«ولایت» سیر تکامل هدایت بشر است
پژوهشگر و استاد مهدویت در موسسه کلامی احیا همدان به بررسی ارتباط میان حج به عنوان یک عمل عبادی و مسئله ولایت و مهدویت پرداخت و گفت: امام و ولایت نقطه شراکت با خداوند نیست، نقطه و سیر تکامل هدایت بشر است که سنگ بنایش را آدم نهاد و تا خاتم ادامه یافت و از پیامبر خاتم تا قیامت هدایت مردمان تعطیل نمی‌شود و همواره خواهد بود.
در اندیشه صحیح اسلامی میان عبادات، اعتقادات و اخلاقیات سه ضلع اساسی دین اسلام همواره پیوند و ارتباط وجود دارد، اینگونه نیست که هر کدام یک قسمت و بخش یا به اصطلاح جزیره خاص خودش باشد و ارتباطی با دیگری نداشته باشد. حج به عنوان یک عمل عبادی پیوند عمیقی با مسئله ولایت به طور عام همان ولایت ائمه هدی است و ولایت به معنای خاص مورد بحث در مسئله مهدویت است. تا جایی که روح حج و پذیرش حج در درگاه خداوند متعال به پذیرش ولایت امام معصوم است که شاهد تاریخی هم بر این موضوع حکایت می‌کند.
وقتی نگاهی به جریان آخرین حج پیامبر اسلام(ص) می‌اندازیم موضوع غدیر خم پس از پایان حج رقم می‌خورد، تمام حجاج در سرزمین غدیر خم بعد از ماجرای نصب ایشان به امامت با حضرت بیعت می‌کنند که خود حاکی از آن است که حج تا با ولایت بیعت نکند به تنهایی کارساز نخواهد بود. علاوه بر این حج موسم زمانی و مكانی برای تجلی همراهی و همدلی با امام زمان(عج) و جای جای حج و مناسك آن هر یك بُعدی از ابعاد عمیق و ژرف امامت و ولایت است.
سومین نکته‌ای که ارتباط میان حج و مهدویت را بارز می‌کند این است که حج، سرزمین و وادی ظهور است و امام عصر (عج) بانگ توحیدی خود را از سرزمین وحی و كنار خانه خدا به دنیا عرضه می‌كنند و جهانیان ندای دعوت ایشان را از كنار خانه خدا می‌شنوند، با توجه به اثبات ارتباط میان حج و مهدویت خبرگزاری ایکنا به بررسی ابعاد مختلف این ارتباط می‌پردازد.
حجت‌الاسلام علی الوندی، محقق و پژوهشگر حوزه مهدویت در همدان در گفت‌وگو با ایکنا از همدان، اظهار کرد: هر گاه نگاه یک فرد مسلمان به مسئله حج اینگونه متعالی شد که حج یک عمل عبادی و كانون حركت انسانی و ولایی برای رسیدن به خدا و توحید تحت راهنمایی امام(ع) است، بنابراین حج گزار مناسك حج را از میقات و مسجد شجره و با احرام آغاز می‌كند و تلاش می‌كند در اعمال و رفتار نیز این همراهی را نشان دهد، از این رو واجبات اِحرام یعنی ترك مُحرمات تمرینی برای زندگی همراه با امام معصوم(ع) است.
بیشتر بخوانید:
- حج؛ میعادگاه اتحاد مسلمانان در برابر کفار
- حج؛ زمینه‌ساز دیپلماسی سیاسی میان مسلمانان
- حج از ولایت جدایی‌ناپذیر است
- تقویت معادباوری؛ شاخصه مهم فریضه حج
وی با بیان اینکه زندگی همراه با امام زندگی افرادی است که باید پای خود را جای پای معصوم بگذارند و حرکت کنند، افزود: این مهم ابتدا با تمیز کردن لوح وجودی از آلودگی‌ها و پلیدی‌هاست که خود این اعمال یک نورانیت خاص به حجاج عنایت می‌کند. سپس حاجی وارد مسجدالحرام به عنوان محل قیام امام زمان(عج) می‌شود و آنجا مهمترین بحث، آغاز انقلاب جهانی ولی عصر(عج) مطرح است، او با ورود به این حریم درصدد طواف بر می‌آید و با طواف می‌فهمد كه شرط قبولی طواف و دیگر اعمال، ولایت است در غیر این صورت مناسك حج روح و باطن و بركاتی ندارد؛ به عبارتی حج گزار به ظاهر گرد خانه خدا می‌گردد و در باطن به امام زمان(عج) اقتدا می‌كند خواندن نماز طواف پشت مقام ابراهیم(ع) نیز به وضوح این اقتدا را نشان می‌دهد، زیرا حضرت ابراهیم(ع) پس از نبوت به مقام امامت رسید.
الوندی یادآور شد: بیان لبیک‌ها برای حاجی نمادی از پذیرش دین در تمامی ابعاد است، مگر می‌توان به خداوند لبیک گفت اما دستور صریح قرآن را که بر ولایت علی(ع) و معصومین است را نپذیرفت، لذا هرچند لبیک مورد خطاب پرودگار است اما مسئله امامت و ولایت را نیز شامل می‌شود. این عمل حتی پاسخ تفکرات انحرافی همچون وهابیت را نیز می‌دهد. همین لبیک‌ها نشان می‌دهد اگر شیعیان قائل به امامت و توسل و... هستند در انتهای لبیک‌ها اقرار می‌کنند ما به وحدانیت خداوند متعرفیم «لا شریک لک لبیک» امام و ولایت نقطه شراکت با خداوند نیست، نقطه و سیر تکامل هدایت بشر است که سنگ بنایش را آدم نهاد و تا خاتم ادامه یافت و از پیامبر خاتم تا قیامت هدایت مردمان تعطیل نمی‌شود و همواره خواهد بود.
این استاد و پژوهشگر مؤسسه کلامی احیا در مورد حضور قطعی و حتمی امام زمان(عج) در صحرای عرفات و حج تمتع نیز گفت: در ادبیات دینی ما اساساً حج طراحی شده است تا به ملاقات ولی خدا در هر عصر منتهی بشود لذا شرط کمال حج درک و ملاقات امام بیان می‌شود. طبق اخبار و روایات بسیاری از محبین و شیعیان در طول تاریخ از راه‌های دور و نزدیک در موسم حج به خدمت ائمه می‌رسیدند و از وجود ایشان بهره می‌بردند، از آنجایی که امام در نهایت توجه و دقت به وظایف شرعیه است اصلا عدم حضور ایشان قابل تصور نیست یعنی بدون نیاز به اخبار و روایت‌ها در این زمینه حضور امام زنده را در هر سال تائید می‌کند و می‌توان با مقدمات عقلی و استدلال عقلی به آن دست پیدا کرد که عدم حضور وجود مقدس امام زمان در حج امکان وقوع ندارد. چون امام در قله تقید به دستورات و شریعت است که لازمه امام بودن ایشان است و هیچ گاه از امام ترک نمی‌شود.
الوندی ادامه داد: البته روایات هم این موضوع را تائید می‌کنند، به عنوان مثال می‌توان در روایتی که در الکافی شریف آمد دقت کرد که امام صادق(ع) بیان می‌دارد «مردم، امام خود را نمی‌یابند. او در موسم حضور پیدا می‌کند، آنان را می‌بیند، ولى آنان وى را نمی‌بینند» و سایر احادیثی که در این زمینه است.
وی درباره چگونگی درک وجود امام زمان(عج) توسط حاجیان در حج و صحرای عرفات گفت: ابتدا باید متذکر شد درک امام با دیدن امام فرق دارد، گروهی خیال می‌کنند که فضیلت در دیدار با امام است که البته نوعی فضیلت است اما همه فضیلت در این نیست. چه بسیار بودند کسانی که امام معصوم زمان خود را دیدند اما هیچ تغییر و یا حرکتی نداشتند. بنابراین این را باید توجه داشت در حج دیدن امام هدف نیست، هدف درک امام و مقام ولایت است، درک حضور امام، درک عظمت امام و درک مظلومیت امام. وقتی صحبت از درک به میان می‌آید یعنی این حال معنوی و این جذبه معنوی فضا و مکان، اوقات و لحظه‌ها با عقل و به برکت وجود شخص امام درک شود.
این پژوهشگر حوزه مهدویت ادامه داد: هرجایی که امام حضور داشته باشد این نشانه‌ها پر رنگ‌تر است مانند صحرای عرفات که به برکت وجود امام همراه با تفضلات الهی این همه معنویت در این صحرا در هنگام انجام مراسم‌ها یا خواندن دعا وجود دارد. بنابراین حاجی باید تمام تمرکز خودش را در این مراسم‌ها معطوف به منبع فیض و معنویت کند تا عمیق تر امام را درک کند.
کارشناس رشته مذاهب اسلامی در همدان درباره اینکه حاجیان برای نزدیک شدن و توجه به امام زمان(عج) چه کارهایی می‌توانند انجام دهند، گفت: نخست با داشتن شعور مهدوی، یعنی اینكه در اعتقاد و باور به امام معصوم(ع) راسخ بوده و سستی، تردید و حیرت را در خود راه ندهد. بدترین كار یك معتقد، تحیر و تردید در وجود مقدس امام عصر(عج)، ولایت و امامت ایشان است. دوم اینكه، حج گزار باید در حج شور مهدوی داشته باشد و گریه و زاری، عبادت و استغفارش رنگ و بوی امامی داشته باشد و اظهار دلشكستگی و تواضع او موقت نباشد، سوم اینکه حج گزار باید شور و شعور مهدوی را به عمل صالح تبدیل كند؛ حاجی واقعی كسی است كه عملش را صالح كند و به دور از گناه باشد كه این منتهای سرّ و روح حج است كه تنها در پیوند با معصوم(ع) ممكن می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه حج زمانی اثرگذار است كه عمل حاجی مهدوی باشد، افزود: به عبارتی حاجی باید همپا و همگام امام در عمل، تقوا، توحیدو نهایت پاكی و طهارت باشد و بتواند با لطف الهی همچون روز ولادت از گناهان پاك شود و با عمل صالح این نورانیت را حفظ کند.
الوندی با اشاره به اینکه امام زمان(عج) در حق آنها دعا کنند و از دعای ایشان مستفیض شوند، نیز گفت: بهره‌مند شدن از دعای امام عصر(عج) مقدماتی دارد كه حج گزار باید قبل از حج این آمادگی‌ها و شایستگی‌ها را در خود فراهم كند، همچون وضوی صحیح و دقیق كه به حضور قلب در نماز كمك می‌كند بنابراین قدم نخست برای دریافت دعای امام زمان(عج)، طهارت است كه از چند طریق حاصل می‌شود، همچون ادای دیون مردم، زیرا دین به مردم و جلب رضایت خدا و خلق؛ همچنین حاجی به آمادگی فكری نیاز دارد؛ بزرگترین نقص جامعه منتظر شناخت ناصحیح نسبت به امام زمان(عج) است، پس باید از طرق مختلف معرفت افزایی كنیم.
وی بیان کرد: همچنین آمادگی فكری و معنوی لازم است آن هم از طریق ابراز عشق و محبت به امام زمان(عج)؛ یعنی باید در تک تک سلول‌هایمان عشق به ایشان را متبلور كنیم؛ كسی كه در وادی انتظار گام می‌گذارد، باید این عشق را نمایش دهد و از درون بجوشد و مهمترین محبوب ما امام عصر(عج) باشد. اگر با چنین آمادگی‌هایی به حج مشرف شویم و كنار سفره انتظار بنشینیم، بیشتر از دیگران رضایت و دعای امام زمان(عج) را نصیب خود می‌كنیم.
انتهای پیام
