مراسم «تخته زنی» روز تاسوعا در روستای فيروزسالار آذرشهر ثبت ملی شد
گروه اجتماعی: رييس شورای ثبت آثار تاريخی و فرهنگی آذربايجان شرقی با اشاره به ثبت ملی مراسم «تخته زنی» روز تاسوعای روستای فيروزسالار به عنوان يكی از هفت آيين عاشورايی استان، آن را آيين مذهبی و عزاداری مختص آذربايجان شرقی خواند.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) شعبه آذربايجان شرقی، به نقل از روابط عمومی سازمان ميراث فرهنگی، صنايع دستی و گردشگری استان، تراب محمدی افزود: اين مراسم در روستای فيروز سالار به اعتقاد اهالی به خاطر تكريم و بزرگداشت مقام حضرت قاسم (ع) و حضرت علی اكبر(ع) و با كامل ترين و گوياترين نوحه های محلی برگزار می شود.
وی با بيان اينكه مراسم «تخته چالان لار» (تخته زنی) سالهاست كه در روستای فيروزسالار شهرستان آذرشهر برگزار می شود، اظهار داشت: اين آيين عزاداری محرم در روز تاسوعا در اوايل عصر به پايان می رسد.
محمدی با اشاره به نحوه برگزاری اين آيين عزاداری تشريح كرد: همانند مراسم كفن پوشان، عزاداری دسته جات از خانه ای مشخص شروع شده و در هر يك از خانه های مسير، نذركنندگان نذورات خود را بين افراد دسته و ديگران پخش می كنند.
وی افزود: حركت دسته در اين مراسم به صورت دوطرفه است و طبل ها به حالت سه ضرب نواخته می شوند و هر يك از مداحان نيز اشعاری را در مدح و رثای حضرت امام حسين (ع)، حضرت علی اكبر (ع) و حضرت قاسم(ع) می خوانند.
محمدی با اشاره به وجه تسميه نام مراسم «تخته چالان لار» يادآور شد: عزاداران هر دسته دو عدد تخته كوچك در دست دارند كه آنها را هماهنگ با ريتم طبل ها، شيپورها و سنج ها به هم می زنند.
وی ادامه داد: در برخی نقاط خيابان ها، با دستور رئيس يا بزرگان، دسته كشيده شده، دسته ران ها به حالت پرش گام برمی دارند و سپس دسته به حالت عادی خود برمی گردد.
محمدی با تاكيد بر اينكه خوشبختانه مراسم تخته زنی از سوی اهالی بسيار جدی گرفته می شود، تشريح كرد: اين رسم چنان در ميان مناطق ديگر استان آذربايجان شرقی و به ويژه شهرستان آذرشهر و عجب شير و تبريز معروف است كه در موعد اجری اين آيين عزاداری از نقاط مذكور مردم بسياری برای ديدن اين ميراث معنوی ويژه به روستای فيروز سالار می آيند.
لازم به ذكر است، در اين مراسم، ابتدای دسته علم های قديمی حمل شده و سپس حجله نمادين حضرت قاسم را با پارچه های سبز و سفيد تزئين و توسط چهار نفر می گردانند.
اعضای اين هيئت عزاداری حدود 250 نفر است كه هر كدام لباس های رنگی سبز (كودكان) به تن دارند ، روسری سياه، سبز و يا شته عربی برسرشان می بندند. اعضا به صورت دو صف طويل و موازی كنار همديگر و دو بدو می ايستند و دو تكه چوب صاف دسته دار به اضلاع 10× 20 سانتی متر به ضخامت 3 سانتی متری به دست می گيرند.
ابتدای اين دسته ريش سفيدان و بزرگسالان دسته های ميانی، جوانان و نوجوانان و انتهای دسته را كودكان تشكيل می دهند و در حول ميدان امام حسين می چرخند. چندين طبل و سنج زن به اشعار و ابيات تركی با مضمون رجز ريتم می بخشند.
اعضا دو تكه چوب را به صورت چرخشی و با آهنگ موزون دار به چهار جهت ضربه دار (45 درجه ای) به راست و چپ، تا سرزانو ، بالای پيشانی می زنند و در جواب ابيات و اشعار می گويند: «حسين، حسين، حسين». هر هيئت به صورت متوالی و به مدت چندين دقيقه مشغول عزاداری شده و بعد از اتمام جای خود را به هيئت عزاداری ديگری می دهند.
يادآور می شود، هفت پرونده آذربايجان شرقی از آيين های عزاداری شهرستان های تبريز، آذرشهر، مراغه، هريس، جلفا و عجب شير در ششمين اجلاس سراسری شورای عالی ثبت كشور با موضوع بررسی پرونده‌های آيين‌های عاشورايی، تصويب و به ثبت رسيد.
وی با بيان اينكه مراسم «تخته چالان لار» (تخته زنی) سالهاست كه در روستای فيروزسالار شهرستان آذرشهر برگزار می شود، اظهار داشت: اين آيين عزاداری محرم در روز تاسوعا در اوايل عصر به پايان می رسد.
محمدی با اشاره به نحوه برگزاری اين آيين عزاداری تشريح كرد: همانند مراسم كفن پوشان، عزاداری دسته جات از خانه ای مشخص شروع شده و در هر يك از خانه های مسير، نذركنندگان نذورات خود را بين افراد دسته و ديگران پخش می كنند.
وی افزود: حركت دسته در اين مراسم به صورت دوطرفه است و طبل ها به حالت سه ضرب نواخته می شوند و هر يك از مداحان نيز اشعاری را در مدح و رثای حضرت امام حسين (ع)، حضرت علی اكبر (ع) و حضرت قاسم(ع) می خوانند.
محمدی با اشاره به وجه تسميه نام مراسم «تخته چالان لار» يادآور شد: عزاداران هر دسته دو عدد تخته كوچك در دست دارند كه آنها را هماهنگ با ريتم طبل ها، شيپورها و سنج ها به هم می زنند.
وی ادامه داد: در برخی نقاط خيابان ها، با دستور رئيس يا بزرگان، دسته كشيده شده، دسته ران ها به حالت پرش گام برمی دارند و سپس دسته به حالت عادی خود برمی گردد.
محمدی با تاكيد بر اينكه خوشبختانه مراسم تخته زنی از سوی اهالی بسيار جدی گرفته می شود، تشريح كرد: اين رسم چنان در ميان مناطق ديگر استان آذربايجان شرقی و به ويژه شهرستان آذرشهر و عجب شير و تبريز معروف است كه در موعد اجری اين آيين عزاداری از نقاط مذكور مردم بسياری برای ديدن اين ميراث معنوی ويژه به روستای فيروز سالار می آيند.
لازم به ذكر است، در اين مراسم، ابتدای دسته علم های قديمی حمل شده و سپس حجله نمادين حضرت قاسم را با پارچه های سبز و سفيد تزئين و توسط چهار نفر می گردانند.
اعضای اين هيئت عزاداری حدود 250 نفر است كه هر كدام لباس های رنگی سبز (كودكان) به تن دارند ، روسری سياه، سبز و يا شته عربی برسرشان می بندند. اعضا به صورت دو صف طويل و موازی كنار همديگر و دو بدو می ايستند و دو تكه چوب صاف دسته دار به اضلاع 10× 20 سانتی متر به ضخامت 3 سانتی متری به دست می گيرند.
ابتدای اين دسته ريش سفيدان و بزرگسالان دسته های ميانی، جوانان و نوجوانان و انتهای دسته را كودكان تشكيل می دهند و در حول ميدان امام حسين می چرخند. چندين طبل و سنج زن به اشعار و ابيات تركی با مضمون رجز ريتم می بخشند.
اعضا دو تكه چوب را به صورت چرخشی و با آهنگ موزون دار به چهار جهت ضربه دار (45 درجه ای) به راست و چپ، تا سرزانو ، بالای پيشانی می زنند و در جواب ابيات و اشعار می گويند: «حسين، حسين، حسين». هر هيئت به صورت متوالی و به مدت چندين دقيقه مشغول عزاداری شده و بعد از اتمام جای خود را به هيئت عزاداری ديگری می دهند.
يادآور می شود، هفت پرونده آذربايجان شرقی از آيين های عزاداری شهرستان های تبريز، آذرشهر، مراغه، هريس، جلفا و عجب شير در ششمين اجلاس سراسری شورای عالی ثبت كشور با موضوع بررسی پرونده‌های آيين‌های عاشورايی، تصويب و به ثبت رسيد.
یاشاسین فیروزسالار