انسجام قرائت‌ها در سطح کشور؛ بهترین دستاورد طرح «اقراء»
حافظ بین‌المللی قرآن معتقد است بهترین دستاورد طرح اقراء، یک‌دست شدن تمامی قرائت‌های قرآن در سطح کشور است، چراکه چند دستگی در بحث قرائت قرآن مشاهده می‌شود که با گذراندن دوره اقراء و آموزش‌های مرتبط با آن، همه قاریان می‌توانند به یک سطح از توانمندی در اجرای تجوید قرآن برسند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، مراسم اختتامیه دوره اقراء (اشهار) 15 تن از قاریان و حافظان قرآن خراسان رضوی با حضور سیدعلی سرابی، قائم مقام شورای عالی قرآن، مهدی حسنی، استاد حوزه تجوید و اختلاف قرائات عشر و جمعی از فعالان قرآنی، شامگاه 14 مهرماه همزمان با سالروز امامت و ولایت صاحب‌العصر و الزمان(عج) در دارالقرآن حرم مطهر رضوی برگزار شد.
مهدی حسنی، حافظ بین‌المللی قرآن در این مراسم در خصوص طرح اقراء، اظهار کرد: همزمان با نزول قرآن بر قلب پیامبر اکرم(ص)، طبیعتاً آموزش آن نیز بر عهده ایشان بوده است. آموزش قرآن در آن روزگار به‌صورت شفاهی بوده؛ به این‌گونه که به نزد پیامبر(ص) می‌رسیدند و ایشان 10 آیه به آنها آموزش می‌دادند و این افراد پس از استماع قرآن از زبان پیامبر و تلقی آن، مجدد آن آیات را برای پیامبر می‌خواندند و در صورت تأیید، 10 آیه بعدی به آنها آموزش داده می‌شد و به این ترتیب آموزش کل قرآن را فرا می‌گرفتند.
استاد حوزه تجوید و اختلاف قرائات عشر ادامه داد: از جمله این افراد، حضرت علی(ع) و اصحاب نزدیک پیامبر(ص) بودند که صاحب علم بودند و از نظر خواندن، قرائتی قوی داشتند و جایگاه استادی را برای تعلیم این آموزش‌ها به افراد بعد از خودشان داشتند. بنابراین، بحث اقراء این است که زمان نزول قرآن توسط پیامبر اکرم(ص) انجام و بعد از آن سینه به سینه توسط شاگردان ایشان به نسل‌های بعد سپرده می‌شده است که تا پایان قرن سوم هجری به‌صورت شفاهی در میان مسلمانان جریان داشته است، اما از قرن سوم به بعد، اجازه‌نامه‌های اقراء به‌صورت کتبی درآمده است.
این حافظ بین‌المللی قرآن بیان کرد: در تمام کشورهای اسلامی، سنت اقراء از زمان پیامبر اکرم(ص) تاکنون حفظ شده و ادامه داشته است و بسیار مورد توجه جامعه قرآنی و اساتید همه کشورهای اسلامی است. به‌عنوان مثال هیچ قاری مصری نمی‌تواند بدون اینکه اجازه‌نامه رسمی از شیخی دریافت کند، به‌طور رسمی قرائت قرآن انجام دهد؛ به این معنا که هرگونه آموزش و قرائت رسمی قرآن با مجوز رسمی انجام می‌شود.
احیای سنت اقراء به همت شورای عالی قرآن
وی با ابراز تأسف از اینکه زنجیره سنت اقراء در کشور ما طی چند سده اخیر قطع شده است، تصریح کرد: همت و پشتکار شورای عالی قرآن در رصد کردن برخی مقریان بزرگ دنیا از کشورهای مصر، عراق و سوریه و دعوت آنها به کشورمان، زمینه را برای یادگیری اساتید بزرگ کشورمان نزد آنها فراهم کرد تا اجازه‌نامه رسمی اقراء دریافت کنند و این سنت حسنه از سال 1395 در کشور احیا شد و هم‌اکنون چند صد نفر در کشور دارای اجازه‌نامه رسمی قرائت قرآن هستند که جای بسی سعادتمندی است و امیدوارم این سنت حسنه در کشور ساری و جاری شود.
استاد حوزه تجوید و اختلاف قرائات عشر گفت: مواردی که در بحث اقراء مورد توجه مقری (استادی که اجازه قرائت قرآن را صادر می‌کند) است، قرائت صحیح یعنی براساس آنچه از استاد خود آموخته است و از خود چیزی به آن اضافه یا کم نمی‌کند و هر شخص مقری، مؤظف است فقط همان مواردی که آموخته، بدون دخل و تصرف انتقال دهد، یعنی وظیفه هر مقری، امانت‌داری است در هر آنچه آموخته که باید به نفر بعد از خود انتقال دهد.
حسنی تشریح کرد: مهم‌ترین بحث در اقراء، صحت قرائت، تجوید، مخارج، صفات و احکام آن و رعایت کردن تمام موازینی است که باعث صحت قرائت می‌شود. اقراء، به صوت و لحن کاری ندارد و نغمات اساتید مورد توجه نیست، بلکه آنچه مورد توجه است، صحیح خواندن قرآن و درست ادا کردن حروف، عبارات و کلمات است، لذا اساتیدی که خدمت مقریان می‌رسند، زمانی که متوجه می‌شوند مقری چه از آنها می‌خواهد، درمی‌یابند اجرا کردن آن سخت است.
این حافظ بین‌المللی قرآن افزود: روایات مختلفی بر قرائت قرآن وارد شده است، اما آنچه در کشور ما مورد توجه است، روایت حفص از عاصم است، لذا تمام افراد و اساتیدی که خدمت مقریان مصر، عراق و سوریه رسیدند، روایت حفص از عاصم را فراگرفتند، البته برخی طبق علاقه روایاتی دیگر را نیز اجازه گرفتند که برای هر روایت از قرآن، به‌طور جداگانه الزام به خواندن کل قرآن نزد مقری داشتند.
اهمیت حفظ قرآن در اقراء
حسنی تصریح کرد: مجوز اقراء می‌تواند به‌صورت حفظ باشد که اعتبار خاصی دارد و یا به‌صورت روخوانی که در اجازه‌نامه ذکر می‌شود، اما کسانی که قصد دارند بیش از یک قرائت را مجوز بگیرند، باید محفوظات داشته باشند، به این معنا که کسی که می‌خواهد برای قرائت دو یا سه روایت از قرآن، اجازه بگیرد، باید پنج جزء از قرآن را حفظ باشد و برای بیش از آن، محفوظات بیشتری لازم است و برای قرائت سبعه باید حافظ کل قرآن باشد. بنابراین، اهمیت حفظ قرآن در بحث اقراء بسیار مورد توجه است.
وی با اشاره به اهتمام شورای عالی قرآن از سال 1395 در امر اقراء، بیان کرد: علاوه بر اینکه تمامی اساتید، حفاظ و قراء برجسته کشور دارای مجوز قرائت هستند، خودشان نیز صاحب اجازه هستند، لذا در کل کشور هر شخص می‌تواند به مقری مستقر در شهر خود مراجعه کند، به این ترتیب که با ثبت‌نام در سایت شورای عالی قرآن، اعلام گذراندن دوره اقراء می‌کند و شرط آن، داشتن قرائت خوب، با کیفیت و تجوید است.
حافظ بین‌المللی قرآن یادآور شد: بهترین دستاورد طرح اقراء، یک دست شدن تمامی قرائت‌های قرآن در سطح کشور است؛ به این معنا که برخی اساتید، حفاظ و قراء به سبب آموزش‌هایی که دیدند و دوره‌هایی که شرکت کردند، ممکن است نسبت به بعضی دیگر به لحاظ علم قرآن پیشرفته‌تر باشند و برخی قاریان فقط به سبب صوت و لحن زیبا، جایگاهی داشته باشند، اما از لحاظ علمی سطح پایینی باشند. بنابراین، چند دستگی در بحث قرائت قرآن مشاهده می‌شود که با گذراندن دوره اقراء و آموزش‌های مرتبط با آن، همه قاریان می‌توانند به یک سطح از توانمندی در اجرای تجوید قرآن برسند و این وحدت رویه و هم‌سطحی در قرائت قرآن حاصل شود.
وی با اشاره به اینکه در اقراء، قرآن بسیار ساده خوانده می‌شود، بیان کرد: در آغاز بسیاری اساتید دسته اول کشور گمان می‌بردند که چه مطلبی برای آموزش آنها خواهد بود؟ اما به محض حضور و قرائت در نزد مقریان، متوجه بسیاری ایرادات در خواندن خود می‌شدند.
حسنی تصریح کرد: جلسه اشهار، معرفی قاریانی است که موفق شدند دوره اقراء را طی کنند و به گرفتن اجازه‌نامه قرائت قرآن مشهور می‌شوند. این جلسه در حضور جمعی از مؤمنان و اساتید قرآن برگزار می‌شود و قاریان آیاتی از انتهای قرآن (عموماً شش سوره انتهای قرآن ) را می‌خوانند و ختم قرآن را انجام می‌دهند. در واقع به دلیل اینکه امکان قرائت تمام قرآن در حضور عموم فراهم نیست، قاریانی که موفق شدند دوره اقراء را طی کنند، تنها چند سوره آخر را در جمع قرائت می‌کنند و مفتخر به دریافت اجازه‌نامه می‌شوند.
انتهای پیام
امیدواریم این برنامه ها در تهران و مشهدو چند شهر خاص محدود نشود و قاریان و حافظانی که شایستگی لازم را دارند از تمامی شهرها و در مناطق خودشان بتوانند از این سنت نبوی و قرآنی پیروی نمایند. 
