نابازارها چه ویژگی‌هایی دارند؟
مدیر میز نظریه اجتماعی فرهنگستان علوم اسلامی به ویژگی‌های نابازارها اشاره کرد و گفت توجه به این ویژگی‌ها جامعه را به سمت نفع جمعی پیش خواهد برد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حسین مهدیزاده، مدیر میز نظریه اجتماعی فرهنگستان علوم اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان اینکه تا قبل از دنیای مدرن بخشی بزرگی از معیشت مردم در یک وضعیت نابازار اداره می‌شد، گفت: در اقتصاد نابازار مباحثی مانند امتیازات اشرافی یا هدیه مطرح می‌شوند و در گذشته در ایران، اقتصاد نابازار بیشتر از نوع هدیه و یاری‌گری بوده و اصلاً از جنس مبادله‌ای نیست و برروی آن قیمت گذاشته نشده که پایاپای پرداخت شود یا پای واسطه‌ها در میان باشد بلکه یک رابطه متقابل بر مبنای محبت است.
وی افزود: در فضای نابازار نیازی به کارهای واسطه‌ای نیست و از سوی دیگر روایات بسیاری درباره اینکه بخشی از روابط انسان‌ها باید مبتنی بر این فضا باشد وجود دارد. در باب 72 کتاب ایمان و کفر آمده است: «المُؤمنُ أخو المؤمنِ» یعنی رابطه مؤمنان باید براساس اخوت پی‌ریزی شده باشد. چند باب قبل از این هم درباره صلحه رحم سخن گفته که در آن هیچ کالای واسطی رد و بدل نمی‌شود.
هدیه و یاری‌گری؛ مبنای کار نابازارها
مدیر میز نظریه اجتماعی فرهنگستان علوم اسلامی بیان کرد: در علوم اجتماعی مدرن مبحثی به‌نام منفعت‌خواهی مطرح و شدت گرفت و نابازارها که بر مبنای هدیه و یاری‌گری شکل گرفته بودند تا حدودی رنگ باختند و امروز لازم است خودآگاهی در این باره به وجود آید و یادآور شویم که در خانواده ما براساس منفعت‌خواهی زندگی نمی‌کنیم.
مهدیزاده با بیان اینکه دنیای مدرن دنیای بازارهاست، گفت: ما امروز شعار مرگ بر آمریکا را سر می‌دهیم ولی از یخچال و تلویزیون و مبلمان غربی و آمریکایی استفاده می‌کنیم و این چه معنایی دارد؟! اما اگر واقعیت نابازار را بپذیریم و کشور را یک خانواده بزرگ فرض کنیم و در آن با روحیه خیرخواهی و اخوت دست به تولیدات مولد بزنیم آن وقت سر دادن شعار مرگ بر آمریکا معنا خواهد داشت.
وی اضافه کرد: پس در نابازارها بخشی از بازار که نیاز به کالای واسط دارد انکار می‌شود و از سوی دیگر جامعه نابازار عصر ظهور از جنس محبت است نه از جنس سلطه‌گری که در دنیا رواج دارد.
مدیر میز نظریه اجتماعی فرهنگستان علوم اسلامی ادامه داد: نابازارها نیاز ما را به پول از بین می‌برند و کمک می‌کنند تا بخشی از زندگی‌مان بدون نیاز به قیمت‌گذاری و کالای واسط گذرانده شود و در اینجا روابط حسنه و مبتنی بر احسان یا تعاون اهمیت بسزایی دارد.
اهمیت زکات و حکمرانی مردم در نابازارها
مهدیزاده با بیان اینکه در شرایط نابازار وقتی انسان‌ها امکاناتی را به دست می‌آورند با عشق و اشتیاق در راه انسان‌ها هزینه می‌کنند، گفت: در شرایط نابازار مفاهیمی مانند زکات و حکمرانی مردمی اهمیت و جایگاه پیدا می‌کنند.
مدیر میز نظریه اجتماعی فرهنگستان علوم اسلامی با اشاره به فلسفه تشکیل پول گفت: ساده‌ترین تعریفی که می‌توان از معنای پول ارائه داد این است که پول یک کالای واسطه‌ای است اما هرچقدر جامعه نابازار شود نیاز افراد به پول کاهش پیدا می‌کند و تعریف دیگری که از پول می‌توان ارائه داد این است که پول ذخیره ارزش است ولی با توسعه نابازارها می‌توان درایت اجتماعی را تقویت کرد و ذخایر ارزش را متنوع ساخت.
مهدیرزاده بیان کرد: از سوی دیگر در نابازارها انحصار معنا ندارد و کسی که دست به اختراعی می‌زند نمی‌تواند بگوید من مالک این اختراع هستم و آن را به کسی نخواهم داد تا کالایی را تولید کند و این جرم تلقی می‌شود و همچنین در نابازارها انحصار در توزیع و حتی ارائه بهره بانکی معنا و مفهوم ندارند.
انتهای پیام
