نسخه ۴ نرم‌افزار جامع تفاسیر نور با امکاناتی ویژه رونمایی می‌شود

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین تقی آسمانی؛ مدیرگروه قرآن مرکز نور، 8 اسفند ماه در نشست خبری رونمایی از نسخه ۴ نرم‌افزار جامع تفاسیر با بیان اینکه این نرم‌افزار از فاخرترین نرم‌افزارهای قرآنی مرکز نور است، گفت: همزمان با رونمایی از این نرم‌افزار، نسخه جدیدی از پایگاه اینترنتی جامع قرآنی به نشانی quran.noor.ir رونمایی می‌شود و همچنین نسخه اندرویدی این نرم‌افزار در اختیار علاقه‌مندان قرار خواهد گرفت.

وی با بیان اینکه مراسم رونمایی از این نرم‌افزار که جامع‌ترین دانشنامه قرآن پژوهی هوشمند  است یکشنبه، 13 اسفندماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی در مرکز نور برگزار خواهد شد، ادامه داد: قبلا 3 نسخه این نرم‌افزار با عنوان نورالانوار تولید شده است؛ اولین نسخه آن در سال 1376 تولید شد و در سال‌های بعد هم نسخه‌های دیگری منتشر شد.

آسمانی افزود: هدف از تولید این نرم‌افزار رساندن معارف قرآنی و تسهیل پژوهش‌های قرآنی برای محققان با استفاده از فناوری‌های روز و مدرن است. نسخه سوم این نرم‌افزار در سال 1392 تولید شده که فاصله ده ساله بین آن نسخه و نسخه کنونی است و علت این فاصله طولانی هم تغییر سکوها و بسترهای ارائه محتواها و داده‌های مرکز است.

وی با بیان اینکه ما بعد از انتشار نسخه سوم این نرم‌افزار سراغ نسخه علوم قرآنی رفتیم و دانشنامه علوم قرآنی را تولید کردیم، تصریح کرد: در آن موقع گروه ما با گروه اخلاق ادغام و بر این اساس، دانشنامه اخلاق اسلامی، دانشنامه تفسیر قرآن، دانشنامه تفسیر طبری تولید شد و سکوی عرضه تغییر یافت و محتواهای قرآنی را در پایگاه‌های اینترنتی مرکز در سال 1396عرضه کردیم.

بازدید ماهانه 500 هزار نفر

مدیر گروه قرآن مرکز نور با بیان اینکه ماهانه قریب به 500 هزار نفر از این پایگاه استفاده می‌کنند لذا میزان ترافیک پایگاه خیلی بالاست، اظهار کرد: همچنین اپ این نرم‌افزار شامل همه ترجمه‌ها و تفاسیر در سال قبل ارائه شده البته هیچکدام از این‌ها نرم‌افزار میزی و دسکتاپی نمی‌شود و محقق کافی است یکبار نرم‌افزار را در سیستم خود نصب کند و تا مدتی طولانی از آن استفاده کند ولی با اپ قرآنی نمی‌توان کار پژوهشی انجام داد.

آسمانی با اشاره به چرایی تولید این نرم‌افزار، افزود: نسخه سوم این نرم‌افزار قالب قدیمی داشت و پژوهش‌های فراوانی را ما بر روی داده‌ها انجام دادیم لذا باید روی نسخه جدیدی انجام می‌شد. قبلا در نسخه سوم جامع تفاسیر قسمت‌های ورودی‌های مختلف برای دانشنامه، کتابخانه، تلاوت‌ها و قرائت‌ها و سایر امکانات داشت لذا خیلی از کاربردهای آن مغفول مانده بود بنابراین در مرکز به سمت کتابخانه قالب استاندارد رفتیم و نرم‌افزار نسخه 4 با این قالب تولید شده است.

وی با بیان اینکه تعداد منابع نسخه سوم 496 عنوان کتاب و منبع تفسیری در 2 هزار و 192جلد بود ولی الان 903 عنوان در 3 هزار و 577 جلد به این برنامه اضافه شده است، گفت: منابعی که از تفاسیر و منابع مهم شیعی و اهل سنت گرفته شده نگاه کاملا فرامذهبی بوده و کتب معتبر اهل سنت در آن به زبان‌های عربی، فارسی و انگلیسی آمده است. همچنین روی این منابع، کار شده و پژوهشگران ما تک‌تک این 903 عنوان را دیده‌اند و دامنه موضوعی بر آن زده‌ و مرتب‌سازی کرده‌اند مثلا 496 عنوان آن تفسیر ترتیبی است.

آسمانی اظهار کرد: تفاسیر موضوعی و منابع علوم قرآنی، کتب مربوط به پرسمان و پرسش و پاسخ قرآنی و کتب مربوط به فرهنگنامه قرآنی جدا فهرست شده و کاربر به راحتی مثلا می‌تواند از تفاسیر موضوعی اخلاقی استفاده کند، همچنین ترجمه‌های قرآن در نسخه سوم 96 عنوان ترجمه بود که 49 عنوان آن فارسی و 50 عنوان آن هم غیرفارسی و ترجمه‌های خارجی در 26 زبان زنده دنیا بود؛ این نسخه 137 عنوان ترجمه دارد و کاربر می‌تواند به زبان‌های مختلف ترجمه خود را انتخاب کند و این تعداد افزایش هم خواهد یافت.

وی با اشاره به اینکه ما همه موارد گفته شده را روی پایگاه و اپ قرآن اضافه خواهیم کرد، افزود: همچنین ترجمه‌های جدیدتر را بارگذاری می‌کنیم تا نسخه پنجم آماده شود؛ دانشنامه هم که کاری پژوهشی است در نرم افزار و پایگاه قرار داده شده است و کاربر می‌تواند تفسیر هر آیه‌ای را که بخواهد در این 404 عنوان تفسیر مشاهده کند؛ در نسخه قبل فقط تفاسیر شیعی از منابع شیعه داشتیم ولی اهل سنت هم از تفسیر طبری و درالمنثور به این نسخه افزوده شده است.

افزایش قاری و ترجمه‌های گویا

آسمانی با بیان اینکه ارتباط میان آیات و آیات شبیه به هم در قسمت دانشنامه آمده است، اضافه کرد: قرآن موجود در نرم‌افزار هم براساس رسم‌الخط نیریزی بارگذاری شد همچنین در قسمت قرائت و تلاوت که در نسخه سوم 14 قاری و دو ترجمه گویای فارسی و انگلیسی داشت در نسخه چهارم، 28 قاری داریم که اعم از ترتیل و تحقیق و تحدیر است همچنین 4 ترجمه گویا دارد که سه ترجمه آن گویای فارسی و یکی هم ترجمه گویای انگلیسی است. آوانگاری و داشتن معجم صرفی، معجم لفظی قرآن، معانی و توضیحات تمام واژگان قرآن در قسمت واژه‌نامه هم به نرم‌افزار نسخه 4 افزوده شده است.

توجه ویژه به الفاظ قرآنی

همچنین حجت‌الاسلام و المسلمین مسیح توحیدی؛ مدیر اداره نصوص دینی مرکز نور در سخنانی گفت: خداوند یکی از ویژگی‌های برجسته قرآن کریم را عربی مبین بودن آن معرفی کرده است؛ در آیه 103 سوره نحل فرموده است: «وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ ۗ لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ أَعْجَمِيٌّ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ»؛ پیامبر(ص) را متهم به این می‌کردند که او قرآن را از فردی غیرعربی و عجمی آموخته ولی خداوند تاکید دارد که قرآن کریم به لسان عربی مبین است و نمی‌تواند از فردی عجمی گرفته شده باشد یا در سوره مبارکه یوسف آیه 3 و آیه 113 سوره طه، 195 سوره شعراء هم بر این مسئله تاکید شده است؛ به عبارت دیگر همانطور که راغب در مفردات بیان کرده است کلام عربی یعنی فصیح و آشکار در برابر عجمی که مبهم است.

وی افزود: خداوند از بستر واژگان عربی برای نزول معارف خود استفاده کرده است لذا در نسخه چهارم نرم‌افزار جامع تفاسیر توجه ویژه به الفاظ قرآنی شده است. ما بخشی در نرم‌افزار با عنوان واژه‌نامه داریم و بیش از 16 هزار واژه غیرتکراری از قرآن به کاربر ارائه شده است. در این نسخه علاوه بر آیات مشتمل بر کلمات، مفاهیم این واژگان هم در منابع به کاربر عرضه شده است که بخشی از آن منابع مخصوص قرآن است.

توحیدی بیان کرد: معجم صرفی هم از مواردی است که به نسخه جدید افزوده شده است؛ واژگان در عربی از ساختاری محکم و متقن برخوردار هستند و ما در این نرم‌افزار ویژگی‌های صرفی را در اختیار کاربر قرار داده‌ایم که شامل 18 شاخصه است؛ از جمله اینکه کلمه از چه ریشه‌ای است؟ از چه قسم است؟ یعنی اسم یا حرف و یا ... است. کاربر در این نسخه می‌تواند براساس همین شاخص‌ها و برچسب‌ها، جست‌وجو داشته باشد. از جمله کاربردهای این مسئله آن است که می‌توان دانست در قرآن چند فعل وجود دارد و از این تعداد چندتا ثلاثی مجرد هستند یا اسم‌های قرآن چند تاست.

70 ترجمه فارسی

توحیدی با بیان اینکه نزدیک به یک میلیون و 800 هزار برچسب صرفی بر روی کلمات قرآن گذاشته‌ایم، تصریح کرد: بحث دیگر هم تحلیل نحوی است؛ ساختار ادبی هر زبانی ویژگی خاص خود را دارد؛ در این نرم‌افزار روابط نحوی میان واژگان قرآن از جمله مبتدا و خبر و فعل و فاعل و ... در اختیار کاربر قرار دارد. بخش دیگر معادل‌های فارسی است که در ترجمه‌ها بوده است؛ حدود بیش از 70 ترجمه فارسی در این نرم‌افزار داریم و مخاطب با انتخاب یک کلمه در یک آیه می‌تواند ترجمه را مشاهده کنند.  

وی افزود: قسمت دیگر هم ارتباط آیات از زاویه الفاظ است یعنی اینکه چه آیاتی با هم سنخیت و تشابه لفظی بیشتری دارند؛ این تشابه می‌تواند شامل تکرار یک کلمه در دو یا چند آیه باشد ولی ما براساس ساختار معجم صرفی، می‌توانیم تشابه در ریشه کلمات را مدنظر قرار دهیم؛ یعنی وقتی دو آیه مشابه به کاربر ارائه دهیم، نسبت تشابه مثلا 30 یا 70 درصد و علت آن را به او می‌دهیم.