردن می‌دهد البته عملی که مدنظر امام است، عمل نافع است.

وی با اشاره به اینکه هنگامی ایمان از اعماق وجود و جان انسان بر می‌خیزد نشان درک توحیدی انسان است، ادامه داد: خداجویی انسان نیاز عمیق حقیقی است که نتیجه آن درک توحید است و این انسان در تمام صحنه‌های حقیقی دنیا می‌کوشد.

موسوی با اشاره به اینکه هنگامی خداجویی انسان برخواسته از نیازهای سطحی درونی باشد بدیهی است که این خداجویی فقط تا زمان رسیدن به خواسته شخصی است، اضافه کرد: پس باید ایمان در وجود انسان عمیق و پایدار باشد تا عمل انسان درست و پایدار باشد و عمق‌بخشی به ایمان با معرفت‌افزایی محقق می‌شود و سرآمد معرفت‌ها، معرفت توحیدی است.

وی با اشاره به اینکه هنگامی شناخت انسان به خداوند متعال در وجودش وسعت پیدا می کند، مشتاقانه و بی‌قرارانه در میدان عمل می‌کوشد، تصریح کرد: وقتی معرفت الهی در انسان قوی نیست ایمان ضعیف است نتیجه ایمان ضعیف، عمل ضعیف است.

موسوی با اشاره به اینکه انسان باید در روزگار خوشی‌ها آن‌گونه که خدا پسند می‌کند تلاش کرده عمل صالح را در حوزه‌های زندگی پشتوانه خود قرار دهد، اظهار کرد: گاهی انسان فقط در دشواری‌ها خدا را عبادت می‌کند و هنگامی که مشمول رحمت خدا قرار گرفت، خدا را فراموش می‌کند و این نشان از ضعف ایمان است.

این کارشناس مذهبی با یادآوری اینکه اگر انسان در شرایط ثروت و قدرت آن‌گونه که خداوند می‌خواهد عمل کند در شرایط سختی و مشکلات خدا او را می‌خواند، او را به خویش نزدیک می‌کند و از بزنگاه‌ها و دشواری‌ها او را عبور می‌دهد، ادامه داد: هنگامی که انسان در دشواری‌‌ها و سختی‌ها خدا را می‌خواند و مشمول لطف خدا می‌شود اگر به ایام گشاده‌دستی رسید ولی خدا را فراموش کرد احتمال آسیب‌ها برای او وجود دارد پس در همه حال باید به یاد خدا باشیم.

وی با اشاره به اینکه امام علی(ع) در این خطبه می‌فرماید: همان‌گونه که در دشواری‌ها خدا را می‌خوانید در خوشی‌ها هم خدا را بخوانید و اگر این آموزه را مدنظر قرار دهیم در عبادت کردن هیچ روزی از زندگی برای ما فرقی ندارد، اضافه کرد: کسی که حق به او سودی نرساند باطل به او زیان می‌رساند، اگر چیزی بخواهد ریشه و ثبات بگیرد باید ریشه در حقیقت داشته باشد و خداوند حق مبین است هر اندیشه و گفته‌ای که سرچشمه از خداوند دارد حق است و هر چه غیر آن بود باطل است.

موسوی با اشاره به اینکه اگر کسی در سایه حق نبوده و حق‌گرا نباشد، باطل‌گرا است، افزود: کسی که در مسیر هدایت قرار نگیرد و هدایت را نپذیرد ضلالت او را به ورطه سقوط می‌کشاند و پایان هدایت‌گریزی ضلالت است.