حجت‌الاسلام آتش‌زر: کیفیت سریال‌های مناسبتی سیما روندی سینوسی دارد/ شتاب‌زدگی آسیب رایج سریال‌های ماه رمضان
گروه هنر ــ یک کارشناس رسانه اظهار کرد: کیفیت سریال‌های مناسبتی ماه رمضان، همیشه دستخوش حرکت سینوسی بوده، یعنی در مواقعی اوج کیفیت را در کاری شاهد هستیم و در آثار دیگری، سطحی‌نگری شاخصه اصلی تولیدات این حوزه است.
حجت‌الاسلام والمسلمین علی آتش زر در گفتوگو با خبرنگار ایکنا درباره آثار مناسبتی سیما در ماه رمضان اظهار کرد: سابقه ساخت و پخش برنامه‌های مناسبتی سیما نشان می‌دهد ما در این مسیر حرکت منسجم و ثابتی به لحاظ کیفیت نداشته‌ایم، چون در برخی سریال‌ها ما به شدت موفق عمل کرده‌ایم و در کارهایی دیگر ضعیف. سریال‌های ماه رمضان عموماً چند مورد را مد نظر قرار می‌دهند. ابتدا کارهایی که ما از آن به عنوان آثار ماورایی نام می‌بریم.
وی افزود: در کارهایی ماورایی مضامینی چون بهشت، جهنم و دوزخ همچنین شیطان و فرشته مطرح می‌شود. این تولیدات به دلیل جذابیت موضوع با استقبال مردم مواجه می‌شد، اما چون در مقطعی خاص تولید این دست کارها افزایش یافته به نوعی دلزدگی پیش خواهد آمد. برای همین در چند سال اخیر سریال‌ها ماورایی در ایام ماه مبارک روی آنتن نمی‌رود.
این کارشناس تلویزیون ادامه داد: در کارهای دیگر نوعی خودشناسی و پرداختن به خویشتن را در سریال‌های ماه رمضان می‌بینیم؛ همانند قصه شیخ صنعان که در سریال «میوه ممنوعه» ساخته حسن فتحی مطرح شد. در ادامه موضوعات دیگری نیز در کارهایی مناسبتی مطرح می‌شود که هریک نقاط ضعف و قوت خاص خود را دارد، اما در کمال تعجب زمانی هرگاه موضوعات به پختگی می‌رسیدند، پرداختن به آن مباحث متوقف می‌شود. برای مثال سیروس مقدم در اغماء بسیار خوب عمل کرد، حتی می‌توان گفت این مجموعه بهترین کار نمایشی وی بود، اما یکباره جلوی تولید چنین آثاری گرفته شد!
آتش‌زر ادامه داد: به عقیده من در سال‌های پیش روندی بر تولیدات نمایشی سیما حاکم بود که از طریق مدیریت ارشد سیما هدایت می‌شد، اما از زمانی که این رسالت بر عهده شبکه‌ها گذاشته شد، دیگر ظرفیت‌های گذشته را شاهد نیستیم. نکته دیگر اینکه در چند سال اخیر سریال‌هایی از سیما به اسم کار مناسبتی روی آنتن می‌رود که به لحاظ حس و حال آن همخوانی لازم را با ماه مبارک ندارد. بهترین مثال در این زمینه کارهای طنزی است که تولید می‌شوند.
وی درباره برنامه‌های غیر نمایشی سیما نیز این‌گونه اظهار نظر کرد: درباره کارهای غیر نمایشی باید گفت، این دست تولیدات به لحاظ کمی، تعدادشان بسیار زیاد است، اما به هیچ وجه ما تنوع کارها را شاهد نیستیم، درصورتی‌که این حوزه می‌توانست به راحتی ساختار و موضوعات بکری را مطرح کند. با این توضیح عمده کارها مجری محور بوده و از خلاقیت ناچیزی بهره‌مند هستند.
آتش‌زر متذکر شد: در میان تولیدات غیر نمایشی باید ماه عسل را جدا از دیگر کارها دانست چون مجری برنامه که تهیه‌کننده برنامه نیز است با خلاقیت مسائلی را مطرح می‌کند که بیانش برای مردم جذاب است. به همین دلیل سالهاست که ماندگار شده و مردم با علاقه آن را نگاه می‌کنند. در حقیت در ماه‌عسل موضوعات به صورت روایتی ساده یا شعاری بیان نمی‌شود، بلکه مضمون به شکل دراماتیزه شده به بیننده منتقل می‌شود.
وی ماه عسل را عاری از عیب ندانست و گفت: همانگونه که هر اثر فاخر و خوبی در خود نقاط ضعفی نیز دارد ماه عسل هم از عیب‌بری نیست. این کار فاصله خود را با بیننده حفظ نمی‌کند. منظور اینکه در برخی مواقع این کار به بیان مستقیم روی می‌آورد؛ رویکردی که به نظرم باعث می‌شود ذهن مخاطب کمتر درگیر موضوع شود، البته این نقد انصافاً به صورت اندک در ماه عسل دیده می‌شود.
این منتقد در پاسخ به این سوال که چرا در برخی کارهای مناسبتی نوعی مناسک‌سازی صورت می‌گیرد؟ چنین توضیح داد: پرداختن به آیین‌ها و مناسک در برنامه‌های نمایشی و غیرنمایشی به خودی خود امری مذموم نیست، چون از ابتدا شکل‌گیری تمدن بشری انسان در پی آیین و مناسک سازی بوده است. با این توضیح من مناسک سازی را اگر به شکل صحیح انجام شود مشکل آفرین نمی‌دانم. این مسئله نیز تنها منوط به برنامه‌های دینی نمی‌شود، بلکه آثاری که در نوروز ساخته می‌شود نیز به آیین و مناسک توجه دارد.
آتش‌زر ادامه داد: من ماه رمضان را سلوکی نود روزه می‌دانم چون ماه رجب و شعبان هم به نوعی سیر و سلوک رمضان را دارد. این نکته نیز در سخنان بزرگانی چون ابن‌عربی یا حافظ به خوبی مشاهده می‌شود. به همین دلیل تصویرگری سیر و سلوک به خودی خود امری نکوهیده در تولیدات نمایشی نیست به این شرط آنکه در آن از عنصرهای جدید برای نو شدن کار استفاده شود.
وی در انتها این گفتوگو تاکید کرد: در خاتمه سخنانم می‌خواهم به نکته‌ای اشاره کنم که بارها گفته شده است، اما باز هم می‌بینیم همچنان این اتفاق در حال رخ دادن است. منظور اینکه، تولیدات مناسبتی روند ساخت‌شان تا ماه رمضان ادامه پیدا می‌کند. این مسئله کار را دچار شتاب‌زدگی کرده که به نظرم روی کیفیت تولیدات تاثیر منفی گذاشته است، البته درک می‌کنم با توجه به کمبود بودجه این اقدام در جهت کم کردن هزینه‌ها است، اما وقتی این روش به روی کیفیت تاثیر منفی می‌گذارد نه تنها صرفه‌جویی صورت نمی‌گیرد، بلکه به نحوی دور ریز بیت‌المال هم رخ داده است.
گفتوگو از داود کنشلو
انتهای پیام
