واکاوی ظرفیت‌های اربعین در تمدن‌سازی نوین اسلامی
واقعه اربعین دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دینی-عبادی، علمی و اقتصادی است که هرکدام از ابعاد کارکردهای خاص خود را دارد اما تمام آنها سعی می‌کنند که با جمع کردن مردم از سرزمین‌های مختلف آنها را زیر چتر اسلام و تحت عنوان امت واحد اسلامی گرد آورند تا همگرایی و نزدیکی ادیان و مذاهب فراهم شود.
به گزارش ایکنا، پیاده‌روی اربعین شاید در نگاه اول یک مناسک سالانه محدود در زمان و مکان خاص تعریف شود اما تأثیرات معنوی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و... متعددی دارد. همین تأثیرات موجب شده بسیاری از اندیشمندان حوزه‌های مختلف با حضور و تجربه این سفر معنوی و بررسی علمی آن به تحلیل ابعاد مختلف پیاده‌روی اربعین بپردازند و حتی تلاش کنند از سبک برگزاری بسیار منحصربه‌فرد آن برای تحقق سبک زندگی اسلامی الگو ارائه دهند.
در همین راستا، دومین همایش معرفت و رسالت حسینی، اربعین و تمدن نوین اسلامی طی سال جاری در دانشگاه شهید بهشتی برگزار و مقالات متعددی در حوزه‌های مختلف به این همایش ارسال شد.
خبرگزاری ایکنا با هدف آشنا کردن هر چه بیشتر مردم با ابعاد مختلف پیاده‌روی اربعین نتایج تعدادی از مقالات برتر این همایش را منتشر می‌کند. متن کامل مقالات توسط دانشگاه شهید بهشتی در قالب کتاب همایش منتشر خواهد شد.
اشرف جنتی (جناتی)، استادیار و عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان مقاله‌ای تحت عنوان «واکاوی ظرفیت‌های اربعین در تمدن سازی نوین اسلامی» به این همایش ارسال کرده است.
در چکیده این مقاله آمده است: تبیین گفتمان نظری تمدن نوین اسلامی از سوی مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر صورت گرفته است. اگر این تمدن، در کمال صحت شرایط زمانی و مکانی تحقق یابد، بی‌شک بهترین تمدن بشری شکل خواهد گرفت؛ زیرا این تمدن، به تمام ابعاد وجودی انسان توجه دارد و بر اساس تعالیم قرآنی، سیره و سنت نبوی (ص) و اهل بیت(ع) سامان یافته است.
در این میان، یکی از ظرفیت‌های تمدن نوین اسلامی، پیاده‌روی اربعین حسینی است که خود دارای ظرفیت‌های فراوانی بوده و می‌تواند همگان را به راه درست، فارغ از هرگونه نژاد و آیین راهنمایی کند. ازاین‌رو با توجه به اهمیت مسئله اربعین حسینی در سال‌های اخیر، پرسش اصلی این پژوهش این است که ظرفیت‌های اربعین در تمدن سازی نوین اسلامی چه ابعادی را دربردارد؟
این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر متون اسلامی انجام گرفته است. دستاورد این پژوهش، حکایت از آن دارد که مراسم اربعین، دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دینی-عبادی و اقتصادی است و در جایگاه خود می‌تواند تمام افراد جامعه جهانی، فارغ از هرگونه نژاد و آیینی را به خود جذب کند و با نشان دادن روح حقیقی تعالیم اسلامی به همگان، زمینه‌ساز تشکیل امت واحده و همگرایی جامعه اسلامی (خاص) و جامعه جهانی(عام) شود و این امر، ضربه مهلکی برای نظام استکبار جهانی و رژیم غاصب صهیونیستی خواهد بود.
در ادامه این مقاله پس از مفهوم شناسی دقیق واژگان مورد پژوهش ازجمله اربعین، تمدن، تمدن اسلامی و تمدن نوین اسلامی ظرفیت‌های اربعین در تمدن سازی نوین اسلامی در ابعاد سیاسی (تبیین ابعاد و جایگاه امامت و رهبری، معرفی نقش محوری امام حسین(ع) در احیای دین، افزایش قدرت اسلام در برابر دشمنان مشترک و ... )، ابعاد اجتماعی (رعایت اصل کرامت انسانی، تعلیم و تزکیه نفوس، ایفای نقش سازندگی توسط زنان، ایجاد همبستگی و تحقق امت واحد اسلامی، تقویت روحیه تعاون و همدلی، تقویت سیره اخلاقی و ...)، ابعاد دینی ـ اجتماعی(گسترش نگرش توحیدی و یکرنگی، تبیین اصل تولی و تبری، اعلام وفاداری به مکتب اهل بیت(ع) و توجه به مسئله نماز)، ابعاد فرهنگی (زنده نگه‌داشتن روح ایثار و شهادت در جامعه، تبدیل شدن عزاداری امام حسین(ع) به یک فرهنگ پایدار و سازنده، توجه به اصل امر به معروف و نهی از منکر، ابعاد علمی (رشد فرهنگ عقلانیت محوری، ایجاد فضای آزاداندیشی و تعامل علمای مذاهب اسلامی) ابعاد اقتصادی (توسعه و ترویج صنعت گردشگری، کارآفرینی و ایجاد مشاغل جدید) بررسی شده است.
در بخش نتیجه‌گیری این مقاله آمده است: زیارت اربعین و سنت پیاده‌روی برای حضور در حرم امام حسین(ع) در روز اربعین امام، از سنت‌هایی است که ریشه آن به مکتب تشیع بازمی‌گردد و گواه بر این امر، سیره گفتاری و عملی اهل بیت(ع)، شیعیان و دوستداران ایشان است و در منابع روایی و تاریخی مستندات آن موجود است.
توجه به مسئله اربعین، شناسایی ظرفیت‌ها و کارکردهای اربعین حسینی در توسعه، ترویج و گسترش تمدن نوین اسلامی است؛ امری که مورد توجه مقام معظم رهبری(مدظله العالی) قرار گرفته و ایشان با نصایح و سخنرانی‌های حکیمانه در مواضع مختلف، بر لزوم تشکیل تمدن نوین اسلامی تأکید ورزیده و اربعین حسینی را عاملی در جهت پویایی تمدن نوین اسلامی و کارآمدی آن معرفی کرده‌اند؛ زیرا دو امر «اربعین حسینی و پیاده‌روی و تمدن نوین اسلامی برگرفته از تعالیم وحیانی و سیره و سنت قولی، فعلی و تقریری پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت(ع) است و جای هیچ‌گونه شک و شبه‌های را باقی نمی‌گذارد.
آنچه که در این میان حائز اهمیت و مورد کاوش این پژوهش است؛ شناسایی ابعاد متعدد اربعین حسین و تأثیر آن در تمدن نوین اسلامی است. پس از بررسی و تبیین داده‌ها مشخص شد این واقعه عظیم دارای ابعاد سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، دینی-عبادی، علمی و اقتصادی بوده و هرکدام از ابعاد، کارکردهای خاص خود را دارد؛ اما آنچه که مهم است آن است که تمام ابعاد این واقعه سعی دارد تا با جمع کردن مردم از سرزمین‌های مختلف فارغ از هرگونه نژاد، دین و مسلک بر اصول بنیادی مکتب حسینی یعنی لزوم توجه به قدرتگیری اسلام در برابر کافران و مستکبران عالم، توجه به شرایع و احکام دین، توجه به اصول مهمی مانند تولی و تبری و امر به معروف و نهی از منکر، ایجاد فضای آزاداندیشی برای تبادل آراء و نظرات ادیان و گروه‌های مختلف اسلامی و غیر اسلامی، توسعه صنعت گردشگری و ایجاد مشاغل جدید و کارآفرینی تأکید ورزد که مردم جهان را زیر چتر اسلام و تحت عنوان امت واحد اسلامی گردآورد تا همگرایی و نزدیکی ادیان و مذاهب فراهم شود.
انتهای پیام
