کدام آیه قرآن گواه بر ولایت حضرت امیر(ع) است

به گزارش ایکنا از قزوین، محسن حق‌شناس، استاد نهج‌البلاغه، در جلسه تفسیر خطبه غدیریه ضمن اشاره به اینکه زیارت غدیریه از زیارتنامه‌های امام علی(ع) است که از طرف امام هادی(ع) در روز غدیر صادر شده است، گفت: ابتدای زیارت غدیریه امام هادی(ع) خدمت پیامبر(ص) سلام می‌کنند «السَّلامُ عَلَی مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللَّهِ خَاتَمِ النَّبِیینَ وَ سَیدِ الْمُرْسَلِینَ وَ صَفْوَةِ رَبِّ الْعَالَمِینَ» سپس به همه انبیاء و ملائک و بندگان صالح خدا سلام می‌کند «السَّلامُ عَلَی أَنْبِیاءِ اللَّهِ وَ رُسُلِهِ وَ مَلائِکتِهِ الْمُقَرَّبِینَ وَ عِبَادِهِ الصَّالِحِینَ».

وی ادامه داد: سپس به امیرالمؤمنین علی(ع) سلام می‌کند «السَّلامُ عَلَیک یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ سَیدَ الْوَصِیینَ» ای سرور همه جانشینان وَ وَارِثَ عِلْمِ‌النَّبِیینَ و وارث دانش پیامبران وَ وَلِی رَبِّ الْعَالَمِینَ و ولی پروردگار جهانیان وَ مَوْلای وَ مَوْلَی الْمُؤْمِنِینَ. امام هادی(ع) می‌فرماید سلام بر توای آقای من و آقای همه مؤمنین وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ.

حق‌شناس افزود: مجدد بر امیرالمؤمنین سلام می‌کند «یا أَمِینَ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ ای امین خدا در زمین وَ سَفِیرَهُ فِی خَلْقِهِ و سفیر خدا در خلق و وَ حُجَّتَهُ الْبَالِغَةَ عَلَی عِبَادِهِ ای حجت بالغه و رسای خدا در بین مردم. السَّلامُ عَلَیک یا دِینَ اللَّهِ الْقَوِیمَ سلام بر توای دین معتدل الهی».

حضرت امیر(ع) نهایت اعتدال است

این استاد نهج‌البلاغه اظهار کرد: امام هادی(ع) می‌فرماید که حضرت امیر نهایت اعتدال است، وجود مقدسش از افراط و تفریط به دور است وَ صِرَاطَهُ الْمُسْتَقِیمَ مصداق صراط مستقیم حضرت امیر است. «السَّلامُ عَلَیک أَیهَا النَّبَأُ الْعَظِیمُ الَّذِی هُمْ فِیهِ مُخْتَلِفُونَ وَ عَنْهُ یسْأَلُونَ سلام بر توای خبر بزرگی که مردم در آن اختلاف کرده‌اند».

وی بیان کرد: امام هادی(ع) چند ویژگی اختصاصی حضرت را عنوان می‌کند که «یا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ آمَنْتَ بِاللَّهِ وَ هُمْ مُشْرِکونَ تو ایمان آوردی به خدا در حالی که همه مشرک بودند وَ صَدَّقْتَ بِالْحَقِّ وَ هُمْ مُکذِّبُونَ تو خدا و حق و حقیقت را تصدیق کردی در حالی‌که همه تکذیبش می‌کردند وَ جَاهَدْتَ فِی اللَّهِ وَ هُمْ مُجْمِحُونَ تو در مسیر خدا جهاد کردی در حالی که بقیه در برابر جهاد سستی و عقب‌نشینی کردند».

حق‌شناس گفت: در ادامه خطبه غدیریه به جریان غدیر و نقش پیامبر در آن اشاره می‌شود که «وَ أَشْهَدُ أَنَّهُ قَدْ بَلَّغَ عَنِ اللَّهِ مَا أَنْزَلَهُ فِیک شهادت می‌دهم که پیامبر همه آنچه را که خدا درباره تو نازل کرد را به شایستگی انجام داد فَصَدَعَ بِأَمْرِهِ با صدای بلند فرمان الهی را خطاب به مردم اعلام کرد وَ أَوْجَبَ عَلَی أُمَّتِهِ فَرْضَ طَاعَتِک وَ وِلایتِک وجوب طاعت و ولایت تو را به همه مردم خبر داد؛ پیامبر به دستور خدا اطاعت و ولایت تو را واجب اعلام کرد».

وی ادامه داد: «وَ عَقَدَ عَلَیهِمُ الْبَیعَةَ لَک و برای تو بیعت گرفت وَ جَعَلَک أَوْلَی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ کمَا جَعَلَهُ اللَّهُ کذَلِک تو را به مؤمنین از نفس خودشان والاتر کرد همانگونه که چنین جایگاهی را برای پیامبر قائل شده بود. پیامبر به مردم گفت کذَلِک ثُمَّ أَشْهَدَ اللَّهَ تَعَالَی عَلَیهِمْ فَقَالَ أَ لَسْتُ قَدْ بَلَّغْتُ ای مردم آیا من پیام خدا را به شما نرساندم؟» در خطبه غدیریه این فرمایش پیامبر چندین مرتبه تکرار شده است و مردم پاسخ می‌دهند «فَقَالُوا اللَّهُمَّ بَلَی قطعاً همین‌طور است».

لقب امیرالمؤمنین مختص به حضرت علی(ع) است

این استاد نهج‌البلاغه ادامه داد: سپس امام هادی(ع) می‌فرمایند «فَلَعَنَ اللَّهُ جَاحِدَ وِلایتِک بَعْدَ الْإِقْرَارِ خدا لعنت کند کسانی را که بعد از اقرار به ولایت تو منکر ولایتت شدند وَ نَاکثَ عَهْدِک بَعْدَ الْمِیثَاقِ خدا لعنت کند کسانی را که بعد از میثاق با تو از آن سرپیچی کردند».

وی در بیان ادامه خطبه غدیریه گفت: در فراز دیگری از زیارت غدیریه، امام هادی(ع) قرآن را گواه ولایت حضرت امیر قرار می‌دهد «أَشْهَدُ أَنَّک أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ» لقب امیرالمؤمنین اختصاصی حضرت علی(ع) است. زمانیکه امام صادق(ع) را با لقب امیرالمؤمنین خطاب کردند حضرت فرمودند امیرالمؤمنین تنها جد ما علی(ع) است.

حق‌شناس اظهار کرد: «الَّذِی نَطَقَ بِوِلایتِک التَّنْزِیلُ» قرآن ولایت تو را بیان کرد. همچون «آیه صدقه» که قرآن می‌فرماید ولی شما کسی است که انگشتر خود را در حال رکوع به سائل بخشید و کسی غیر از او نیست. «آیه تبلیغ» یا ۶۷ سوره مائده، «آیه اکمال»، «آیه عذاب» در سوره معارج همه نشانه‌ای است از اینکه قرآن برای ولایت تو ناطق است. «أَشْهَدُ أَنَّک وَ عَمَّک وَ أَخَاک الَّذِینَ تَاجَرْتُمُ اللَّهَ بِنُفُوسِکمْ» شهادت می‌دهم که تو و برادرت و عمویت جعفر با نفس خود در راه دین معامله و جانبازی کردید.

چند نکته اصولی در زیارت غدیریه

وی تصریح کرد: امام هادی(ع) چند نکته اصولی در زیارت غدیریه عنوان می‌کند که‌ ای امیر المؤمنین شهادت می‌دهم کسی که درباره تو شک کند به پیامبر ایمان نیاورده است، کسی که به پیامبر ایمان نداشته باشد کافر است و کسی که از تو برگردد از دین برگشته است.

حق‌شناس بیان کرد: امام هادی(ع) می‌فرماید یا علی، تو طالب آن چیزی بودی که نزد خدا بود. در برابر سختی‌ها نه سست شدی و نه کنار کشیدی و نه کاسه صبرت لبریز شد و کوتاه آمدی. تو اولین کسی هستی که به خدا ایمان آورد و برای خدا نماز خواندی. تو گوینده این سخن هستی که کثرت مردم در اطراف من هیچ عزتی بر من اضافه نمی‌کند و رفتن مردم از اطرافم هیچ وحشتی در دل من ایجاد نمی‌کند. این شدت یقین وجود حضرت امیر را نشان می‌دهد. در حالیکه ما عزت خود را از اطرافیانمان کسب می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد: امام هادی(ع) خطبه غدیریه را اینگونه ادامه می‌دهد که یا علی تو کسی هستی که کردارت ضد و نقیض نبود، قول و حالاتت اختلاف نداشت، ادعای دروغ نداشته و به خدا نسبتی ناروا نبستی. به متاع اندک دنیا طمع نکردی و گناهان تو را آلوده نکرد.

این استاد نهج‌البلاغه گفت: پیامبر(ص) در مورد حضرت علی(ع) فرمودند سوگند به کسی که مرا برانگیخت، به من ایمان نیاورده است آن کسی که به تو کفر بورزد، آن که به تو کافر شد به خدا اقرار نکرده است. آنکه راه انکار تو را رفت، گمراه شده است.

وی در ادامه گفت: نوع خطاب امام هادی(ع) بسیار قابل توجه است؛ حضرت می‌فرماید مولای من تو حجت خدا بر بندگانی، تو راهنمای راه هستی، تو دار و ندار من در روز قیامتی، تو ذخیره معاد من هستی.

داستان بازگشت حجاج 

حق‌شناس با اشاره به اینکه امام هادی(ع) در خطبه غدیریه به داستان بازگشت حجاج و ماجرای کنار برکه غدیر خم هم اشاره می‌کند، اظهار کرد: در خطبه غدیر امام‌ هادی(ع) به جنگاوری‌های امیرالمؤمنین هم اشاره می‌کند و به احزاب می‌پردازد و می‌فرماید، مولای من عمربن عبدود را تو کشتی و جمع آن‌ها را از هم پاشیدی. به جنگ احد اشاره می‌کند زمانی‌که دوستان از اطراف پیامبر فرار کرده و حضرت با دشمنانش تنها ماند تو بودی که سپر پیامبر شدی و چپ و راست مشرکین را از بین بردی.

وی در ادامه بیان خطبه غدیریه گفت: شهادت می‌دهم که تو در تمام جنگ‌ها و لشگرکشی‌های پیامبر حاضر بودی و پیشاپیش پرچم اسلام شمشیر می‌زدی. به جریان ناکثین می‌پردازد، که دو عهد شکن با مکر نزد تو آمدند و اجازه حج عمره خواستند و علی جان تو فرمودی که شما هرگز به دنبال عمره نیستید و توطئه‌ای را در سر پرورانده‌اید.

این استاد نهج‌البلاغه در ادامه تصریح کرد: به جریان عمار اشاره می‌کند، در حالیکه او میان ۲ لشکر فریاد می‌زد کوچ کنید به سمت بهشت و به این داستان اشاره کرده که پیامبر خطاب به عمار فرمودند که تو را گروه متجاوزی می‌کشد و به جای آب به تو شیر می‌دهند. لعنت خدا بر قاتلین عمار و لعنت بر کسی که به روی تو شمشیر کشید و لعنت بر کسی که تو به روی او شمشیر کشیدی.

وی خاطرنشان کرد: در این خطبه به زیبایی به جریان فدک اشاره شده است؛ یاعلی امر شگفت‌آور و مشکل جانگداز بعد از انکار حق تو، غصب فدک بود. اینکه گواهی تو را نپذیرفتند و گواهی دو سرور از نژاد تو را نپذیرفتند این بسیار جانگداز است.

شباهت حضرت امیر(ع) با انبیا

حق‌شناس گفت: امام هادی(ع) به بیان چند شباهت حضرت امیر با انبیا می‌پردازد و عنوان می‌کند، در تنهایی و بی‌یار و یاور شدن و اتفاقات مدینه مانند انبیا تنها شدی و یاری نداشتی، با آرمیدن در بستر پیامبر شبیه اسماعیل نبی شدی، تو این موضوع را مخفی کردی اما این خدا بود که از فرمانبرداری تو قدردانی کرد و کار زیبای تو را به مردم نشان داد.

وی ادامه داد: امام هادی(ع) حضرت علی(ع) را به هارون تشبیه می‌کند؛ زمانیکه با حیله قرآن بر سر نیزه‌ها بالا رفت، تو گفتی قرآن ناطق منم و اینها جز حیله و نیرنگ نیست و کسی اطاعت نکرد و از فتنه آگاه نشد همچون هارون که در نبود حضرت موسی به هدایت قومش پرداخت اما آن‌ها گوساله پرست شدند.

حق‌شناس در پایان گفت: در مکان‌ها و موقعیت‌های متعددی پیامبر حضرت علی را امیر کرد تا کسی بر حضرت علی امیر نشود. یا علی؛ هر جا تو باشی تو امیری نه کس دیگری.