افروغ جدایی دین و دنیا و علم و دین را برنمی‌تابید

به گزارش ایکنا، محمد آقاسی، مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌‌ریزی رسانه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، عصر امروز، 5 اردیبهشت‌ماه در همایش علمی «فریادهای خاموش؛ مروری بر اندیشه‌ها و آثار استاد فرزانه و انقلابی مرحوم عماد افروغ» که از سوی پژوهشکده باقرالعلوم(ع) برگزار شد، گفت: خاطراتی که بنده با آقای دکتر افروغ دارم، همگی برای من درس است، زیرا او اهل عمل بود و حتی در مزاح و شوخی هم درس‌آموزی و شاگردپروری داشت.

وی با اشاره به سخن مجری این برنامه مبنی بر اینکه دکتر افروغ تلاش خود را برای تقویت استحکام مبانی انقلاب به کار برد، افزود: قطعاً اگر ایشان در اینجا حضور داشت، به این سخن خرده می‌گرفت زیرا او باور داشت که مبانی انقلاب مستحکم هست و دغدغه جدی ایشان، اسنتخراج مبانی انقلاب اسلامی از مبادی اصلی خود بود.

آقاسی بیان کرد: بنده مقطع فوق لیسانس و راهنمایی پایان‌نامه فوق لیسانس را در خدمت ایشان بودم و به این دلیل انس بیشتری به عنوان شاگرد هم با او داشتم و به خاطر شرایط بنده در دوره دکتری نتوانستم در خدمت ایشان باشم ولی همواره از کارهای ایشان بهره بردم. 

مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌‌ریزی رسانه‌­های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: دغدغه بنده بعد از دوره فوق لیسانس تاکنون این بوده است که آیا جامعه ایران جامعه‌ای قابل پیش‌بینی است یا خیر که 5 پاسخ در دنیا به این سؤال و برای همه جوامع داده شده است؛ افرادی به تبعیت از این پاسخ‌ها معتقدند که جامعه ایران و مردم ایران پیش‌بینی‌پذیر هستند و چند روش را پیش رو گذارده‌اند.

پیش‌بینی پذیربودن جامعه ایران از منظر دکتر افروغ

آقاسی اظهار کرد: از بین اصولگرایان و اصلاح‌طلبان جامعه‌شناس(که البته بنده از به کاربردن این دو واژه کراهت دارم) کسانی هستند که اعتقاد به پیش‌بینی‌پذیری جامعه ایران ندارند و برعکس برخی خلاف این نظر را دارند؛ دکتر عماد افروغ نه فقط جامعه ایران را پیش‌بینی‌پذیر می‌دانست بلکه دریافت‌هایی از جامعه داشت و مطالبی را هم که بیان می‌فرمود، محقق می‌شد.

وی اضافه کرد: در سال 1388 بنده دانشجوی باقرالعلوم بودم و در آن دوره تازه قانون هدفمندی یارانه‌ها اجرا شده بود، بنده چون در قم دانشجوی ایشان بودم و با هم به تهران برمی‌گشتیم، در ماشین با ایشان بحث و گفت‌و‌گوی فراوانی پیرامون مسائل کشور داشتم؛ از مواردی که ایشان فرمود و برای بنده جذاب بود، این بود که وقتی زبان یک دولت و حکومت با مردم، زبان مالی و مادی شود از این به بعد زبان گفت‌و‌گوی مردم هم با دولت، مادی خواهد شد یعنی مطالبات مردم هم از دولت مادی خواهد شد.

وی ادامه داد: از منظر وی، در این شرایط وقتی جامعه به توقعات مادی خود نرسد، باز به مطالبات مادی دامن می‌زند لذا به باور دکتر افروغ، ما در سال‌های آینده با اعتراضات جمعی روبرو خواهیم بود و همین هم در چند سال اخیر محقق شد.

دفاع غیرتمندانه و علمی از انقلاب

آقاسی افزود: تابلوی انقلاب همواره پیش روی او بود و بارها و بارها دیدم با اینکه خیلی او را تحت فشار قرار دادند یکبار از آرمان‌های انقلاب کوتاه نیامد و واقعاً رگ گردنشان در دفاع از انقلاب بیرون می‌زد و جانانه و علمی از انقلاب دفاع می‌کرد.

وی افزود: ایشان در سال‌های 96، انقلاب را انقلاب صدرایی می‌دانست و معتقد بود که چون ما از انقلاب اسلامی فاصله گرفته‌ایم، اتفاقات نامناسبی در کشور رخ خواهد داد. از این تیپ پیش‌بینی‌ها درباره جامعه ایران در کلام او وجود داشت و بسیاری هم محقق شد. 

آقاسی تصریح کرد: من گفت‌وگوی سینمایی با او زیاد داشتم. در سال 97 گفت اگر ما سینمای انقلاب را به سینمای تاریخ انقلاب محدود کنیم، سینمای اجتماعی جایی در برابر سینای انقلاب باز خواهد کرد. ایشان بارها می‌فرمود سینمای اجتماعی خودش می‌تواند سینمای انقلاب باشد زیرا انقلاب آمده تا فقر و تبعیض و بی عدالتی را از بین ببرد و اگر به این موضوعات اجتماعی پرداخته شود، گویی سینمای انقلاب را پرورش داده‌ایم.

نگرش منظومه‌ای به جامعه

مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌‌ریزی رسانه‌­های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با طرح این پرسش که چه شد دکتر افزوغ جزو کسانی بود که برخی حوادث را پیش‌بینی کرد، اظهار کرد: این مسئله دلایل متعدد دارد؛ یکی نگرش منظومه‌ای او به ساختار واقعیت اجتماعی بود و به همین دلیل موفق بود تا پیش‌بینی کند.

وی افزود: البته نه فقط سینما بلکه هر مفهوم اجتماعی را ما جلوی او می‌گذاشتیم، می‌توانست تحلیل کند. مثلاً یک اعتراض صنفی را می‌توانست در ذیل این مدل تحلیل کند چون به صورت روش‌مند به مباحث اجتماعی جامعه می‌پرداخت. 

پیوند دین و دنیا و علم و دین

مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌‌ریزی رسانه‌­های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: ایشان مقاله‌ای نوشتند و فرمودند که هویت ایرانی یک هویت توحیدی دارد، بنابراین دوگانه‌های دین و دنیا و علم و دین، نظر و عمل را با هم و در پیوند با همدیگر  مطرح می‌کرد، درست برخلاف چیزی که در غرب وجود دارد و اینها در مقابل هم هستند؛ او معتقد بود دین و دنیا و علم و دین را نمی‌توان از هم جدا کرد. 

وی اضافه کرد: این نوع تحلیل ایشان مبتنی بر آیات قرآن کریم بود و در مسیر علمی خودشان نگاه توحیدگرایانه و متصل به توحید داشت و این نگاه سبب شد تا ایشان جزو کسانی باشد که کمترین زاویه را نسبت به مفهوم انقلاب اسلامی داشته باشد.

آقاسی تصریح کرد: ایشان اگر امروز بودند این حرف مرا تأیید می‌کرد که این سخنان به معنای آن نیست که به اندیشه ایشان نقد وارد نبود و اساساً دانشجویی ما در کنار ایشان همواره با نقد می‌گذاشت و بسیار سینه گشاده‌ای در پذیرش نقد داشت و ما امروز به این روحیه نیاز زیادی داریم. ما نیاز داریم با نگاه انتقادی راه اندیشه‌های ایشان را باز کنیم.